Dạy con tuổi teen: Quá khó!

Đó là câu cảm thán của không ít ông bố, bà mẹ khi có con ở lứa tuổi teen. Các chuyên gia tâm lý cho rằng, để xóa khoảng cách giữa cha mẹ và con cái, tốt nhất các bậc phụ huynh nên cố gắng làm bạn với con. Nghe thì dễ nhưng thực tế lại không dễ chút nào...

1. Gần đây, chị Nga để ý thấy bé Quỳnh khang khác. Đi học về, ăn cơm xong, Quỳnh chui vào phòng và ở lỳ trong đó. Từ ngày lên cấp 2, chị Nga ít thấy con tâm sự với mẹ. Biết lứa tuổi này tâm sinh lý bắt đầu thay đổi, chị cố gắng dành nhiều thời gian hơn cho con, nói chuyện với con nhiều hơn. Nhưng thay vì tíu tít trò chuyện với mẹ như trước, Quỳnh hỏi gì đáp nấy; thậm chí nhiều khi mẹ gặng hỏi chuyện trường lớp, bạn bè, cô bé cũng chẳng hào hứng. Nghe mấy chị bạn trên cơ quan nói con cái bây giờ mê “tám” trên facebook (mạng xã hội) hơn là nói chuyện với bố mẹ, chị cũng lên mạng tìm hiểu. Chị tập tành tạo trang cá nhân rồi kết bạn với con. Nhưng khổ nỗi con bé lại không “add” (kết) chị làm bạn, vì “mẹ vào chỉ để theo dõi con thôi, add làm gì”!

Người ta nói mạng xã hội làm cho con người xích lại gần nhau hơn. Chị lại cảm thấy từ ngày có facebook, con gái chị càng trở nên xa cách với mình hơn. Chị thấy trên mạng, con và bạn bè đua nhau post hình, bình luận đủ thứ chuyện, kể cả những chuyện bí mật của con gái. Có lần chị hỏi, sao ở trên mạng con nói chuyện với bạn không ngớt, mà với mẹ lại kiệm lời đến thế, bé Quỳnh ậm ờ: “Thì tụi con là bạn nên có nhiều chuyện để nói, nói chuyện với mẹ, mẹ toàn hỏi như tra bài ấy, nào hôm nay ở trường con làm gì, con làm bài mấy điểm...”. Nghe con nói, chị giật mình. Đúng là chị vẫn thường hay hỏi con như thế. Người ta nói, muốn dạy con trước hết phải làm bạn với con. Chị cứ tưởng bấy lâu nay hỏi han, trò chuyện, quan tâm đến con như thế cũng là cách làm bạn, hóa ra không phải. Mà làm bạn với con cũng thật khó, trước hết phải tìm hiểu ngôn ngữ tuổi teen, rồi nắm bắt tâm lý để làm sao hỏi chuyện mà con có cảm giác là trò chuyện chứ không phải theo dõi, tra khảo. Chị Nga cũng thay đổi chiến thuật từ từ, một mặt vẫn nghiêm khắc với con, mặt khác cố gắng... theo kịp con về mọi mặt. Biết con thích nhạc trẻ, chị cũng tìm tòi thông tin về mấy nhóm nhạc ở tận Hàn Quốc, Âu Mỹ, vậy mà mỗi lần nói chuyện với con, chị vẫn bị nó chê... phát âm tên ca sĩ không chuẩn! Nói chuyện với con về giới tính thì con bé tỏ vẻ không thích nghe. Cứ mỗi lần chị định “giáo huấn” thì con gái lại làu bàu: “Mẹ lại nói ngày xưa ba với mẹ không như thế chứ gì! Thời của ba mẹ khác, thời của chúng con khác...”. Chị Nga tâm sự: “Mình cũng cố gắng làm bạn với con mà sao khó quá!”

Mẹ và con gái (ảnh minh họa)

2. Có một ông bố lên mạng xã hội chia sẻ chuyện dạy con tuổi teen của mình: “Hai cô con gái của tôi thuộc dạng ngoan ngoãn và học hành chăm chỉ. Nhưng trước “làn sóng” thích tự tạo “bản sắc riêng” bằng cách đánh nhau chí chóe, rồi tự quay clip “quảng cáo” bản thân... của một bộ phận những cô con gái tuổi teen thích “quái”, thích “độc”... tôi thấy hơi ái ngại, lo lắng.

Anh thổ lộ, mẹ và con gái nhiều khi còn dễ tâm sự hơn, chứ bố với con gái thì lắm khi tình hình cũng trở nên căng thẳng! Có dạo, anh phát hiện cô con gái đầu có dấu hiệu léng phéng với bạn trai, anh và bà xã dò trước chặn sau, lên lớp con đủ kiểu để con đừng sa đà vào chuyện yêu đương sớm. Nhưng càng cấm đoán, anh càng nhận ra phương pháp này không hiệu quả nên đổi “chiến thuật”. Có lần chỉ có 2 cha con ngồi nói chuyện với nhau, anh “đá đưa”, kể chuyện tình yêu ngày xưa để khéo giáo dục giới tính cho con. Anh nói với con, ở tuổi con tất nhiên không tránh khỏi những rung động đầu đời, nhưng đừng đi quá giới hạn, vì con gái bao giờ cũng chịu thiệt thòi... Cứ thế, những câu chuyện có khi không đầu không cuối lại trở thành đề tài sôi nổi được anh và con tranh luận như những người bạn với nhau. Nhưng cũng có khi anh cảm thấy thật sự khó khi không thể kiểm soát nổi con cái. Các con anh, sau những giờ sinh hoạt chung với gia đình, cô nào cũng rút về phòng riêng, học bài xong lại nhí nhoáy nhắn tin hoặc lên mạng xã hội chat chít với bạn bè. Anh không giấu nổi sự lo ngại khi thấy con cái càng lớn càng trở nên khó bảo, khó gần, thậm chí tâm sinh lý thay đổi xoành xoạch theo kiểu “sáng nắng chiều mưa”!

3. Vợ chồng chị Hòa (chung cư Lê Hồng Phong, Nha Trang) có cậu con trai 17 tuổi, cô con gái 14 tuổi. Chị Hòa kể, hồi còn bé, cậu con trai thân với mẹ, cô con gái thì thích theo bố, bố mẹ đi đâu cũng lẵng nhẵng đòi theo. Thế mà từ lúc các cô cậu ấy bước vào tuổi dậy thì, tự dưng vợ chồng anh chị thành... vợ chồng son. Mỗi dịp lễ, Tết, sau những cuộc vui của gia đình, các con chị thường thích đi chơi với bạn hơn đi với bố mẹ. Dịp 20-10 vừa rồi, chị Hòa ngạc nhiên khi thấy cậu con trai xin tiền mẹ đi mua hoa tặng mẹ và tặng... bạn gái. Chị khéo léo “gợi ý” cho con mời bạn gái về nhà chơi, cậu bé cũng đưa về ra mắt thật. Nhìn bạn gái của con trai mà chị thấy sốc, ai lại đến nhà bạn trai mà thấy người lớn cứ trố mắt ra nhìn, ăn cơm xong cũng chẳng thèm dọn rửa, cứ thế nhảy phắt vào phòng riêng của con trai! Sau buổi ấy, chị lựa lời nói chuyện với con nhưng cu cậu giận mẹ cả tuần, chẳng thèm nói chuyện, lại còn nhăn nhó: “Đã có gì đâu mà mẹ lo xa thế...”! Còn cô con gái mới 14 tuổi đã biết điệu đà, tuy học hành vẫn tiến bộ nhưng nhiều lúc tâm hồn như treo ngược cành cây! “Hồi còn nhỏ bảo gì cũng nghe, còn bây giờ thì tranh luận với bố mẹ đến cùng, nhiều lúc thấy con thật bướng bỉnh và cứng đầu” - chị Hòa kể. Đơn giản có khi chỉ là chuyện chị muốn con gái cắt tóc kiểu này, thế nhưng cô bé lại cắt phăng mái tóc dài, thay vào đó là mái tóc tém, chị cằn nhằn thì con vùng vằng, bảo mẹ chẳng biết gì là mốt! Nhiều khi thấy con mở mạng ra cứ chăm chăm đọc mấy bài báo về bà Tưng và những cô gái tên Trinh đang “hot” với những phát ngôn gây sốc, chị bảo có gì hay ho đâu mà cứ dán mắt vào đấy, cả cậu con trai và cô con gái lại đồng thanh: “Mẹ chẳng biết gì cả, không hay sao người ta lại đưa mấy cô đấy vào đề thi học sinh giỏi văn vừa rồi!”.

Nhiều bậc phụ huynh có những nỗi niềm chung khi có con đến tuổi dậy thì. Ai cũng thuộc nằm lòng lời khuyên của các chuyên gia tâm lý “nên là bạn với con”, nhưng không phải ai cũng “thực hành” được! Có nhà bố mẹ, con cái vừa là bạn hôm trước, hôm sau đã xảy ra xung đột vì không ai chịu hiểu ai. Nhiều ông bố, bà mẹ tự nhận không ít lần muốn... nổi điên trước sự nổi loạn của con. Thế mới biết, dạy con ở độ tuổi nào cũng có cái khó của nó. Vấn đề là bạn phải tìm ra phương pháp thích hợp, không nên rập khuôn, yêu thương nhưng đừng quá chiều chuộng, phải biết lắng nghe trẻ để tìm được những điểm chung hài hòa trong mối quan hệ cha mẹ - con cái.

H.N