Năm 2004, Thủ tướng Chính phủ có quyết định cho hộ gia đình định cư hợp pháp tại khu vực nông thôn chưa có nước sạch hoặc đã có nhưng chưa đạt tiêu chuẩn và chưa đảm bảo vệ sinh được vay vốn tại Ngân hàng Chính sách xã hội.
Năm 2004, Thủ tướng Chính phủ có quyết định cho hộ gia đình định cư hợp pháp tại khu vực nông thôn chưa có nước sạch hoặc đã có nhưng chưa đạt tiêu chuẩn và chưa đảm bảo vệ sinh được vay vốn tại Ngân hàng Chính sách xã hội.
Qua gần 10 năm triển khai, toàn tỉnh đã có trên 85.000 hộ dân được vay hơn 479 tỷ đồng, xây dựng trên 136.000 công trình nước sạch và vệ sinh. Nhờ vậy, tỷ lệ hộ gia đình được sử dụng nước sạch đã tăng từ 12% năm 2004 lên gần 90% năm 2012, tỷ lệ hộ có công trình vệ sinh đảm bảo tiêu chuẩn quốc gia tăng từ 16% năm 2004 lên gần 70% năm 2012. Đây là một kết quả quan trọng góp phần đổi mới bộ mặt nông thôn, nâng cao nhận thức cũng như chất lượng cuộc sống của người dân.
Để giúp người dân dễ dàng tiếp cận với nguồn vốn ưu đãi này, quá trình triển khai thực hiện, Ngân hàng Chính sách xã hội đã phối hợp chặt chẽ với cấp ủy, chính quyền các địa phương, các tổ chức đoàn thể; tập trung vào các hộ dân có nhu cầu vay vốn để làm các công trình nước sạch và xây dựng khu vệ sinh hợp tiêu chuẩn. Nhờ sự phối hợp nhịp nhàng từ khâu lập kế hoạch tín dụng đến khâu triển khai nghiệp vụ cho vay, nhiều hộ dân đã tiếp cận được nguồn vốn, xây dựng các công trình nước sạch và vệ sinh đảm bảo yêu cầu.
Bên cạnh kết quả đạt được, chương trình vẫn còn một số vướng mắc: Một số địa phương không nằm trong đối tượng cho vay theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ, nên ở những địa phương này nhiều hộ gia đình chưa có công trình vệ sinh hoặc có công trình vệ sinh nhưng chưa đạt chuẩn (ví dụ các xã được nâng lên thành phường ở TP. Cam Ranh hoặc thị xã Ninh Hòa). Ngoài ra, theo ý kiến của nhiều hộ dân, mức cho vay tối đa 8 triệu đồng/hộ như hiện nay là không đủ để xây dựng công trình nước sạch và nhà vệ sinh đạt chuẩn. Các nguồn lực thực hiện chương trình tuy được ưu tiên bố trí vốn nhưng so với nhu cầu chưa đáp ứng đủ, đặc biệt tại các vùng sâu, vùng xa. Do bị ảnh hưởng, tác động mạnh của biến đổi khí hậu nên nhiều công trình đã đảm bảo cấp nước hợp vệ sinh nhưng lại bị hư hỏng, nguồn nước không đảm bảo dẫn đến ô nhiễm, thất thoát và cạn kiệt...
Để chương trình phát huy hiệu quả, thời gian tới, cơ quan chức năng cần nghiên cứu tăng cường nguồn vốn, nâng mức cho vay và đối tượng thụ hưởng. Bên cạnh đó, cần tăng cường sự tham gia của cộng đồng, bảo đảm tạo cơ hội thuận lợi và bình đẳng để người dân được hưởng lợi và tham gia chương trình một cách tích cực, chủ động.
Ngọc Khánh
