Những năm qua, để thực hiện các dự án, UBND thị xã Ninh Hòa (Khánh Hòa) đã ban hành quyết định thu hồi hơn 1.000ha đất, phê duyệt kinh phí chi trả cho dân khoảng trên 500 tỷ đồng. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện, UBND thị xã đã gặp không ít khó khăn, trong đó có những khó khăn chưa thể tháo gỡ.
Những năm qua, để thực hiện các dự án, UBND thị xã Ninh Hòa (Khánh Hòa) đã ban hành quyết định thu hồi hơn 1.000ha đất, phê duyệt kinh phí chi trả cho dân khoảng trên 500 tỷ đồng. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện, UBND thị xã đã gặp không ít khó khăn, trong đó có những khó khăn chưa thể tháo gỡ.
Một là, nhà đầu tư chậm hoặc không triển khai dự án sau khi có đất sạch. Điều này dẫn đến tình trạng trong khi nông dân không có đất để sản xuất thì nhà đầu tư bỏ đất hoang, gây lãng phí và ảnh hưởng đến niềm tin của người dân trong việc giải phóng mặt bằng các dự án tiếp theo. Hai là, do nhà đầu tư không hoặc chậm đầu tư nên việc giải quyết việc làm cho số lao động bị ảnh hưởng bởi dự án gặp nhiều khó khăn. Ba là, do thiếu kinh phí nên ở một số dự án, tuy phương án bồi thường đã được phê duyệt nhưng không có tiền chi trả, khiến người dân không được thực hiện các quyền sử dụng đất mà giấy chứng nhận đã quy định, không được hưởng các quyền lợi của Nhà nước như xây dựng, hỗ trợ sửa chữa nhà tình nghĩa, nhà đại đoàn kết, vay vốn từ chương trình nước sạch, vệ sinh môi trường...
Đối với công tác sau tái định cư, UBND thị xã đã thực hiện giao đất tái định cư đối với một số dự án nhỏ, không ảnh hưởng nhiều dến đời sống người dân, nơi ở mới phù hợp với người dân. Tuy nhiên, đối với dự án Trung tâm điện lực và Tổ hợp lọc hóa dầu Nam Vân Phong, khi triển khai đã ảnh hưởng đến toàn bộ người dân của 2 thôn Ninh Yển và Mỹ Giang thuộc địa bàn xã Ninh Phước. Theo kế hoạch, người dân 2 thôn này sẽ được di dời đến 2 khu tái định cư mới là Xóm Quán và Ninh Thủy, nhưng do chưa có kinh phí để chi trả cho người dân nên đến nay vẫn chưa thực hiện được. Do toàn bộ người dân ở đây sống bằng nghề nông và làm biển nên UBND tỉnh đã cho phép thị xã Ninh Hòa thực hiện dự án Khu tái định cư Ninh Thọ (20ha) để giải quyết việc làm cho các hộ sống bằng nghề nông. Tuy nhiên, cũng do thiếu vốn nên dự án này chưa thể thực hiện.
Có thể nói, công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư là một bộ phận quan trọng trong công tác giải phóng mặt bằng, quyết định tiến độ thực hiện dự án. Bồi thường, hỗ trợ một cách thỏa đáng thì người dân sẽ tự nguyện di dời, ngược lại nếu chính sách bồi thường hỗ trợ không hợp lý, thiếu công bằng, không bảo đảm được cuộc sống cho người dân bằng hoặc tốt hơn trước khi có dự án, thì sẽ gây nên sự so bì, khiếu kiện, cản trở việc thực hiện dự án.
Từ thực tế ở thị xã Ninh Hòa, thiết nghĩ, để làm tốt công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư, góp phần đẩy nhanh tiến độ các dự án, bên cạnh tăng cường công tác tuyên truyền chủ trương, đường lối của Ðảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đối với người dân, nhất là những nơi có liên quan đến công tác giải phóng mặt bằng, các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cần có biện pháp đảm bảo nhà đầu tư triển khai dự án đúng tiến độ sau khi có đất sạch. Bên cạnh đó, cần thực hiện tốt chính sách đền bù giải phóng mặt bằng theo quy định, bảo đảm nguyên tắc chung là: tính đúng, tính đủ, công khai và minh bạch. Ngoài ra, cần thực hiện tốt chính sách đối với người bị thu hồi đất, một mặt phải quan tâm tiếp nhận lao động có khả năng để đào tạo bồi dưỡng nghề tuyển dụng vào các doanh nghiệp trong dự án, mặt khác, cần quan tâm xây dựng và thực hiện các dự án đào tạo nghề cho người dân ở khu vực bị thu hồi đất trong địa bàn.
Ngọc Khánh
