Công tác hậu kiểm doanh nghiệp: Thiếu đồng bộ

Những dự án được cấp phép nhưng “thi công cầm chừng” cần phải có sự giám sát chặt chẽ từ cơ quan chức năng cấp tỉnh đến cơ sở.

Những năm qua, Nhà nước đã tạo điều kiện thuận lợi để các doanh nghiệp (DN) tham gia sản xuất kinh doanh. Tuy nhiên, sự thông thoáng đã làm công tác quản lý giữa các cơ quan chức năng không rạch ròi; dẫn đến số lượng DN được thống kê không khớp nhau. Công tác hậu kiểm chưa chặt chẽ đang có nguy cơ tạo ra những kẽ hở…

° SỐ LIỆU KHÔNG THỐNG NHẤT

Luật DN quy định: việc quản lý nhà nước đối với DN không chỉ đơn thuần là kiểm tra, giám sát mà còn nhấn mạnh đến việc hỗ trợ DN thực hiện pháp luật. Thế nhưng thời gian qua, công tác quản lý DN vẫn còn nhiều vấn đề đáng bàn. Bởi lẽ, số liệu thống kê DN giữa Sở Kế hoạch - Đầu tư (KH-ĐT) Khánh Hòa và Cục Thuế tỉnh không khớp nhau. Điển hình như số liệu năm 2007: Sở KH-ĐT thống kê có 3.595 DN, trong khi đó, Cục Thuế tỉnh thống kê được 2.779 DN… dù số lượng DN được thành lập mới hoặc giải thể, thu hồi đều được các đơn vị cập nhật. Ông Võ Tấn Thái - Giám đốc Sở KH-ĐT cho biết: “Mỗi năm, số lượng DN đăng ký mới tại Sở đều tăng lên theo thời gian (năm 2005 có 562 DN thành lập mới; năm 2006: 628 DN; năm 2007: 817 DN). Nhưng hiện nay, số lượng DN tự biến mất khoảng 20 - 25%…”.

Từ khi có Luật DN chung, các loại hình DN tăng mạnh. Đây là dấu hiệu cho thấy môi trường kinh doanh ở Việt Nam nói chung và Khánh Hòa nói riêng khá thông thoáng. Các DN có vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội; song việc đóng góp của các DN chưa trọn vẹn. Bởi bên cạnh những DN có tên trong sổ sách vẫn còn một số DN “bị lãng quên”.

° CẦN TĂNG CƯỜNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ

Công tác quản lý hoạt động DN chưa chặt chẽ là do việc phân công, phân cấp kiểm tra, giám sát vẫn còn bất cập. Trên địa bàn tỉnh, cơ quan làm nhiệm vụ đăng ký kinh doanh (ĐKKD) chưa được xây dựng thành một hệ thống xuyên suốt. Ở cấp tỉnh, cơ quan ĐKKD đã có nhưng ở cấp huyện chưa phân biệt rõ ràng. Phần lớn các DN ĐKKD qua Phòng Tài chính - Kế hoạch huyện. Chính điều này đã làm cho hiệu lực chỉ đạo, giám sát theo hệ thống ngành dọc chưa cao. Trong khi đó, Luật DN năm 2005 quy định: UBND tỉnh chỉ đạo các cơ quan chuyên môn và UBND cấp huyện cung cấp thông tin về DN; giải quyết những khó khăn, cản trở trong đầu tư và hỗ trợ phát triển DN trong phạm vi thẩm quyền; đồng thời tổ chức kiểm tra, thanh tra DN và xử lý vi phạm theo quy định của pháp luật. Thế nhưng, việc phối hợp kiểm tra của các sở, ngành với cấp huyện đang còn nhiều vấn đề. Ông Võ Tấn Thái cho rằng: Hiện nay, DN dân doanh phát triển mạnh nhưng chất lượng còn nhiều chuyện phải bàn. Tuy Nhà nước đã có nhiều cải cách trong công tác quản lý nhưng khâu thực hiện hậu kiểm lại chưa đồng bộ. Thời gian qua, các cơ quan chức năng chỉ báo cáo chung chung chứ chưa có một đánh giá chi tiết nào về chất lượng hoạt động của các DN. Các quy định về kiểm tra, tạo điều kiện cho DN hoạt động đã có nhưng để áp dụng thật sự vẫn còn phải chờ sự phối hợp…

Bên cạnh đó, công cụ để thực hiện giám sát hoạt động DN còn thiếu. Đặc biệt là công cụ giám sát sở hữu tài sản DN và cá nhân. Năm 2002, UBND tỉnh ra Quyết định 110/2002/QĐ-UB về việc Ban hành quy định quản lý nhà nước sau ĐKKD đối với các DN và hộ kinh doanh cá thể tại Khánh Hòa. Quyết định quy định rõ nhiệm vụ quyền hạn, trách nhiệm của UBND cấp huyện trong việc đôn đốc Phòng Tài chính - Kế hoạch phối hợp với UBND cấp xã kiểm tra địa chỉ đặt trụ sở DN, chi nhánh, văn phòng đại diện và hộ kinh doanh cá thể đóng trên địa bàn. Nghị định 53 của Chính phủ cũng đã quy định thẩm quyền của cấp xã, thanh tra Sở KH-ĐT và thanh tra chuyên ngành về xử phạt ĐKKD… Tuy nhiên, sự phối hợp giữa các đơn vị để thực hiện những quy định này không đơn giản. Bởi lẽ về nguyên tắc, Phòng ĐKKD của Sở KH-ĐT chỉ được phép kiểm tra các DN khi biết có dấu hiệu vi phạm. Nhưng để phát hiện được DN vi phạm thì chỉ có UBND cấp xã mới biết rõ. Nhưng những năm qua, việc phối hợp của cấp xã trong công tác hậu kiểm chưa cao.

Được biết hàng năm, Phòng ĐKKD Sở KH-ĐT chỉ thực hiện kiểm tra chọn mẫu ngẫu nhiên 10 - 15 DN hoặc kiểm tra theo yêu cầu đề nghị phối hợp của cơ quan chức năng. Trong khi đó, Cục Thuế tỉnh chỉ giám sát hoạt động DN dựa trên số lượng được cấp mã số thuế… Vì vậy, công tác hậu kiểm chưa đạt hiệu quả cao và không đồng bộ. Điều này đã không thể hiện được hết chức năng quản lý chuyên ngành của từng đơn vị, từng địa phương. Tuy trong thời gian qua, Sở KH-ĐT đã tổ chức kiểm tra, đề nghị tỉnh thu hồi một số giấy phép mà DN chậm thực hiện dự án nhưng như thế vẫn chưa phải là liều thuốc đủ mạnh trong hoạt động quản lý. Theo ông Võ Tấn Thái: Sắp tới, Sở KH-ĐT sẽ kiến nghị tỉnh tập trung chỉ đạo đến cấp xã trong việc phối hợp hậu kiểm. Ngoài ra, tỉnh cũng cần trang bị thêm cơ sở vật chất, công cụ quản lý DN cho các sở, ngành. Đặc biệt là nguồn nhân lực làm công tác thanh tra.

HOÀNG TRIỀU