Để hỗ trợ các doanh nghiệp bán hàng trong trường hợp bán hàng trả chậm, mới đây, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Việt Nam đã ban hành Quy chế Hoạt động bao thanh toán...
 |
Để hỗ trợ các doanh nghiệp bán hàng trong trường hợp bán hàng trả chậm, mới đây, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Việt Nam đã ban hành Quy chế Hoạt động bao thanh toán của các tổ chức tín dụng. Đây là lần đầu tiên nghiệp vụ này được áp dụng chính thức ở nước ta trên cơ sở thỏa thuận trong Hiệp định Thương mại Việt Nam - Hoa Kỳ.
Theo bà Trần Thanh Hợp, Phó Vụ trưởng Vụ Các ngân hàng, bao thanh toán thực chất là một hình thức cấp tín dụng của tổ chức tín dụng cho bên bán hàng thông qua việc mua lại các khoản phải thu phát sinh từ việc mua bán hàng hóa đã được bên bán hàng và bên mua hàng thỏa thuận trong hợp đồng. Nói một cách dễ hiểu, tổ chức tín dụng (đơn vị bao thanh toán) sẽ ứng tiền trước cho bên bán hàng và sẽ thu lại tiền của bên mua hàng sau.
Cũng theo bà Hợp, việc tham gia của các tổ chức tín dụng trong vai trò người thứ ba sẽ giúp bổ sung vốn lưu động cho khách hàng, thúc đẩy hoạt động thương mại trong nước và quốc tế.
Để thực hiện nghiệp vụ này, bên bán hàng phải ký hợp đồng với đơn vị bao thanh toán, theo đó, trao toàn bộ chứng từ bán hàng và quyền đòi nợ cho đơn vị bao thanh toán. Tất nhiên, việc ứng tiền trước và thu nợ sau là một hình thức tín dụng, nên đơn vị bao thanh toán phải thu được lãi từ số tiền bỏ ra.
Theo quy chế của NHNN, khoản lãi này tính trên số vốn mà đơn vị bao thanh toán ứng trước cho bên bán hàng phù hợp với lãi suất thị trường.
Bên cạnh đó, do phải tốn chi phí quản lý sổ sách bán hàng, chi phí thẩm định... nên đơn vị bao thanh toán sẽ được hưởng một khoản phí từ người bán hàng. Cũng theo quy định của NHNN, khoản phí này do hai bên tự xác định dựa trên mức độ rủi ro về thu hồi nợ cộng với các chi phí mà đơn vị bao thanh toán phải bỏ ra.
Theo bà Nguyễn Kim Chi, Trưởng phòng Thanh toán quốc tế của Ngân hàng liên doanh Chohung Vina Bank, nghiệp vụ mới này sẽ có vai trò hỗ trợ tốt tại thị trường Việt Nam trong bối cảnh hoạt động mua bán hàng trả chậm đang diễn ra khá phổ biến hiện nay. Tuy nhiên, theo đánh giá của bà Chi, mặc dù nghiệp vụ này sẽ được các doanh nghiệp đón nhận nhanh, song do mức độ rủi ro của thị trường Việt Nam còn cao, nên sẽ chưa thể có nhiều ngân hàng áp dụng ngay nghiệp vụ này.
Trên bình diện quốc tế, ở nhiều nước (như Trung Quốc, Hàn Quốc...), nghiệp vụ này chưa được áp dụng đầy đủ: thường hạn chế ở một số ngành hàng nhất định hoặc cho quyền truy đòi người bán hàng trong trường hợp người mua hàng chây ỳ không chịu trả nợ đơn vị bao thanh toán.
Cùng chung nhận định này, bà Hợp cho rằng, đây là nghiệp vụ còn khá mới mẻ, nên có thể, các công ty tài chính, các ngân hàng cổ phần có khách hàng quy mô vừa phải cần áp dụng sớm; đồng thời, để tránh rủi ro, các tổ chức tín dụng nên có sự chọn lọc ngành hàng để áp dụng, chứ không áp dụng đối với tất cả các thương vụ. Theo đánh giá của bà Hợp, khả năng trong ngành may mặc và trong mua bán xuất nhập khẩu sẽ được áp dụng nhiều hơn các lĩnh vực khác.
Để tạo điều kiện đưa nghiệp vụ này vào hoạt động thương mại tốt, Quy chế của NHNN cho phép thực hiện bao thanh toán dưới hai hình thức truy đòi và miễn truy đòi. Theo hình thức có quyền truy đòi, đơn vị bao thanh toán có quyền đòi lại số tiền đã ứng trước cho bên bán hàng khi bên mua hàng không có khả năng hoàn thành nghĩa vụ thanh toán. Ngược lại, nếu áp dụng hình thức miễn truy đòi, đơn vị bao thanh toán phải chịu hoàn toàn rủi ro khi bên mua hàng không trả nợ và chỉ được đòi lại số tiền đã ứng trước cho bên bán hàng trong trường hợp bên mua hàng từ chối thanh toán do hàng không đúng như thỏa thuận tại hợp đồng thanh toán.
Theo Đầu tư
