Cổ phần hóa - Động lực mới ở Công ty Muối Khánh Hòa

Sau hơn 1 tháng bắt đầu thu hoạch, Xí nghiệp Muối xuất khẩu Hòn Khói đã thu được hơn 3.500 tấn. Dự kiến trong quý II/2003, Xí nghiệp sẽ thu hoạch 10.000 tấn muối xuất khẩu.

Tỉnh Khánh Hòa có hơn 900 ha đất có khả năng làm muối. Từ nhiều năm qua, ở các vùng ven biển của tỉnh như: Cam Ranh, Nha Trang, Ninh Hòa và Vạn Ninh có hơn 1.200 lao động chuyên sống bằng nghề này. Thế nhưng, có những thời điểm nhiều người vẫn bảo “hạt muối Khánh Hòa lúc mặn, lúc nhạt”. Bởi thực tế có những năm được mùa, diêm dân làm ra nhiều sản phẩm muối nhưng không có thị trường tiêu thụ; Công ty Muối Khánh Hòa (MKH) không có tiền mua muối dự trữ. Lại có năm mất mùa, không có sản phẩm, hiệu quả sản xuất kinh doanh (SXKD) kém. Do vậy, có lúc Công ty đã phải “lấy hàng đổi hàng”, đưa muối trao đổi lấy ô tô, xăng dầu, xi măng, sắt thép để bán ra thị trường. Vất vả là thế, nhưng lỗ vẫn hoàn lỗ. Những năm 1988, 1989, Công ty đã phải nợ ngân hàng đến cả tỷ đồng, có từ 4 - 5 vạn tấn muối tồn kho, nhưng nhiều tháng liền không có tiền để phát lương cho người lao động. Vài năm gần đây, đời sống của người làm muối có khá hơn. Thế nhưng với công việc của những người thường xuyên “bán mặt cho đất, bán lưng cho trời” mà thu nhập bình quân hơn 900 nghìn đồng/người/tháng thì quả là chưa tương xứng.

Như thể “Khoán mười”

Sau một thời gian chuẩn bị, cuối năm 2001, Công ty MKH được cổ phần hóa. Mục tiêu mà Công ty đề ra là: trên cơ sở chuyển đổi cơ chế quản lý sẽ sử dụng có hiệu quả nguồn vốn, lao động để phát triển SXKD. Theo đó, 100% cán bộ, công nhân trong đơn vị được mua cổ phần với tổng giá trị hơn 11,2 tỷ đồng. Nhà nước góp 30% vốn. Nhờ đó, Công ty có 16,5 tỷ đồng vốn điều lệ để hoạt động, tăng gấp 1,5 lần so với số vốn có được trong những năm trước đó. Đây là một trong những yếu tố giúp Công ty chủ động SXKD. Mặt khác, Công ty sắp xếp lại lao động, tổ chức bộ máy. Hội đồng định mức của Công ty và các đơn vị trực thuộc rà soát lại toàn bộ các định mức kinh tế kỹ thuật từ khâu tu sửa đầu vụ đến khâu thu hoạch, kế hoạch giá thành và tiền lương; hoàn chỉnh và ban hành kịp thời các định mức khoán cho người lao động về tiền lương, về dụng cụ lao động… phù hợp với tình hình sản xuất chung của toàn Công ty. Đối với các đơn vị trực tiếp sản xuất như: Xí nghiệp Muối (XNM) Hòn Khói, XNM Cam Ranh, XNM Diêm Hải, Trạm Muối 2/4, Nhà máy Chế biến muối Hòn Khói, Công ty đã phân cấp quản lý nhằm tăng cường trách nhiệm cho từng đơn vị. Trên cơ sở kế hoạch do Công ty giao, các đơn vị xây dựng kế hoạch sản xuất, kế hoạch giá thành, chi phí tiền lương… và cố gắng phát huy mọi khả năng sẵn có, tận dụng điều kiện thời tiết để chủ động sản xuất. Do gắn trách nhiệm của người lao động với hiệu quả sản xuất nên từng đơn vị đã chú trọng tổ chức sản xuất hợp lý, tiết kiệm chi phí sản xuất và chi phí hành chính. Qua đó, các đơn vị không những nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm mà còn giảm được giá thành. Tại XNM xuất khẩu Hòn Khói, năm 2002 giá thành mỗi tấn muối làm ra là 38.710 đồng, giảm gần 17 nghìn đồng so với năm trước đó. Ở XNM Cam Ranh và XNM Diêm Hải, giá thành mỗi tấn muối từ 53.105 đồng đến 57.495 đồng, giảm từ 9 - 17 nghìn đồng so với trước.

Ở các bộ phận dịch vụ kinh doanh của Công ty như: Trạm Muối Cam Ranh, Trạm Muối Hòn Khói, Trạm Vận tải, Cảng Hòn Khói, qua thực hiện cơ chế quản lý mới, đội ngũ cán bộ nhân viên đã nêu cao tinh thần trách nhiệm trong việc quản lý nhập và xuất kho, giảm tỷ lệ hao hụt hàng hóa trong vận chuyển, bảo quản.

Cả 3… cùng có lợi

Kết thúc năm 2002, năm đầu tiên thực hiện cơ chế quản lý mới, Công ty Cổ phần MKH đạt được kết quả đáng phấn khởi. Tổng sản lượng muối đã thực hiện 77.300 tấn; trong đó sản xuất được 62.500 tấn, tăng gấp 2,3 lần so với năm 2001. Tổng doanh thu đạt hơn 29,6 tỷ đồng. Sau khi trừ các khoản chi phí, Công ty có lợi nhuận sau thuế hơn 5,4 tỷ đồng, tăng gấp 2,8 lần so với năm 2001. Lợi nhuận cổ tức chiếm gần 27% so với vốn điều lệ, tăng gấp hơn 2 lần so với phương án được Đại hội cổ đông đề ra. Cũng trên cơ sở này, cả 3 thành phần: Nhà nước, tập thể và người lao động cùng có lợi. Chẳng hạn, nếu như trước đây, hàng năm Nhà nước có vốn tài sản tại Công ty trên dưới 11 tỷ đồng, nhưng kết thúc năm kế hoạch cũng chỉ thu được từ 600 - 700 triệu đồng tiền thuế. Nay thực hiện cổ phần hóa, Nhà nước tham gia 30% cổ phần với giá trị 4,8 tỷ đồng, tức chỉ bằng gần một nửa số vốn đầu tư của các năm trước. Nhưng năm ngoái đã được thu cổ tức 1,29 tỷ đồng, gấp gần 2 lần so với trước đây thu thuế. Đó là chưa tính thuế VAT đã thu 70 triệu đồng và trong những năm sắp tới còn thu thêm một khoản thuế thu nhập.

Do phát triển sản xuất, tạo được hiệu quả và lợi nhuận, năm 2002 Công ty Cổ phần MKH đã trích lập các quỹ gần 1,1 tỷ đồng. Trong đó có 270 triệu đồng quỹ phát triển sản xuất. Đời sống của cán bộ, công nhân viên bước đầu được cải thiện. Bình quân thu nhập của mỗi người trong Công ty, bao gồm tiền lương và cổ tức đạt gần 1,2 triệu đồng/tháng, tăng trên dưới 300 nghìn đồng so với trước. Có những người mua cổ phần với giá trị cao đã được chia cổ tức gần 19 triệu đồng/năm. Do vậy tổng thu nhập đã đạt bình quân gần 3 triệu đồng/tháng.

3 tháng đầu năm nay, hoạt động SXKD ở Công ty Cổ phần MKH tiếp tục phát triển. Do chủ động tiền vốn, Công ty đã và đang đầu tư hơn 1,8 tỷ đồng để nâng cấp cải tạo ruộng muối, kênh mương tiêu thoát nước. Tuy mới vào đầu vụ nhưng toàn đơn vị đã sản xuất được 9.000 tấn muối, bằng gần 20% kế hoạch năm.

Vẫn chưa hết khổ

Tuy thời gian thực hiện cơ chế quản lý mới chưa dài, nhưng bước đầu đã tạo được động lực mới trong SXKD ở Công ty cổ phần MKH. Song, để hoạt động của Công ty ngày càng mang lại hiệu quả, vẫn còn những vấn đề đòi hỏi cần tiếp tục được quan tâm giải quyết.

Để ổn định và phát triển sản xuất, Công ty cần có kế hoạch đầu tư, cải tạo ruộng muối. Thế nhưng hiện tại đơn vị vẫn chưa được ký hợp đồng thuê nhận đất lâu dài. Do vậy, có những nơi đã xảy ra tranh chấp, một số hộ dân đòi xin lại đất đã gây khó khăn trong việc tổ chức SXKD của đơn vị. Bên cạnh đó, thị trường tiêu thụ vẫn luôn là điều mà những người làm muối quan tâm. Năm ngoái Khánh Hòa và một số tỉnh trong khu vực còn tồn kho trên 6 vạn tấn muối. Thế nhưng vẫn có một số đơn vị đã nhập muối từ nước ngoài về làm ảnh hưởng đến việc tiêu thụ muối. Năm nay, mới vào đầu vụ nhưng giá muối trong dân chỉ còn từ 110 nghìn đến 120 nghìn đồng một tấn, giảm gần 1/3 so với cùng kỳ năm ngoái. Dự kiến, năm nay được mùa, việc tiêu thụ sẽ càng thêm khó khăn. Và như vậy, vấn đề bảo hộ về giá cả, thị trường vẫn luôn là một yêu cầu bức thiết mà những người làm muối mong muốn được các cấp thẩm quyền quan tâm.

ĐÌNH HẠNH