Với điều kiện tự nhiên nước sâu, kín gió, vịnh Cam Ranh rất thuận tiện cho việc neo đậu tàu thuyền và nuôi trồng thủy sản.
Với điều kiện tự nhiên nước sâu, kín gió, vịnh Cam Ranh rất thuận tiện cho việc neo đậu tàu thuyền và nuôi trồng thủy sản. Nắm bắt được điều kiện này, những năm qua, nhiều người Trung Quốc đã đến đây không chỉ để thu mua hải sản mà còn sử dụng mặt nước vịnh Cam Ranh để nuôi các loài hải sản có giá trị cao như tôm hùm, cá mú.
Hầu như những ngư dân và người buôn bán ở gần Cảng Ba Ngòi, TP. Cam Ranh đều biết đìa và lồng bè của những người Trung Quốc. Ông Đạt, một chủ đìa tại đây cho biết, trại nuôi tôm hùm của A Xìu nằm cạnh Cảng Ba Ngòi, còn phía ngoài vịnh cách đó chừng 200m là lồng bè nuôi cá mú của những người Trung Quốc khác. Tuy họ ở gần nhà ông Đạt nhưng ông này không thể biết tên họ vì ngôn ngữ bất đồng. Ông Đạt cho biết: “Họ làm ở đây khoảng 4-5 năm nhưng thay người liên tục, vả lại họ cũng không liên hệ gì với mình nên mình không nhớ mặt, nhớ tên, chỉ biết họ là người Trung Quốc”.
 |
| Hai người Trung Quốc trên bè nuôi cá ở vịnh Cam Ranh. |
Từ Cảng Ba Ngòi, có thể quan sát thấy khu trại của A Xìu gồm những khu nhà kiên cố, được xây dựng cả hàng rào, cổng cao khác hẳn với những khu trại tạm bợ của người Việt bên cạnh. Khu trại này luôn đóng kín cửa. Theo một chiếc tàu, chúng tôi rời cảng lên bè nuôi hải sản của người Trung Quốc ngoài vịnh. Bè này nằm cách Cảng Ba Ngòi khoảng 250m và khi thời tiết thuận lợi, quan sát bằng mắt có thể thấy rõ Quân cảng Cam Ranh ở phía bên kia bờ vịnh. Bè nuôi của những người Trung Quốc nổi bật giữa biển bởi sự hoành tráng so với những chiếc bè nhỏ của người Việt. Các bè này giống như trại của A Xìu không hề có bảng hiệu, được liên kết với nhau, mỗi bè có nhiều lồng, trên bè có đến 3 ngôi nhà lợp tôn kiên cố, tổng diện tích gần 100m2. Khi chúng tôi bước lên bè, Huy - một người địa phương làm công cho biết, ở bè này có đến 6 người Trung Quốc làm việc, gần 100 lồng, chuyên thu mua cá mú khắp nơi nhưng nhiều nhất là ở Cam Ranh, Phú Yên và đảo Phú Quý (tỉnh Bình Thuận). “Họ qua đây nhiều năm rồi, vì thế ai cũng có thể nói được tiếng Việt. Người Trung Quốc cân, mua cá, xuất bán cá, em chỉ lo chăm sóc cá. Mỗi năm có hàng ngàn tấn cá xuất đi, khi nào đủ số lượng có tàu của Trung Quốc cập bè đưa cá về bên đó”.
Tại thời điểm này, xung quanh bè có 3, 4 chiếc tàu cá mang biển số Khánh Hòa, Bình Thuận đang chở cá đến để bán. Trên bè các bảng thông báo, thẻ đánh số đều được ghi bằng tiếng Trung Quốc. Một góc khác của bè, 2 người đàn ông Trung Quốc là A Ngán và A Keng vừa hút thuốc lào vừa quan sát những người Việt làm việc. A Ngán cho biết quê ở Quảng Châu, cùng A Keng qua Việt Nam đã lâu, ở đây để mua và nuôi cá mú. “Chúng tôi ở đây đã lâu, có người lấy vợ Việt Nam và tách ra làm riêng”, A Ngán nói.
Ông Hoàng Gia Ánh, Chủ tịch Hội Nông dân phường Ba Ngòi, TP. Cam Ranh cho biết: Hiện nay giá cá mú chưa ổn định, rất bấp bênh do tiêu thụ tiểu ngạch. Giá cá mú đen thương phẩm loại 1kg tại Cam Ranh là 200 ngàn đồng/kg, cá mú nghệ 250 ngàn đồng/kg. Thương lái Trung Quốc tại bè nói trên đang thu mua loại cá mú nhỏ 0,5 - 0,6kg giá bằng 1/2 giá cá thương phẩm. “Họ thu mua cá nhỏ sau đó nuôi thêm rồi xuất khẩu”, ông Ánh nói.
Ông Nguyễn Thành Long, Đội Phó Đội Quản lý thị trường số 3 phụ trách địa bàn Cam Ranh cho biết, hiện nay tại Cam Ranh có ít nhất 4 cơ sở thu mua, 1 cơ sở nuôi bè hải sản và 1 cơ sở nuôi bè có người Trung Quốc nhờ người Việt đứng tên. Ông Trần Văn Ớt, Phó Phòng Kinh tế TP. Cam Ranh cho biết, năm 2008 một đơn vị nuôi bè của người Trung Quốc đã bị xử lý với mức phạt 5 triệu đồng. Trao đổi với phóng viên, ông Trần Tính - Phó Chủ tịch UBND phường Cam Linh cho biết: Trên địa bàn chỉ có 1 cơ sở thu mua hải sản có 5 - 7 người Trung Quốc, đứng tên kinh doanh là Công ty TNHH Khải Hoàn của người Việt Nam. “Cơ sở này thuê đất trên bờ của người Việt, còn lồng bè trên biển thì họ tự làm chứ chúng tôi không cho phép”, ông Trần Tính nói. Cũng theo ông Trần Tính, khu vực lồng bè có người Trung Quốc hiện đang có nhiều lực lượng quản lý: Trạm kiểm soát của Đồn Biên phòng Cửa khẩu, Đồn Biên phòng 384, Công an… “Qua các buổi giao ban chúng tôi đều có ý kiến, bản thân tôi thấy cần phải rút kinh nghiệm. Quá nhiều lực lượng nhưng chúng ta đang lúng túng trong phân cấp xử lý vấn đề người nước ngoài” - ông Trần Tính bày tỏ. Mỗi lần có mưa to hay bão lớn, lực lượng chức năng phường ra di dời những người trên lồng bè vào bờ rất vất vả, vì họ nghe dự báo thời tiết từ đài của họ nên không chịu di dời.
Chúng ta luôn khuyến khích, tạo điều kiện thu hút đầu tư từ nước ngoài. Tuy nhiên, cách kinh doanh không có giấy phép đầu tư, không có sự quản lý của các cơ quan Nhà nước thì độ rủi ro sẽ rất cao, mà phần thiệt thuộc về người nông dân. Trên các phương tiện thông tin đại chúng gần đây phản ánh nhiều tình trạng người nông dân ngậm đắng trước thương lái Trung Quốc về khoai lang tím, khóm…. Người nước ngoài kinh doanh trên vịnh Cam Ranh là một thực tế. Điều đáng nói là các cơ quan chức năng vẫn còn đang lúng túng trong vấn đề quản lý đối với những trường hợp này. Trước thực trạng trên, chính quyền và các cơ quan chức năng cần có những động thái tích cực hơn trong việc quản lý, tránh những sự cố đáng tiếc đã từng xảy ra ở một vài địa phương khác.
P.V
