Xếp là loài hải sản thuộc họ nhuyễn thể, tương tự như: sút, bung, phi, hến... Vỏ xếp không nhám như sò, không có đường gờ vòng xoáy như sút; có nhiều màu: vàng mơ, tím nhạt, vân sẫm xanh, trắng nhẵn bóng.
Xếp là loài hải sản thuộc họ nhuyễn thể, tương tự như: sút, bung, phi, hến... Vỏ xếp không nhám như sò, không có đường gờ vòng xoáy như sút; có nhiều màu: vàng mơ, tím nhạt, vân sẫm xanh, trắng nhẵn bóng. Chúng sống ven bờ biển, lẩn vào trong cát, do đó rất dễ bắt.
 |
Bắt xếp về, ngâm qua đêm trong nước mặn để xếp thải cặn, cát, sau đó chà rửa thật sạch vì nước luộc xếp dùng để nấu canh. Khi luộc, không bỏ xếp vào soong một lúc cùng với nước lạnh, mà đợi nước vừa sôi bùng lên mới trút xếp vào. Chờ nước sôi lại một lát, nhắc xuống, khuấy đũa cho ruột xếp rớt ra, ruột con nào còn dính thì gỡ nhẹ, lấy tất cả cho vào tô. Tiếp đó, đặt soong nước luộc lên bếp, cho ruột xếp vào để nấu canh. Nước luộc xếp ngọt thanh dịu, có màu không trong và có vị mặn nhạt như nước hến luộc. Do đó, người thạo bếp không nêm muối vào nồi canh, mà chỉ nêm một ít nước mắm, đường và bột ngọt. Vò nát lá giang hoặc lá me, thả vào nồi canh cùng với ớt xắt mỏng. Chờ nước sôi lên, bỏ é trắng đã xắt nhỏ vào rồi nhắc xuống. Mùi lá é trắng miệt vườn bốc lên theo hơi nóng nồi canh cho ta cảm giác thơm tho ý vị. Nước canh mằn mặn, cộng hưởng vị chua lá giang giải nhiệt, cùng với chất dinh dưỡng của con xếp, tất cả đem lại vị biển dã thanh đạm.
Nếu lấy nước luộc và con xếp để nấu cháo thì cho mỡ ít, hành và tỏi nhiều để tao xếp, trộn đều vào cháo. Nồi cháo ngon ngọt, nồng nàn hạt tiêu giã nhỏ thơm cay. Khác với cháo sò, hàu, cơm thịt của nó dai, lớn, ruột xếp rất mềm nhẹ. Chén cháo xếp thơm nóng làm thân tâm sảng khoái một buổi sớm mai yên lành, hoặc ru ta nhẹ nhàng vào giấc ngủ đêm. Lòng cảm khái đại dương bao la thu hết trong chén cháo xếp bé nhỏ thanh tao.
Võ Khoa Châu
