1. Với tôi, cháo lòng là món ăn sáng thiệt ngon, thanh đạm, dẫu biết chẳng thể dằn bụng tới trưa nhưng khi ghiền phải ăn liền mới đã.
1. Với tôi, cháo lòng là món ăn sáng thiệt ngon, thanh đạm, dẫu biết chẳng thể dằn bụng tới trưa nhưng khi ghiền phải ăn liền mới đã.
Ảnh Internet. |
Hàng cháo lòng chị Mỹ nằm ngay cầu Sắt trên bến sông Dinh, ngay trước trường Đình. Hồi lớp 1, 2 và 3 tôi học ở đó. Bữa nào má cho rủng rỉnh tiền, tôi đi thiệt sớm để ăn tô cháo 500 đồng. Chị Mỹ thương lũ học trò nghèo, bỏ thêm tí gan, chút lòng ăn cho mau lớn. Lúc nấu, chị lấy huyến sống quậy đều, đổ vô nên cháo có màu đen, lợn cợn huyết.
Hàng cháo mợ Bảy cũng ngon có tiếng. Con trai mợ làm nghề mổ heo nên để lại lòng nấu cháo nuôi em. Mỗi sáng, chị Ốm với con O thay phiên ngồi bán. O là bạn tôi, học chung trường, trong túi nó lúc nào cũng rủng rỉnh tiền. Chiều đi học về, đói bụng, nó lấy tiền mua bánh canh, chè, cháo vịt đãi tôi. Nhờ nấu bằng nước luộc lòng nên cháo mợ Bảy rất ngọt, gạo nở búp búp, húp đã đời. Sáng nào ba cũng kêu tôi xách cà mèn đi mua cháo, ông ăn năm này qua tháng nọ cũng không ngán.
2. Nhưng có lẽ ngon nhất là hàng cháo cô Trúc, má thằng Khoa, ngoài chợ Dinh. Cô gốc Tàu, nhà trong hẻm chợ, trên đường ra thôn Năm, ngay xóm Lò Heo. Nghe tên xóm cũng biết họ làm nghề gì rồi. Gần nhà, quen mối nên cô lấy toàn lòng tươi nấu cháo.
Tôi với Khoa học chung cấp hai, chưa một lần nghe nó nhắc tới ba, toàn lủi thủi với má, dì và ngoại. Tụi tôi kêu nó là Khoa cháo lòng. Mỗi lần nghe cái tên đó, nó sừng sộ, nhào tới đánh cho bõ tức. Lớp tôi toàn những đứa nghèo. Ba má lam lũ bám đường, bám chợ, làm đủ thứ nghề để kiếm tiền nuôi con ăn học. Họ miệt mài bên chiếc xích lô, thúng bánh, hàng chè, hàng cháo, quán tạp hóa lèo tèo vài món, ngồi giữa trưa nắng kiếm ít đồng vỗ về những ước mơ con. Lớn lên, bọn tôi đi làm ăn xa, mỗi dịp lễ Tết tụ tập về, ngồi nói chuyện đời, lôi những cái tên năm nảo năm nào ra gọi, nào là: Huy chích thuốc heo, Vi bà giá, Trung xích lô, Thanh chôm chôm… - những cái tên gắn liền với nghề nghiệp, quán hàng của ba má. Cười híp mắt, coi như chẳng có chuyện gì. Vậy mà hồi xưa, nghe ai gọi vậy là đỏ mặt tía tai, rượt chạy, lấy đá chọi cho u đầu, bể trán.
Nhiều người bán cháo lòng ở chợ nhưng chẳng ai trụ nổi với nghề, có lẽ cạnh tranh không lại hàng cháo của cô Trúc. Cô bán cả ngày, cháo lúc nào cũng bốc khói. Thau lòng heo to để trên bàn với đủ thứ thịt thà, tim gan, phèo phổi, không có dồi và giò cháo quảy như người miền Nam. Rổ rau bắt mắt có rau thơm, xà lách, giá, ngò. Đặc biệt là chén mắm ớt tỏi. Không phải là loại mắm lỏng le lỏng lét thường thấy mà phải giã ớt tỏi thiệt nhuyễn, thiệt cay, nặn chanh cho chua, đỏ tươi màu ớt và keo của đường. Thẩu mắm ngon, thể hiện sự hiếu khách và chỉn chu của người bán. Lúc trước xây lại chợ, ban quản lý đẩy các hàng ăn lên lầu. Được vài bữa, các cô lén leo xuống dưới vì ế quá. Người ta quen ngồi bệt bên đường xì xụp húp từng muỗng cháo chứ chẳng thích bàn cao, ghế rộng, mất đi sự tự nhiên vốn dĩ của chợ quê.
Cô ngồi xắt lòng, cô Mai múc cháo bỏ tô, bà ngoại ở phía sau rửa chén, lặt rau, phụ con phụ cháu. Tô cháo theo thời gian, tăng từ 1.000 lên tới 10.000 đồng nhưng chẳng thay mùi đổi vị. Đó là cách người ta giữ khách ở gánh hàng quê. Năm tháng qua đi, người có già, nhan sắc có tàn, tuổi đời có khác, nhưng mỗi lần ra chợ, lại cảm thấy vui khi tìm được vị đậm nhạt quen thuộc của tô cháo, đĩa bánh, ly chè.
3. Mỗi lần đói bụng, thèm ăn hàng, tôi thong thả đi bộ ra chợ. Vừa thấy mặt, cô đã cười tươi, mới về hả Tài? Tôi ngồi xuống, hỏi thăm vài tin tức về Khoa, nghe cô kể chuyện thằng con trai duy nhất với giọng tự hào. Ngoại đã mất, hai chị em vẫn miệt mài bên nồi cháo.
Cũng lâu lắm rồi tôi chưa gặp lại Khoa. Nghe dì nói nó có vợ, có con êm ấm ở Sài Gòn. Đôi khi cũng mong gặp lại thằng bạn cũ, rồi vô tình (hay cố ý) nhắc lại tên Khoa cháo lòng, coi thử nó còn nhảy đong đỏng như hồi con nít? Mà nửa đời bươn chải, làm đủ thứ nghề kiếm sống, chắc nó biết chẳng có nghề nào thấp hèn, miễn do công sức mình làm ra đồng tiền chân chính nuôi sống bản thân và gia đình. Chắc Khoa bắt đầu biết thương biết nhớ nồi cháo bốc khói, thầm biết ơn ngoại, má và dì đã tảo tần hôm sớm nuôi nó lớn khôn…
Tô cháo để lên bàn, rắc ít tiêu và hành ngò thơm phức, đĩa lòng, chén mắm và mớ rau một bên. Cô luôn nhớ nết ăn của tôi, lòng, gan, sụn thiệt nhiều, xắt mỏng, trụng sơ với nước cháo cho nóng. Trưa đứng bóng, múc một muỗng, đưa lên miệng thổi cho nguội, húp cái rột, thấy vị ngọt và mềm của cháo. Gắp miếng lòng, chấm nước mắm, nhai sừng sựt. Miếng gan bùi bùi, beo béo. Sụn giòn tan trộn lẫn nước mắm thơm lừng. Tự nhủ, có hàng cháo nào ngon hơn hàng cháo này không?
Nguyễn Hữu Tài
