Để thực hiện Nghị quyết số 02-NQ/TW của Bộ Chính trị về “định hướng chiến lược và công nghiệp khai khoáng đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030”,....
Để thực hiện Nghị quyết số 02-NQ/TW của Bộ Chính trị về “định hướng chiến lược và công nghiệp khai khoáng đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030”, Tỉnh ủy Khánh Hòa đã ban hành chương trình hành động với nhiều giải pháp có tính đột phá, trong đó chú trọng đổi mới cơ chế và chính sách phát triển công nghiệp khai khoáng.
Theo chương trình hành động của Tỉnh ủy, đến năm 2020, Khánh Hòa sẽ hoàn thành công tác điều tra bổ sung bản đồ địa chất và phát hiện các điểm khoáng sản (KS) tỉ lệ 1/50.000 trên địa bàn tỉnh và diện tích biển ven bờ đến độ sâu 30m nước; điều chỉnh, bổ sung Quy hoạch về thăm dò, khai thác và sử dụng KS giai đoạn 2015, tầm nhìn đến năm 2020, trình cơ quan Nhà nước có thẩm quyền phê duyệt; tăng tỉ lệ thu nộp ngân sách từ hoạt động khai thác, chế biến KS lên khoảng 10% so với năm kế trước; lựa chọn loại KS có khả năng sử dụng trong tương lai, ít phổ biến tại Việt Nam vào dự trữ tài nguyên KS quốc gia.
Theo đánh giá của Tỉnh ủy, những năm qua, ngành công nghiệp khai khoáng trên địa bàn tỉnh ngày càng phát triển, đóng góp cho ngân sách tỉnh trung bình mỗi năm trên 45,4 tỉ đồng; giải quyết việc làm cho hàng nghìn lao động, chủ yếu là lao động tại địa phương; tài nguyên KS được khai thác, sử dụng hợp lý, tiết kiệm, đúng mục đích, đáp ứng kịp thời nhu cầu vật liệu xây dựng cho thị trường, xây dựng cơ sở hạ tầng, tăng kim ngạch xuất khẩu, đa dạng hóa các hoạt động. Nhiều doanh nghiệp đã quan tâm đầu tư xây dựng các nhà máy chế biến sâu KS, góp phần giảm đáng kể tình trạng xuất khẩu KS thô, tăng giá trị KS sau khai thác, nhờ đó, hoạt động chế biến KS dần ổn định, hạn chế và đi đến chấm dứt tình trạng xuất khẩu KS thô như hiện nay. Công tác quản lý nhà nước về tài nguyên KS ngày càng đi vào nề nếp, trong đó đã xây dựng Quy hoạch thăm dò, khai thác, chế biến và sử dụng KS đến năm 2015 và định hướng sau năm 2015, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp hoạt động KS phát triển, hoạt động đúng quy định của pháp luật. Công tác thanh, kiểm tra được thực hiện thường xuyên, góp phần hạn chế các hoạt động khai thác KS trái phép trên địa bàn tỉnh.
Bên cạnh những ưu điểm trên, hoạt động KS trên địa bàn tỉnh thời gian qua vẫn còn một số hạn chế, yếu kém. Một số địa phương cấp huyện, xã chưa thực hiện tốt công tác quản lý, bảo vệ, khai thác, chế biến KS trên địa bàn, dẫn đến tình trạng khai thác KS trái phép diễn ra công khai tại địa phương, đơn cử như tình trạng khai thác KS trái phép ồ ạt ở xã Khánh Phú (huyện Khánh Vĩnh) thời gian gần đây khiến dư luận bức xúc, lãnh đạo tỉnh phải “vào cuộc”. Công tác tuyên truyền phổ biến các văn bản pháp luật về KS chưa thật sâu rộng tới mọi tầng lớp nhân dân. Cơ quan quản lý hành chính nhà nước về KS mới chỉ có ở cấp tỉnh, cán bộ ở cấp huyện chủ yếu kiêm nhiệm, chưa đáp ứng trình độ chuyên môn về tài nguyên KS. Công tác kiểm tra, giám sát các hoạt động KS chưa được thường xuyên, khi phát hiện sai phạm thì biện pháp xử lý còn lúng túng, công cụ, thiết bị để kiểm tra, xử lý ngăn chặn việc khai thác trái phép còn hạn chế, kém hiệu quả. Quy hoạch KS của tỉnh còn một số nội dung chưa phù hợp với quy hoạch chung của cả nước và định hướng khai thác, chế biến các loại KS theo từng thời kỳ; nhiều khu vực có KS đã được điều tra đánh giá trữ lượng nhưng bị chồng lấn bởi các quy hoạch khác. Năng lực về kỹ thuật khai thác mỏ, tài chính của một số doanh nghiệp tham gia hoạt động KS còn hạn chế nên chỉ khai thác với quy mô nhỏ, lẻ, công nghệ khai thác lạc hậu…
Để hoạt động quản lý, khai thác và chế biến KS đi vào nề nếp, đạt hiệu quả cao, Tỉnh ủy đã đề ra nhiều giải pháp. Bên cạnh đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật về KS, tăng cường công tác quản lý nhà nước về KS, Tỉnh ủy đặc biệt chú trọng việc đổi mới cơ chế và chính sách phát triển công nghiệp khai khoáng với 4 nội dung: Cơ chế, chính sách về đầu tư khoa học và công nghệ, thăm dò và khai thác, chế biến KS; cơ chế, chính sách về tài chính; chính sách dự trữ và xuất khẩu KS; chính sách bảo vệ KS chưa khai thác, bảo đảm an ninh, quốc phòng, cảnh quan, di tích lịch sử, văn hóa và môi trường. Thực hiện những nội dung này, trong thời gian tới, Khánh Hòa sẽ tạo điều kiện, thu hút các tổ chức trong nước đầu tư vào công tác điều tra cơ bản địa chất về KS; khuyến khích đầu tư các dự án khai thác, chế biến KS có công nghệ tiên tiến, thân thiện với môi trường; có quy định cụ thể, chặt chẽ hơn về điều kiện đối với các tổ chức, cá nhân tham gia thăm dò, khai thác, chế biến đối với KS thuộc thẩm quyền cấp giấy phép của tỉnh; thực hiện đúng các chính sách về tài chính của Nhà nước đối với các hoạt động điều tra, thăm dò, khai thác, chuyển nhượng KS, xác định đúng giá trị tài nguyên KS được khai thác, xây dựng quy chế đấu giá đối với KS thuộc thẩm quyền cấp giấy phép của tỉnh; kịp thời báo cáo, đề xuất cơ quan Nhà nước có thẩm quyền điều chỉnh các loại thuế nhằm tăng thu ngân sách cho Nhà nước; việc khai thác xuất khẩu cát vàng Đầm Môn chỉ giới hạn đến thời điểm triển khai thực hiện các dự án trong Khu Kinh tế Vân Phong; đối với cát trắng thủy tinh Cam Ranh chỉ khai thác để đáp ứng nhu cầu sử dụng trong nước, giảm dần sản lượng xuất khẩu, tiến tới chấm dứt việc xuất khẩu loại KS này vào cuối năm 2012, phần còn lại đưa vào dự trữ trong tương lai.
Tin rằng, với quyết tâm của Tỉnh ủy, trong thời gian tới, hoạt động quản lý, khai thác KS trên địa bàn tỉnh sẽ đạt được hiệu quả cao, góp phần đắc lực vào công cuộc phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.
NGỌC KHÁNH
