Phục tráng giống mía tím Khánh Sơn

Cây mía tím đang là một trong những cây trồng chủ lực của huyện Khánh Sơn (Khánh Hòa) với nhiều đặc tính ưu việt như mềm, ngọt, thơm. Tuy nhiên, sau hàng chục năm canh tác...

Cây mía tím đang là một trong những cây trồng chủ lực của huyện Khánh Sơn (Khánh Hòa) với nhiều đặc tính ưu việt như mềm, ngọt, thơm. Tuy nhiên, sau hàng chục năm canh tác, giống mía này đang có dấu hiệu thoái hóa. Cung cấp giống mía tím thuần chủng cho huyện Khánh Sơn và xây dựng biện pháp canh tác cây mía tím cho năng suất, chất lượng cao là mục tiêu đặt ra cho đề tài khoa học (KH): “Phục tráng và nhân giống mía tím Khánh Sơn”.

Thu hoạch mía tím ở Khánh Sơn.

Đầu những năm 1990, cây mía tím (có nguồn gốc từ Ninh Thuận) chính thức “nhập khẩu” vào đất Khánh Sơn. Hợp thổ nhưỡng nơi đây, cây mía tím phát triển tốt, cho thu nhập khá cao và ổn định đã dần trở thành một trong những cây trồng chủ lực của huyện. Từ 2.000 hom ban đầu, đến nay, toàn huyện đã phát triển lên khoảng 230 ha, tập trung tại thị trấn Tô Hạp, các xã: Ba Cụm Bắc, Sơn Hiệp, Sơn Trung, Sơn Bình… Thơm, ngọt lại mềm nên cây mía tím Khánh Sơn được thị trường chấp nhận. Nếu thâm canh tốt, 1 ha mía tím có thể đạt năng suất 12 đến 140 tấn. Với mức đầu tư 17 triệu đồng cho 1 ha mía tím, người trồng có thể thu nhập 45 đến 50 triệu đồng” .

Nhân chồi trong phòng thí nghiệm.

Cây mía tím Khánh Sơn to, thẳng, cao khoảng 2,5 - 3m, chiều dài lóng trung bình 8 - 12cm, đường kính từ 2,5 - 4cm. Đây là giống mía có thời gian sinh trưởng nhanh - khoảng 10 tháng. Người dân thường xuống giống trong khoảng thời gian tháng 10 đến tháng 11 và thu hoạch vào tháng 7 đến tháng 8 năm sau. Tuy nhiên, theo điều tra sơ bộ, cây mía tím đã có dấu hiệu thoái hóa, cứng hơn và không còn thơm, ngọt như nhiều năm trước.

Trước thực tế cây mía tím Khánh Sơn đang có dấu hiệu thoái hóa, địa phương đã đặt vấn đề nghiên cứu phục tráng nguồn giống bằng con đường nuôi cấy mô; đồng thời xây dựng quy trình canh tác mía tím phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu trên đất Khánh Sơn. Đó là nội dung đề tài nghiên cứu KH “Phục tráng và nhân giống mía tím Khánh Sơn” do ông Nguyễn Quốc Thịnh, Phó Chủ tịch UBND huyện Khánh Sơn làm chủ nhiệm.

Tái sinh mô sẹo trong phòng thí nghiệm

Những nội dung nghiên cứu cụ thể là: Xác định giống mía tím Khánh Sơn, chọn cây đầu dòng có chất lượng tốt để phân lập giống gốc đưa vào nuôi cấy mô. Sau đó, thực hiện nuôi cấy mô trong phòng thí nghiệm rồi tiếp tục chăm sóc trong vườn ươm và đưa ra ruộng. Sau công đoạn này, nhóm nghiên cứu sẽ tổ chức nhân giống mía cấy mô bằng hom và bằng kỹ thuật trồng mía bầu. Đề tài kết thúc, 1 ha ruộng mía cấy mô và 20 ha ruộng mía giống của 20 hộ dân tham gia đề tài sẽ là nguồn giống để cung ứng cho nhu cầu phát triển mía tím của huyện, đồng thời nhóm nghiên cứu cũng đề xuất biện pháp canh tác thích hợp cho cây mía tím đạt năng suất, chất lượng cao.

Công nghệ (CN) nuôi cấy mô tế bào thực vật (một thành tựu của CN sinh học) có nhiều ưu điểm: Tạo cây sạch bệnh, nhân giống cực nhanh từ một cơ thể mẹ ban đầu, phục tráng giống đã thoái hóa, khả năng bảo quản các nguồn gen trong thời gian dài, tạo được sự đồng đều của quần thể và tạo cây có phẩm chất cao. Chính vì vậy, CN này được chọn để phục tráng giống mía tím Khánh Sơn. Anh Nguyễn Tấn Thành, chuyên viên kỹ thuật thuộc Trung tâm Thông tin và Ứng dụng tiến bộ KH-CN (thuộc Sở KH-CN) cho biết: “Từ mẫu mía tím Khánh Sơn, đến nay, chúng tôi đã hoàn thành công đoạn tái sinh mô sẹo, đang ở giai đoạn nhân chồi. Khoảng 3 tháng nữa sẽ cho ra vườn ươm khoảng 15.000 cây và sau 10 tháng có thể cung cấp giống cho bà con”.

KHÁNH NINH