Những chính sách kinh tế nổi bật có hiệu lực trong tháng 1/2026

Trong tháng 1/2026, nhiều chính sách mới liên quan đến kinh tế có hiệu lực như Luật Thuế Tiêu thụ đặc biệt, Luật Quảng cáo, giảm tiền sử dụng đất, tăng lương tối thiểu...

Trong tháng 1/2026, nhiều chính sách mới liên quan đến kinh tế có hiệu lực

* Luật Thuế Tiêu thụ đặc biệt mới

Ngày 14/6/2025, Quốc hội khóa XV thông qua Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt mới, áp dụng từ ngày 1/1/2026, với nhiều điều chỉnh quan trọng nhằm tăng nguồn thu ngân sách, điều tiết tiêu dùng và định hướng thị trường theo hướng bền vững hơn.

Luật quy định rõ đối tượng chịu thuế gồm thuốc lá, rượu bia, xăng, xe dưới 24 chỗ, nước giải khát có đường, các dịch vụ casino, đặt cược, golf, karaoke… đồng thời áp dụng song song thuế suất phần trăm và mức thuế tuyệt đối đối với một số mặt hàng.

Bên cạnh đó, các quy định về giá tính thuế, thời điểm nộp thuế và đối tượng không chịu thuế cũng được làm rõ, tạo cơ sở ổn định chính sách tài khóa, hỗ trợ điều hành kinh tế vĩ mô.

* Nhiều thay đổi quan trọng trong Luật Quảng cáo

Ngày 16/6/2025, Quốc hội đã thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quảng cáo, có hiệu lực từ ngày 1/1/2026, với nhiều thay đổi quan trọng tác động trực tiếp đến môi trường kinh doanh và thị trường quảng cáo.

Luật mới tập trung cải cách thủ tục hành chính, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, giúp doanh nghiệp giảm chi phí tuân thủ, rút ngắn thời gian cấp phép và tạo điều kiện thuận lợi hơn trong triển khai hoạt động quảng cáo.

Đáng chú ý, các quy định về quảng cáo trên môi trường mạng và dịch vụ xuyên biên giới được hoàn thiện, hướng tới xây dựng thị trường minh bạch, bình đẳng giữa doanh nghiệp trong nước và nước ngoài, phù hợp bối cảnh kinh tế số và hội nhập quốc tế. Cùng với việc siết chặt nội dung, hình thức quảng cáo, luật mới được kỳ vọng góp phần thúc đẩy ngành quảng cáo phát triển chuyên nghiệp, nâng cao hiệu quả truyền thông và đóng góp tích cực cho tăng trưởng kinh tế.

 

Quốc hội vừa thông qua Luật Toà án chuyên biệt tại Trung tâm tài chính quốc tế và có hiệu lực từ ngày 1/1/202

* Luật Toà án chuyên biệt tại Trung tâm tài chính quốc tế

Quốc hội vừa thông qua Luật Toà án chuyên biệt tại Trung tâm tài chính quốc tế và có hiệu lực từ ngày 1/1/2026. Luật Tòa án chuyên biệt tại Trung tâm tài chính quốc tế là một dự án luật mới, khó và lần đầu tiên được Quốc hội xem xét, thông qua trên cơ sở các quan điểm, chủ trương của Đảng, Nghị quyết số 222/2025/QH15 của Quốc hội về thành lập Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam và có chọn lọc kinh nghiệm của các quốc gia phát triển trên thế giới.

Luật quy định về quy định về nhiệm vụ, quyền hạn; tổ chức bộ máy; thẩm quyền, trình tự, thủ tục tố tụng; thi hành bản án, quyết định; Thẩm phán, Thư ký Tòa án, người đại diện của các bên; bảo đảm hoạt động của Tòa án chuyên biệt tại Trung tâm tài chính quốc tế.

* Nhiều quy định mới về cơ chế cho vay lại vốn vay ODA và vay ưu đãi nước ngoài

Quốc hội khóa XV đã thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quản lý nợ công (Luật số 141/2025/QH15), có hiệu lực từ 1/1/2026, với nhiều quy định mới về cơ chế cho vay lại vốn vay ODA và vay ưu đãi nước ngoài. Theo đó, Bộ Tài chính trực tiếp cho địa phương vay lại đối với các chương trình, dự án phát triển kinh tế – xã hội; đồng thời ủy quyền cho ngân hàng chính sách, ngân hàng thương mại thực hiện cho vay lại với các mức độ chia sẻ rủi ro khác nhau, tùy đối tượng vay và lĩnh vực đầu tư. Ngân hàng thương mại tham gia phải đáp ứng tiêu chuẩn xếp hạng tín nhiệm quốc tế và kinh nghiệm triển khai vốn ODA.

Đáng chú ý, khoản vay lại ODA theo ủy quyền sẽ không tính vào tổng dư nợ tín dụng đối với một khách hàng theo quy định Luật Các tổ chức tín dụng. Quy định mới nhằm tăng tính linh hoạt, mở rộng khả năng tiếp cận vốn ưu đãi, hỗ trợ đầu tư phát triển, song song với kiểm soát rủi ro nợ công.

* Hoàn thiện cơ chế quản lý giá trong bối cảnh kinh tế mới

Quốc hội khóa XV đã thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giá, có hiệu lực từ ngày 1/1/2026 nhằm hoàn thiện cơ chế quản lý giá trong bối cảnh kinh tế mới.

Luật tập trung vào 3 nhóm nội dung trọng tâm: hoàn thiện phạm vi điều chỉnh để bảo vệ người tiêu dùng và tăng tính bao quát của chính sách giá; tăng cường phân cấp, trao thêm thẩm quyền bình ổn giá cho chính quyền địa phương cấp xã nhằm nâng cao tính linh hoạt, phản ứng nhanh với biến động thị trường; đồng thời cải cách thủ tục hành chính trong thẩm định giá, giảm chi phí tuân thủ cho doanh nghiệp.

Luật cũng điều chỉnh Danh mục hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước định giá, bảo đảm phù hợp với pháp luật chuyên ngành và thực tiễn triển khai, góp phần minh bạch hóa thị trường, ổn định kinh tế vĩ mô và hỗ trợ công tác điều hành giá trong thời gian tới.

* Ưu tiên ổn định vĩ mô và phát triển bền vững

Quốc hội vừa ban hành Luật số 89/2025/QH15 về Luật ngân sách nhà nước và có hiệu lực từ ngày 1/1/2026 được định hình theo hướng tăng kỷ luật ngân sách, ưu tiên ổn định vĩ mô và phát triển bền vững.

Luật quy định rõ nguyên tắc cân đối ngân sách theo hướng tổng thu phải cao hơn chi thường xuyên, bội chi chỉ được sử dụng cho đầu tư phát triển và từng bước tiến tới cân bằng ngân sách. Đây được xem là cơ sở quan trọng nhằm kiểm soát nợ công, giảm áp lực vay mượn và nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực công.

Đáng chú ý, ngân sách trung ương tiếp tục giữ vai trò chủ đạo, đồng thời tăng tính chủ động cho ngân sách địa phương thông qua phân cấp nguồn thu, nhiệm vụ chi và giới hạn bội chi rõ ràng. Việc công khai, minh bạch ngân sách và giám sát cộng đồng cũng được luật hóa, góp phần cải thiện môi trường đầu tư, củng cố niềm tin của doanh nghiệp và nhà đầu tư.

* Đường sắt là lĩnh vực được ưu tiên đầu tư, khuyến khích doanh nghiệp tham gia

Quốc hội vừa ban hành Luật số 95/2025/QH15 về Luật đường sắt và có hiệu lực từ ngày 1/1/2026. Luật xác định đường sắt là lĩnh vực được ưu tiên đầu tư, với nhiều cơ chế khuyến khích doanh nghiệp tham gia xây dựng hạ tầng, vận tải và công nghiệp đường sắt.

Nhà nước dành ngân sách cho các tuyến trọng điểm, đồng thời mở rộng hình thức đầu tư ngoài ngân sách, đặc biệt là mô hình đối tác công – tư và phát triển đô thị theo định hướng giao thông công cộng (TOD). Nguồn thu từ khai thác quỹ đất khu vực TOD được phân chia giữa trung ương và địa phương, tạo thêm nguồn lực tài chính cho đầu tư hạ tầng.

Bên cạnh đó, các ưu đãi về đất đai, tín dụng, thuế và hỗ trợ công nghệ được kỳ vọng sẽ thúc đẩy hình thành ngành công nghiệp đường sắt trong nước, giảm chi phí logistics và nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế.

* Nhiều thay đổi quan trọng trong Luật Thống kê

Quốc hội đã thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thống kê, có hiệu lực từ ngày 1/1/2026, với nhiều thay đổi quan trọng nhằm nâng cao hiệu quả quản lý kinh tế – xã hội.

Luật mới hướng tới giảm gánh nặng chi phí tuân thủ và thủ tục báo cáo hành chính cho doanh nghiệp, địa phương; hạn chế trùng lặp thông tin, từ đó tiết kiệm nguồn lực và nâng cao hiệu quả sử dụng ngân sách. Việc tăng cường khai thác dữ liệu từ các nguồn hành chính, đẩy mạnh chuyển đổi số trong thống kê giúp thông tin kinh tế được cập nhật nhanh hơn, chính xác hơn, hỗ trợ Chính phủ, bộ ngành và địa phương ra quyết sách kịp thời, bám sát thị trường. Bên cạnh đó, việc sắp xếp lại hệ thống thống kê phù hợp mô hình chính quyền 2 cấp góp phần tinh gọn bộ máy, tăng tính minh bạch và nâng cao chất lượng dữ liệu kinh tế quốc gia.

* Giảm tiền sử dụng đất khi chuyển mục đích sang đất ở

Ngày 11/12/2025, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết 254/2025/QH15 quy định một số cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thi hành Luật Đất đai và có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2026.

Điểm đáng chú ý là Nghị quyết 254/2025/QH15 cho phép giảm tiền sử dụng đất khi chuyển mục đích sang đất ở đối với đất vườn, ao, đất nông nghiệp gắn với đất ở, tính theo tỷ lệ 30%, 50% và 100% phần chênh lệch trong từng hạn mức, giúp giảm gánh nặng tài chính cho hộ gia đình, cá nhân, hỗ trợ nhu cầu nhà ở và giao dịch thị trường.

Cùng với đó, từ 1/1/2026, bảng giá đất do HĐND tỉnh ban hành áp dụng hằng năm và hệ số điều chỉnh giá đất do UBND tỉnh quyết định giúp giá đất tiệm cận thị trường, minh bạch hơn. Quy định mới về tách thửa, hợp thửa và đăng ký thế chấp cũng đơn giản hóa thủ tục, tạo thuận lợi cho giao dịch, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế – bất động sản.

* Chính sách mới về thuế sử dụng đất nông nghiệp

Ngày 6/11/2025, Chính phủ ban hành Nghị định 292/2025/NĐ-CP quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Nghị quyết số 216/2025/QH15 ngày 26/6/2025 của Quốc hội về việc kéo dài thời hạn miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp.

Theo Điều 4 Nghị định 292/2025/NĐ-CP, thời hạn miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp được kéo dài từ ngày 1/1/2026 đến hết ngày 31/12/2030, áp dụng cho nhiều đối tượng, gồm đất phục vụ nghiên cứu, sản xuất thử nghiệm, đất trồng cây hằng năm, làm muối, đất của hộ nghèo và phần lớn diện tích do hộ gia đình, cá nhân, hợp tác xã, tổ chức trực tiếp sử dụng để sản xuất.

Chính sách giúp giảm chi phí đầu vào, khuyến khích tích tụ, mở rộng quy mô sản xuất, nâng cao hiệu quả sử dụng đất và tăng sức cạnh tranh của nông nghiệp. Quy định về hạng đất tính thuế tiếp tục căn cứ theo quyết định hiện hành, góp phần đảm bảo minh bạch, thống nhất trong quá trình triển khai.

 

Mức lương tối thiểu tháng dao động từ 3,7 đến 5,31 triệu đồng và mức tối thiểu giờ từ 17.800 đến 25.500 đồng, phân theo 4 vùng kinh tế

* Tăng lương tối thiểu từ 3,7-5,31 triệu đồng

Ngày 10/11/2025, Chính phủ ban hành Nghị định 293/2025/NĐ-CP quy định mức lương tối thiểu đối với người lao động làm việc theo hợp đồng lao động. Nghị định có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2026 nhằm bảo đảm thu nhập, sức mua và đời sống người lao động trong bối cảnh chi phí sinh hoạt tăng.

Theo đó, mức lương tối thiểu tháng dao động từ 3,7 đến 5,31 triệu đồng và mức tối thiểu giờ từ 17.800 đến 25.500 đồng, phân theo 4 vùng kinh tế.

Như vậy, từ ngày 1/1/2026, mức lương tối thiểu tháng và giờ của bốn vùng được điều chỉnh tăng so với hiện hành như sau: Vùng I là 5.310.000 đồng/tháng và 25.500 đồng/giờ (tăng 350.000 đồng so với mức cũ); Vùng II là 4.730.000 đồng/tháng và 22.700 đồng/giờ (tăng 320.000 đồng); Vùng III là 4.140.000 đồng/tháng và 20.000 đồng/giờ (tăng 280.000 đồng); và Vùng IV là 3.700.000 đồng/tháng và 17.800 đồng/giờ (tăng 250.000 đồng).

* Cơ chế đặc thù về nghiên cứu, ứng dụng và chuyển giao công nghệ cho các dự án đường sắt

Ngày 12/12/2025, Chính phủ ban hành Nghị định 319/2025/NĐ-CP quy định chi tiết nội dung, trình tự, thủ tục, thẩm quyền để triển khai các cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt về phát triển khoa học, công nghệ, nghiên cứu, ứng dụng, chuyển giao công nghệ đối với công trình trọng điểm, dự án quan trọng quốc gia lĩnh vực đường sắt theo các nghị quyết của quốc hội. Nghị định có hiệu lực từ ngày 1/1/2026.

Các dự án đường sắt trọng điểm quốc gia này gồm đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam, tuyến Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng và các tuyến đường sắt đô thị tại Hà Nội, TP.HCM. Nghị định đặt mục tiêu đẩy mạnh nội địa hóa, làm chủ công nghệ, nâng cao năng lực quản lý – vận hành, qua đó giảm phụ thuộc vào công nghệ nước ngoài, tiết kiệm chi phí dài hạn và tạo động lực phát triển công nghiệp đường sắt.

Các quy định mới tăng cường minh bạch, ưu tiên doanh nghiệp Việt Nam, hỗ trợ nghiên cứu – phát triển và chuyển giao công nghệ, đồng thời yêu cầu trách nhiệm rõ ràng trong lựa chọn, triển khai và sử dụng kết quả khoa học – công nghệ. Chính sách được kỳ vọng thúc đẩy ngành đường sắt, tạo lan tỏa kinh tế và thúc đẩy đổi mới sáng tạo.

*Quy định mới về chế độ kế toán doanh nghiệp

Ngày 27/10/2025, Bộ Tài chính ban hành Thông tư 99/2025/TT-BTC hướng dẫn chế độ kế toán doanh nghiệp, áp dụng từ ngày 1/1/2026, thay thế hệ thống trước đây.

Điểm đáng chú ý là doanh nghiệp sẽ sử dụng Báo cáo tình hình tài chính thay cho Bảng cân đối kế toán; điều chỉnh hệ thống tài khoản; chuẩn hóa mẫu sổ, chứng từ, báo cáo tài chính; tăng yêu cầu trách nhiệm trong việc ban hành quy chế mở tài khoản kế toán khi sửa đổi hệ thống.

Quy định mới được đánh giá giúp doanh nghiệp tiệm cận chuẩn mực quốc tế hơn, tăng khả năng tiếp cận vốn, nâng mức độ minh bạch tài chính và tạo thuận lợi trong hội nhập. Doanh nghiệp nhỏ và vừa có thể lựa chọn áp dụng nhưng phải thực hiện nhất quán trong kỳ kế toán năm.

* 4 tiêu chí doanh nghiệp sản xuất thiết bị điện tử được hưởng ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp

Ngày 15/11/2025, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ ban hành Thông tư 33/2025/TT-BKHCN quy định 4 tiêu chí giúp doanh nghiệp sản xuất thiết bị điện tử được hưởng ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp từ ngày 1/1/2026, qua đó giảm chi phí và khuyến khích đầu tư vào lĩnh vực công nghệ cao.

Theo đó, doanh nghiệp chỉ cần đáp ứng một trong các tiêu chí như sử dụng chip bán dẫn thiết kế, sản xuất hoặc đóng gói tại Việt Nam; có hoạt động nghiên cứu, phát triển và đổi mới sáng tạo với tỷ lệ chi tối thiểu 2% doanh thu hoặc từ 200 tỷ đồng mỗi năm; sở hữu thiết kế sản phẩm điện tử sản xuất trong nước; hoặc tham gia phát triển chuỗi cung ứng với tỷ lệ doanh nghiệp Việt Nam từ 30% trở lên và thực hiện chuyển giao công nghệ. Chính sách này kỳ vọng thúc đẩy nội địa hóa, tăng giá trị gia tăng và thu hút vốn đầu tư vào ngành điện tử Việt Nam…

Theo vtv.vn