Lễ đón nhận danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân cho Tiểu đoàn 59 và các cá nhân thuộc tiểu đoàn

Tiểu đoàn 59 được thành lập ngày 10-6-1950, tại xã Tam Chánh, huyện Tam Kỳ (nay là TP. Tam Kỳ, tỉnh Quảng Nam). Ban chỉ huy Tiểu đoàn gồm có: Tiểu đoàn trưởng Nguyễn Lựu và Chính trị viên Phạm Đạo. Tiểu đoàn khi mới thành lập gồm 2 đại đội: Đại đội 6 độc lập của TP. Đà Nẵng, Đại đội 11 của tỉnh Quảng Nam và cơ quan Tiểu đoàn bộ gồm các cán bộ tham mưu tác chiến, chính trị, hậu cần và các phân đội trực thuộc. Cuối năm 1950, Tiểu đoàn được bổ sung thêm Đại đội 4 bộ đội địa phương của tỉnh Quảng Nam. Sau khi thành lập, Tiểu đoàn 59 được giao nhiệm vụ hoạt động độc lập trên địa bàn Quảng Nam - Đà Nẵng; đến tháng 11-1951, được điều động về đội hình Trung đoàn 803 chủ lực cơ động Liên khu 5. Đầu năm 1953, Tiểu đoàn 59 tham gia Chiến dịch An Khê, sau đó, Bộ Tư lệnh Liên khu 5 điều Trung đoàn 803 tiến lên Nam Tây Nguyên, riêng Tiểu đoàn 59 tiến vào Bắc Khánh Hòa để đẩy mạnh phong trào đấu tranh ở vùng sau lưng địch.

Thừa ủy quyền của Chủ tịch nước, Trung tướng Thái Đại Ngọc đã trao Bằng phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân cho Tiểu đoàn 59.

Trong những năm tháng chiến đấu, từ khi còn là các đơn vị chiến đấu biệt động tác chiến độc lập ở địch hậu cũng như đến lúc trưởng thành, chiến đấu trong Trung đoàn chủ lực, Tiểu đoàn 59 đã tham gia nhiều đợt hoạt động và 6 chiến dịch lớn trên địa bàn các tỉnh Liên khu 5. Các cán bộ, chiến sĩ tiểu đoàn đã chiến đấu anh dũng, tiêu diệt hàng chục tháp canh, lô cốt, 11 đồn kiên cố, hàng chục trận chống càn quét lớn của địch; loại khỏi vòng chiến đấu trên 2.000 tên địch, thu hàng nghìn súng lớn nhỏ trên các chiến trường Quảng Nam - Đà Nẵng, Khánh Hòa, Gia Lai, Kon Tum. Trong đó có các trận đánh xuất sắc, hiệu suất cao như trận tiêu diệt Đồn Nhứt trên đỉnh đèo Hải Vân, bắt sống tên quan hai Pháp đồn trưởng; trận cường kích tiêu diệt đồn Thượng An và lô cốt Đầu đèo ở An Khê; trận phối hợp diệt đồn và tập kích Binh đoàn cơ động ở Pleiring, tiêu diệt hơn 800 tên địch. Ngoài ra, tiểu đoàn còn phối hợp chặt chẽ với bộ đội địa phương đánh bại các cuộc hành quân càn quét lớn của địch ở Điện Hòa (Quảng Nam), chiến khu Đá Bàn (Khánh Hòa), diệt 400 tên địch…

Những chiến công hiển hách của Tiểu đoàn 59 đã góp phần xứng đáng vào thắng lợi cuối cùng của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp; đã được Đảng, Nhà nước và nhân dân ghi nhận qua lịch sử Đảng bộ của các địa phương, qua Bia chiến thắng tại Quảng Nam - Đà Nẵng, Gia Lai, Kon Tum, Khánh Hòa. Trong kháng chiến chống Pháp, nhiều cán bộ, chiến sĩ của tiểu đoàn đã ngã xuống khắp các chiến trường Miền Trung và Tây Nguyên, nhiều gương hy sinh anh dũng đã được lưu danh trong Lịch sử Trung đoàn 803, Lịch sử Tiểu đoàn 59 và lịch sử Đảng bộ các địa phương, như các đồng chí Nguyễn Lựu, Nguyễn Bá Dương, Trần Xưng…

Thừa ủy quyền của Chủ tịch nước, Trung tướng Trịnh Đình Thạch trao Bằng truy tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân cho thân nhân các đồng chí: Nguyễn Lựu, liệt sĩ Nguyễn Bá Dương, liệt sĩ Trần Xưng.

Với những thành tích đạt được, các năm 1951, 1953, 1954, Tiểu đoàn 59 được Bộ trưởng Bộ Quốc phòng tặng thưởng Huân chương Quân công hạng Ba, Huân chương Chiến công hạng Nhất và nhiều phần thưởng cao quý khác. Đặc biệt, để ghi nhận những công lao và thành tích của Tiểu đoàn 59 và các cá nhân, ngày 30-9-2024, Chủ tịch nước Nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã ký quyết định số 959/QĐ-CTN phong tặng danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân cho Tiểu đoàn 59 và truy tặng danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân cho 3 cá nhân: Đồng chí Nguyễn Lựu, nguyên Tiểu đoàn trưởng Tiểu đoàn 59; đồng chí liệt sĩ Nguyễn Bá Dương, nguyên Tiểu đội trưởng, thuộc Tiểu đoàn 59; đồng chí liệt sĩ Trần Xưng, nguyên Trung đội trưởng, Đại đội 5, Tiểu đoàn 59.

Ông Lê Ngọc Du, cựu chiến binh Tiểu đoàn 59 phát biểu cảm tưởng tại buổi lễ.