Hơn 5 năm qua, công tác quản lý nhà nước đối với hoạt động thăm dò, khai thác, chế biến, sử dụng tài nguyên khoáng sản trên địa bàn huyện Vạn Ninh (Khánh Hòa) ngày càng có hiệu quả.
Hơn 5 năm qua, công tác quản lý nhà nước đối với hoạt động thăm dò, khai thác, chế biến, sử dụng tài nguyên khoáng sản (TNKS) trên địa bàn huyện Vạn Ninh (Khánh Hòa) ngày càng có hiệu quả. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai, địa phương vẫn gặp một số khó khăn đối với loại khoáng sản đất san lấp và cát xây dựng. Theo Phòng Tài nguyên và Môi trường (TN-MT) huyện, đất san lấp và cát xây dựng là nguồn tài nguyên phục vụ đắc lực cho phát triển cơ sở hạ tầng của địa phương, nhưng hiện nay tỉnh chưa có hướng dẫn cụ thể việc cấp phép khai thác.
. Công tác quản lý bước đầu có hiệu quả
Từ khi Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Khoáng sản có hiệu lực thi hành (tháng 10-2005), nguồn TNKS trên địa bàn huyện đã được khảo sát và quy hoạch cụ thể, góp phần tạo điều kiện thuận lợi cho việc cấp phép thăm dò, khai thác và chế biến khoáng sản đúng quy định, phù hợp với điều kiện của địa phương.
Bên cạnh đó, công tác bảo vệ môi trường (BVMT) trong hoạt động khai thác, chế biến khoáng sản cũng được quan tâm. UBND huyện thường xuyên rà soát, kiểm tra và hướng dẫn cho các tổ chức lập mới, bổ sung hồ sơ cam kết BVMT, ký quỹ phục hồi môi trường… Từ năm 2008 đến nay, cơ quan chức năng huyện đã xác nhận 24 trường hợp lập bản cam kết BVMT thuộc dự án khai thác, chế biến khoáng sản (trong đó, 21 trường hợp được chủ đầu tư tiến hành thực hiện dự án) và phê duyệt ký quỹ phục hồi môi trường cho 6 dự án khai thác khoáng sản (KTKS). Thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh, UBND huyện và hướng dẫn của Sở TN-MT, Phòng TN-MT huyện đã tham mưu kịp thời công tác quản lý các hoạt động khoáng sản trên địa bàn huyện, phối hợp kiểm tra định kỳ và đột xuất nhằm hướng dẫn, nhắc nhở các doanh nghiệp (DN) thực hiện nghiêm túc quy định trong hoạt động khoáng sản, phát hiện, ngăn chặn và xử lý kịp thời tình trạng KTKS trái quy định, góp phần bảo vệ nguồn TNKS địa phương. Qua đó, các đơn vị được cấp phép KTKS đều tuân thủ bản cam kết BVMT và dự án cải tạo phục hồi môi trường đã được đăng ký, phê duyệt. Thời gian qua, huyện đã thu hồi giấy phép 1 trường hợp không lập bản cam kết BVMT, đề nghị thu hồi 1 dự án không nộp tiền ký quỹ phục hồi môi trường…
 |
| Khai thác đá granite làm vật liệu xây dựng tại khu vực mỏ đá Tân Dân, huyện Vạn Ninh. |
. Cần có những quy định cụ thể
Theo Quy hoạch thăm dò, khai thác, chế biến và sử dụng khoáng sản trên địa bàn tỉnh giai đoạn đến năm 2015 và định hướng sau năm 2015 đã được UBND tỉnh phê duyệt, qua kiểm tra thực tế của các cơ quan chức năng, huyện Vạn Ninh có các loại khoáng sản chủ yếu gồm: vàng, đá granite tảng lăn, đất san lấp, cát xây dựng, cao lanh, sét gạch ngói, nước khoáng và bùn khoáng. Đến thời điểm này, các DN chỉ mới được cấp phép thăm dò, khai thác đối với đá granite tảng lăn (để làm vật liệu xây dựng và vật liệu xây dựng thông thường) và cát vàng Đầm Môn. Vì vậy, Phòng TN-MT huyện luôn phối hợp với Sở TN-MT, UBND các xã có khoáng sản để quản lý tốt nguồn tài nguyên chưa được phép khai thác.
Có thể nói, bước đầu, công tác quản lý TNKS chưa được phép khai thác trên địa bàn huyện được chú trọng đúng mức và hiệu quả. Tuy nhiên hiện nay, tình trạng KTKS (cát xây dựng, đất san lấp mặt bằng) trái phép vẫn diễn ra ở một số nơi mà chưa được ngăn chặn triệt để. Tính đến nay, trên địa bàn Vạn Ninh có 23 DN hoạt động trong lĩnh vực khoáng sản được cơ quan chức năng cấp phép hoạt động; trong đó có 14 DN KTKS (4 DN được Bộ TN-MT cấp phép, 10 DN được UBND tỉnh cấp phép), 9 DN chế biến khoáng sản. Thời điểm này, trên địa bàn huyện chưa có trường hợp nào được cấp phép khai thác đất san lấp mặt bằng và cát xây dựng. Trong khi đó, cùng với sự phát triển kinh tế - xã hội của khu vực, thời gian qua, quy mô xây dựng cơ sở hạ tầng trên địa bàn ngày càng tăng, kéo theo nhu cầu rất lớn về loại tài nguyên này. Dự báo, năm 2012 và những năm tiếp theo, trên địa bàn huyện có nhiều công trình xây dựng quan trọng như: các khu tái định cư phục vụ cho việc giải tỏa thi công công trình hồ chứa nước Đồng Điền, hầm Đèo Cả; khu tái định cư Vĩnh Yên; Khu công nghiệp Vạn Ninh; Phòng khám đa khoa khu vực Tu Bông, Vạn Thắng; các trường học; đường giao thông; các khu dân cư theo quy hoạch… Do đó, nhu cầu về đất san lấp mặt bằng và cát xây dựng ngày càng tăng. Tuy nhiên, do không có nguồn khoáng sản từ các mỏ được cấp phép để cung cấp nên khó ngăn chặn triệt để tình trạng khai thác trái phép. Mặt khác, các điểm có thể khai thác trái phép thường rải rác và nhỏ lẻ. Điều này làm cho công tác quản lý TNKS của địa phương hết sức khó khăn.
Trong thời gian tới, để công tác quản lý TNKS trên địa bàn huyện đạt hiệu quả, tạo điều kiện thuận lợi cho kinh tế - xã hội tại địa phương phát triển, tỉnh cần có những quy định thật cụ thể về quản lý sản phẩm đá granite khối đối với DN KTKS không gắn với chế biến sâu; không cho xuất khẩu sản phẩm thô, đá granite khối có giá trị thấp (hiện nay trên địa bàn huyện mới chỉ có 6/14 DN đầu tư nhà máy chế biến đá granite theo chủ trương của tỉnh). Ngoài ra, UBND tỉnh cũng cần có hướng cấp phép khai thác đất san lắp mặt bằng và cát xây dựng một cách thuận lợi nhất nhằm vừa phục vụ nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương vừa tạo điều kiện cho công tác quản lý nhà nước về TNKS chưa được phép khai thác trên địa bàn huyện.
NGÂN HÀ
Theo ông Huỳnh Ngọc Thơ - Trưởng Phòng TN-MT huyện, hiện nay, cát xây dựng trên địa bàn huyện không tập trung thành mỏ ổn định mà tích tụ theo mùa dọc các sông, suối, khe chảy trong mùa mưa, thường xuyên thay đổi vị trí, trữ lượng và tồn tại trong một thời gian ngắn vào mùa nắng nên rất khó thực hiện thăm dò theo quy định. Vì vậy, cơ quan chức năng cần xem xét cấp phép khai thác loại khoáng sản này trong thời gian ngắn để đảm bảo hiệu quả…
Các loại khoáng sản chưa được phép khai thác tại Vạn Ninh:
- Mỏ vàng thuộc địa bàn các xã: Xuân Sơn, Vạn Hưng, Vạn Lương;
- Đá granite tảng lăn nằm rải rác trong nương rẫy của dân;
- Những mỏ đất san lấp mặt bằng thuộc khu vực các xã: Vạn Hưng, Vạn Lương, Vạn Bình, Vạn Thắng, Vạn Khánh, Vạn Phước;
- Cát xây dựng nằm dọc các sông: Đồng Điền, Hiền Lương, suối các khe cạn (có nước vào mùa mưa), rải rác trong phạm vi đất của các hộ dân đang sử dụng;
- Mỏ cao lanh thuộc địa bàn các xã: Vạn Hưng, Vạn Lương;
- Mỏ sét gạch ngói thuộc địa bàn các xã: Vạn Bình, Vạn Phú và nằm rải rác trong các khu đất sản xuất của nhân dân;
- Nước khoáng thuộc địa bàn xã Vạn Thọ và Vạn Phú;
- Bùn khoáng thuộc địa bàn xã Vạn Lương.
