Do công bố không rõ ràng của Hội Tiêu chuẩn và Bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam (Vinastas) về hàm lượng arsen (thạch tín) trong nước mắm đã khiến cho người tiêu dùng hoang mang, còn các doanh nghiệp (DN) sản xuất nước mắm truyền thống gặp rất nhiều khó khăn.
Do công bố không rõ ràng của Hội Tiêu chuẩn và Bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam (Vinastas) về hàm lượng arsen (thạch tín) trong nước mắm đã khiến cho người tiêu dùng hoang mang, còn các doanh nghiệp (DN) sản xuất nước mắm truyền thống gặp rất nhiều khó khăn.
Người tiêu dùng lo ngại
Trong mấy ngày vừa qua, các DN sản xuất nước mắm truyền thống cũng như người tiêu dùng đang bị cuốn vào “cơn bão” thông tin liên quan đến hàm lượng arsen cao trong nước mắm. Sự việc bắt nguồn từ ngày 17-10, khi Vinastas công bố kết quả có 101/150 mẫu nước mắm được khảo sát (chiếm 67,33%) không đạt quy định về hàm lượng arsen tổng cho phép có trong sản phẩm nước mắm. Đáng lưu ý, mẫu nước mắm có độ đạm càng cao, tỷ lệ mẫu có hàm lượng arsen tổng vượt ngưỡng quy định càng tăng (lên tới 95,65% mẫu khảo sát).
 |
| Chiết lọc nước mắm tại cơ sở Hạnh Quyến (TP. Nha Trang) |
Thông tin này ngay lập tức gây ra nghi ngại cho người dân và vấp phải phản ứng từ các hiệp hội, DN sản xuất nước mắm. Bà Trịnh Thị Nhung (403/10 Lê Hồng Phong, TP. Nha Trang) lo lắng: “Gia đình tôi lâu nay vẫn thường xuyên sử dụng nước mắm truyền thống của Nha Trang. Bây giờ đọc trên báo thấy thông tin đa số nước mắm nhiễm arsen vượt mức thì giật mình, không biết kết quả công bố trên có chính xác không, gia đình chúng tôi thấy rất lo lắng”. Cùng tâm trạng này, bà Nguyễn Thu Hồng (tiểu thương chợ Xóm Mới, TP. Nha Trang) cho hay: “Nhiều người tiêu dùng đã hỏi về chất lượng nước mắm vì e ngại độc hại, không an toàn cho sức khỏe. Mặc dù ngày hôm qua có một số nhà khoa học và các tờ báo trấn an người tiêu dùng rằng arsen trong nước mắm truyền thống là vô hại, nhưng chúng tôi vẫn chưa yên tâm”.
Không chỉ có vậy, sau thông tin nước mắm nhiễm thạch tín được loan báo, nhiều đại lý còn rục rịch trả lại sản phẩm cho nhà sản xuất. “Nhiều đại lý gọi điện tới hỏi và đề nghị tạm thời ngưng cung cấp hàng, nhưng sau khi được nghe giải thích rõ arsen hữu cơ trong nước mắm vẫn an toàn, các đại lý mới tạm yên tâm”, một DN sản xuất nước mắm cho biết.
Doanh nghiệp bức xúc
Nhiều DN sản xuất nước mắm nổi tiếng ở Nha Trang rất bức xúc về công bố mập mờ của Vinastas. Việc công bố hàm lượng arsen có trong nước mắm là có cơ sở. Nhưng ở đây, Vinastas đã không phân biệt rạch ròi giữa arsen vô cơ và arsen hữu cơ. Arsen vô cơ là chất cực độc, gây chết người với một hàm lượng nhỏ, còn arsen hữu cơ có rất nhiều trong thủy sản, lại vô hại với người.
Trao đổi với phóng viên, ông Huỳnh Ngọc Diệp - Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Giám đốc điều hành Công ty Cổ phần Thủy sản 584 Nha Trang cho biết: “Theo tôi, hội đã không thực hiện đúng quy trình lấy mẫu xét nghiệm. Nếu có khách hàng phản ánh về chất lượng nước mắm thì hội phải đến đề nghị DN phối hợp lấy mẫu đưa đi xét nghiệm công khai. Nếu muốn lấy mẫu rộng rãi thì hội phải phối hợp với một cơ quan có thẩm quyền của Bộ Y tế. Đằng này, họ lẳng lặng một mình đi xét nghiệm rồi công bố nhập nhằng, không nói rõ arsen hữu cơ hay vô cơ, làm khách hàng hoang mang”.
Ông Nguyễn Hoài Sơn - Chủ DN Nước mắm Châu Sơn (TP. Nha Trang) cho rằng, đây là “chiêu bẩn”, “cuộc chiến” giữa nước chấm công nghiệp và nước mắm truyền thống. Điều này khiến nhiều cơ sở sản xuất lao đao vì ảnh hưởng đến việc tiêu thụ sản phẩm khi người tiêu dùng hoang mang, không dám sử dụng các loại nước mắm độ đạm cao. Lãnh đạo Công ty Cổ phần Thủy sản 584 Nha Trang cho biết, hiện nay, một số siêu thị chưa hiểu rõ vấn đề nên đòi công ty đem mẫu đi xét nghiệm lại, nếu hàm lượng arsen vượt ngưỡng 1mg/lít, kể cả arsen hữu cơ thì sẽ trả lại hàng. Mới đây, chi nhánh TP. Hồ Chí Minh thông báo có một đơn hàng 400 thùng nước mắm chuẩn bị xuất nhưng đối tác nghe thông tin này nên dừng lại. Một số đại lý ở Nha Trang cho biết có khách hàng đem nước mắm đến trả… “Chắc chắn các công ty sản xuất nước mắm truyền thống sẽ bị thiệt hại lớn sau công bố của Vinastas. Có những thiệt hại vô hình rất khó thống kê. Như công ty chúng tôi đang tất bật chuẩn bị hàng cho Tết nhưng mấy ngày nay phải bỏ việc để giải thích cho khách hàng”, ông Huỳnh Ngọc Diệp chia sẻ.
Sẽ khởi kiện Vinastas
Theo Chi cục Quản lý chất lượng nông lâm sản và thủy sản tỉnh, hiện nay cả tỉnh có 62 cơ sở sản xuất nước mắm, đáp ứng đầy đủ quy định về sản xuất. Trong đó, khoảng 20 đơn vị có thương hiệu riêng, còn lại đa số sản xuất để bán cho các công ty làm nước mắm công nghiệp. Hàng năm, riêng Nha Trang sản xuất khoảng 15 triệu lít nước mắm loại 1. Ông Đỗ Hữu Việt - Chủ tịch Hiệp hội Nước mắm Nha Trang nói: “Với sản lượng nước mắm hiện nay, riêng Nha Trang mỗi năm đã tiêu thụ hơn 12.000 tấn cá của ngư dân. Nếu thông tin mà Vinastas công bố gây ảnh hưởng đến các DN sản xuất nước mắm truyền thống thì hậu quả sẽ rất lớn. Nó không chỉ ảnh hưởng đến DN, ngư dân và cả sản lượng khai thác thủy sản. DN không bán được hàng sẽ không dám mua cá của ngư dân, vậy cá đánh bắt được sẽ bán cho ai?”.
| Ông Đỗ Hữu Việt - Chủ tịch Hiệp hội Nước mắm Nha Trang: Nha Trang có 3 DN đã xuất khẩu nước mắm đi các nước EU và Mỹ. Đây là những nước có yêu cầu rất khắt khe về chất lượng và vấn đề an toàn thực phẩm. Tuy nhiên, từ trước đến nay, chưa có bất cứ sản phẩm nào bị trả về. Điều đó cho thấy, nước mắm truyền thống an toàn cho người tiêu dùng. |
Được biết, để đối phó với sự việc này, các công ty sản xuất nước mắm ở Nha Trang đã phải triệu tập những cuộc họp khẩn cấp để tìm ra giải pháp. Ông Đỗ Hữu Việt cho biết, trong thời gian tới, hiệp hội sẽ cùng với các DN trên địa bàn tìm hướng tháo gỡ khó khăn. Đồng thời, phối hợp với các cơ quan truyền thông giải thích về sự an toàn của arsen hữu cơ có trong nước mắm truyền thống đến người tiêu dùng. “Nếu các DN cung cấp đầy đủ bằng chứng về thiệt hại mà thông tin Vinastas mang lại, Hiệp hội Nước mắm Nha Trang sẽ đại diện cho tất cả DN trong hiệp hội khởi kiện vụ việc này. Chúng tôi sẽ làm quyết liệt để tránh những vụ việc tương tự xảy ra”, ông Việt nói.
Ngoài ra, ngày 20-10, tại TP. Hồ Chí Minh, Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam cùng các Hiệp hội Nước mắm Nha Trang (Khánh Hòa), Phú Quốc (Kiên Giang), Phan Thiết (Bình Thuận), Cát Hải (Hải Phòng) đã tổ chức hội thảo bàn về thông tin arsen trong nước mắm. Ông Trương Đình Hòe - Tổng Thư ký Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam xác định, cần phân biệt thông tin chưa chính xác mà Vinastas đưa ra với các nghi vấn có sự cạnh tranh không lành mạnh. Đồng thời, các DN sản xuất nước mắm thống nhất kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo điều tra làm rõ việc công bố thông tin nước mắm có arsen gây nhầm lẫn và hoang mang dư luận; đề nghị Bộ Công an vào cuộc làm rõ thông tin mà Vinastas công bố.
ĐÌNH LÂM - VĂN KỲ
