Hướng đến phát triển bền vững nghề nuôi chim yến

Việc thành công các mô hình nuôi chim yến của Công ty Trách nhiệm hữu hạn Nhà nước một thành viên Yến sào Khánh Hòa (gọi tắt là Công ty Yến sào Khánh Hòa) đang mở ra triển vọng phát triển bền vững nghề nuôi chim yến.

Việc thành công các mô hình nuôi chim yến của Công ty TNHH Nhà nước một thành viên Yến sào Khánh Hòa (gọi tắt là Công ty Yến sào Khánh Hòa) đang mở ra triển vọng phát triển bền vững nghề nuôi chim yến.

Mô hình chim yến được Công ty nuôi trong nhà.

Đề tài mang tính thực tiễn

Thời gian qua, nghề nuôi chim yến phát triển nhanh nhưng chưa có công trình nghiên cứu khoa học nào về sự phân bố, số lượng quần thể, khả năng phát triển của chim yến tại các tỉnh, thành ở Việt Nam. Vì vậy, thiếu các luận cứ khoa học để làm cơ sở cho việc định hướng, bảo vệ và phát triển quần thể đàn chim yến quý hiếm của Việt Nam. Trong khi đó, dọc bờ biển nước ta còn có nhiều hang đảo bỏ trống có thể nuôi chim yến, nhưng chưa có các giải pháp khoa học để cải tạo và phát triển các hang đảo này thành nơi nuôi chim yến. Nhận định tình hình trên, Hội đồng Khoa học công nghệ quốc gia đã giao nhiệm vụ cho Thạc sĩ Lê Hữu Hoàng - Tổng Giám đốc Công ty Yến sào Khánh Hòa cùng các cộng sự thực hiện đề tài nghiên cứu khoa học cấp Nhà nước “Nghiên cứu cơ sở khoa học và đề xuất các giải pháp phát triển bền vững nghề nuôi chim yến tại Việt Nam”.

Trong quá trình nghiên cứu, đề tài đã xác định 2 mục tiêu cụ thể: Đánh giá hiện trạng nguồn lợi, điều kiện tự nhiên, môi trường, nguồn thức ăn tự nhiên để phát triển nghề nuôi chim yến Việt Nam; các giải pháp khoa học công nghệ, quản lý phù hợp để phát triển vùng nuôi chim yến kết hợp bảo vệ an ninh, quốc phòng. Đề tài đã triển khai 7 nội dung nghiên cứu gồm: Điều tra sự phân bố, số lượng quần đàn chim yến hiện có tại các tỉnh; điều tra điều kiện tự nhiên, môi trường, thức ăn chim yến tại các tỉnh; nghiên cứu bổ sung đặc điểm sinh học, sinh sản của 2 phân loài chim yến đảo và chim yến nhà; nghiên cứu các giải pháp khoa học và công nghệ cho nghề nuôi chim yến; xây dựng mô hình phát triển nuôi chim yến theo hướng bền vững; đánh giá an toàn sinh học của loài chim yến nuôi; đánh giá hiệu quả kinh tế, khả năng phát triển nghề nuôi chim yến trong nhà.

Thạc sĩ Lê Hữu Hoàng - Chủ nhiệm đề tài khảo sát mức độ phát triển của mô hình nuôi chim yến trong nhà.

Nhóm nghiên cứu đã vận hành các mô hình nuôi chim yến, thực hiện các giải pháp kỹ thuật, bí quyết công nghệ trên 6 mô hình nuôi chim yến ở hang đảo và 7 mô hình nuôi chim yến trong nhà. Kết quả thực hiện các mô hình nuôi chim yến ở hang đảo vượt so với nhiệm vụ được giao, phát triển được 6 hang đảo yến mới, bình quân mỗi hang có hơn 100 con chim yến ở ổn định và thu hoạch hơn 50 tổ/năm, trong đó có hang có hơn 600 con và 270 tổ/năm. Kết quả thực hiện các mô hình nuôi chim yến trong nhà cũng vượt so với nhiệm vụ được giao, thực hiện 7 nhà nuôi chim yến, bình quân mỗi nhà có hơn 300 con chim yến ở ổn định và cho hơn 100 tổ, đặc biệt có nhà yến có hơn 4.000 con ở ổn định và cho hơn 2.000 tổ yến… Theo đánh giá của PGS.TS Nguyễn Lân Hùng Sơn (Khoa Sinh học, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội): Là một đơn vị sản xuất, song đội ngũ các nhà khoa học của Công ty Yến sào Khánh Hòa đã triển khai có hiệu quả các nội dung của đề tài khoa học độc lập cấp Nhà nước. Các nội dung nghiên cứu khá rộng, bao trùm cả những nghiên cứu cơ bản đến quy trình kỹ thuật, quy hoạch, chính sách. Các kết quả nghiên cứu đạt được của đề tài có ý nghĩa khoa học và thực tiễn, sau khi nghiệm thu đề tài có thể áp dụng ngay để phát triển bền vững nghề nuôi chim yến ở Việt Nam.

Tiền đề để phát triển bền vững nghề nuôi chim yến

Vừa qua, Hội đồng Khoa học công nghệ cấp Nhà nước đã nghiệm thu đề tài này. Hội đồng đánh giá cao kết quả nghiên cứu. Theo PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh - Phó Chủ tịch Hội đồng Khoa học, đề tài nghiên cứu đã có nhiều thành công rất đáng khích lệ, giải quyết được nhiều vấn đề vừa có ý nghĩa thực tiễn, vừa có ý nghĩa khoa học cao. Mỗi kết quả nghiên cứu có thể coi là một tài liệu quý trong việc phát triển bền vững nghề nuôi chim yến ở Việt Nam. Còn GS.TS Mai Đình Yên - Chủ tịch Hội đồng khoa học đánh giá: Đề tài nghiên cứu đảm bảo độ tin cậy, có tính đại diện, xác thực, hợp lý; tác động tốt đối với kinh tế - xã hội và môi trường…

Được biết, từ năm 2004 trở lại đây, ở Việt Nam, chim yến đã vào sinh sống, làm tổ trong nhà ở hầu hết các tỉnh từ Thanh Hóa đến Cà Mau, Phú Quốc - Kiên Giang và các tỉnh phía Tây như: Bình Phước, Đắk Lắk… Việc nuôi chim yến trong nhà cũng như hiệu quả của việc dùng yến sào ngày càng được nhiều người biết đến. Tỉnh Khánh Hòa với lợi thế về ngành nghề khai thác yến sào truyền thống và lâu đời, quần thể chim yến với số lượng ngày càng tăng do công tác bảo vệ, khai thác có cơ sở khoa học và kỹ thuật công nghệ mới được ứng dụng. Đến nay, Công ty Yến sào Khánh Hòa đã nhân nuôi chim yến thành công trong toàn tỉnh và các địa phương khác trên cả nước. Thạc sĩ Lê Hữu Hoàng - Chủ nhiệm đề tài cho biết, kết quả của đề tài sẽ góp phần bổ sung vào tài liệu khoa học chính thống, phát triển nghề nuôi chim yến. Đây cũng là nguồn tư liệu để các nhà quản lý, nhà khoa học tham khảo và các địa phương áp dụng; tạo tiền đề phát triển nghề nuôi chim yến đầy tiềm năng, mang lại lợi ích kinh tế cao, góp phần cải thiện, nâng cao đời sống cho nhân dân, cộng đồng và tăng cường xuất khẩu sản phẩm.

Theo các nhà khoa học, thế kỷ XXI là thời điểm tốt nhất để phát triển nghề nuôi chim yến ở Việt Nam. Bởi lẽ, biến đổi khí hậu toàn cầu làm cho nhiệt độ trái đất tăng cao; hiện tượng động đất và sóng thần tại Thái Lan, Indonesia, Malaysia; cháy rừng, phá rừng lấy gỗ gây tác hại lớn đến môi trường sinh thái chim yến tại khu vực có quần thể chim yến nhiều nhất thế giới, làm cho đàn yến phía Nam di cư về phía Bắc. Quần thể chim yến ở Việt Nam ngày càng tăng nhanh do thành công trong ấp nở nhân tạo để tạo nguồn giống. Việc phát triển nhanh quần thể, bí quyết kỹ thuật di đàn, nhân đàn chim yến là yếu tố quan trọng để phát triển nghề nuôi chim yến.

Các kết quả nghiên cứu của Đề tài là luận cứ khoa học quan trọng cho việc xây dựng chiến lược phát triển ngành nuôi chim yến, quy hoạch phát triển các hang, đảo yến mới và làng nghề nuôi chim yến trong nhà, theo định hướng bền vững và hiệu quả cao. Nhóm nghiên cứu cũng đã đề ra 17 nhóm giải pháp để phát triển bền vững nghề nuôi chim yến ở Việt Nam…

HOÀNG TRIỀU