Pháp luật Việt Nam đã quy định, khi một người có công với nước vi phạm pháp luật và bị phạt tù, người đó sẽ bị tạm đình chỉ chế độ ưu đãi cho đến khi chấp hành xong hình phạt.
Pháp luật Việt Nam đã quy định, khi một người có công (NCC) với nước vi phạm pháp luật và bị phạt tù, người đó sẽ bị tạm đình chỉ chế độ ưu đãi (CĐƯĐ) cho đến khi chấp hành xong hình phạt. Nhưng nếu người đó được đặc xá tha tù trước thời hạn thì thời điểm được hưởng lại các CĐƯĐ được tính từ lúc được đặc xá hay khi hết thời hạn ghi trên bản án? Vấn đề này hiện được quy định khác nhau, dẫn đến việc áp dụng luật không thống nhất…
Ông Trần Hanh, trú thôn Vĩnh Phú, xã Suối Tân (huyện Cam Lâm) là thương binh và được hưởng các CĐƯĐ của nhà nước. Năm 2009, ông săn bắn động vật đã được đưa vào “sách đỏ”. Ngày 18-8-2009, Tòa án nhân dân (TAND) tỉnh tuyên phạt ông 48 tháng tù giam vì vi phạm các quy định về bảo vệ động vật hoang dã quý hiếm và tội chế tạo, tàng trữ, sử dụng trái phép vũ khí quân dụng. Thời gian chấp hành hình phạt được tính từ ngày 27-3-2009 - thời điểm ông Hanh bị tạm giam, cho đến tháng 3-2013. Từ khi chịu phạt tù, ông Hanh đã bị cắt mọi chế độ.
Trong thời gian thi hành án, do chấp hành tốt các quy định cải tạo nên ông Trần Hanh được đặc xá tha tù trước thời hạn kể từ ngày 30-8-2010 (được giảm thời hạn chấp hành hình phạt tù 30 tháng 26 ngày).
Sau khi được đặc xá, ông Hanh đã liên hệ với các cơ quan chức năng để xin phục hồi các chế độ nhưng không được giải quyết. Theo ông, lẽ ra ông phải được phục hồi các chế độ thương binh và bảo hiểm y tế sau khi ra tù. Nhưng theo ngành quản lý, tuy đã được đặc xá nhưng thời hạn để ông tiếp tục được hưởng CĐƯĐ phải căn cứ vào thời gian tuyên phạt tù. Nghĩa là, ông phải đợi đến tháng 3-2013 mới được xem xét tiếp tục hưởng các CĐƯĐ đối với NCC, không phụ thuộc vào việc được đặc xá hay không.
Trao đổi với chúng tôi, bà Dương Thị Chính, Phó Trưởng phòng Người có công - Sở Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐ-TB-XH) tỉnh cho biết: “Đối với những NCC đang hưởng CĐƯĐ mà phạm tội, thì Hướng dẫn thực hiện Pháp lệnh Ưu đãi NCC với cách mạng do Bộ LĐ-TB-XH ban hành tháng 11-2006 có trả lời thời gian bị đình chỉ CĐƯĐ căn cứ vào thời gian tuyên phạt tù, ở bản án có hiệu lực pháp luật, chứ không phụ thuộc vào thời gian chấp hành hình phạt tù được đặc xá, tha tù trước thời hạn. Trong những lần trao đổi trực tiếp, lãnh đạo Cục NCC (trực thuộc Bộ LĐ-TB-XH) cũng đều khẳng định áp dụng theo văn bản trên”.
Tuy nhiên, quy định ở một số văn bản pháp luật khác về trường hợp này lại khác với hướng dẫn của Bộ LĐ-TB-XH. Cụ thể, theo Điều 33 Nghị định số 54/2006/NĐ-CP hướng dẫn thi hành một số điều của Pháp lệnh Ưu đãi NCC với cách mạng được Chính phủ ban hành ngày 26-5-2006, NCC với cách mạng đang hưởng CĐƯĐ mà phạm tội (không thuộc các tội xâm phạm an ninh quốc gia) bị phạt tù có thời hạn nhưng không được hưởng án treo thì trong thời gian chấp hành hình phạt tù bị tạm đình chỉ hưởng CĐƯĐ. Chủ tịch UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương căn cứ vào việc chấp hành xong hình phạt tù ra quyết định tiếp tục hưởng CĐƯĐ NCC với cách mạng đối với các đối tượng này. Điều 20 Luật Đặc xá được Quốc hội ban hành năm 2007 cũng quy định: “Người được đặc xá được hưởng các quyền khác như đối với người đã chấp hành xong hình phạt tù theo quy định của pháp luật”.
Nói cách khác, một khi phạm nhân đã được tha tù, thì cũng đồng nghĩa phải trả lại cho họ tất cả những quyền và nghĩa vụ chính đáng. Ông Trần Hanh sau khi ra tù đã được cấp thẻ cử tri, được công nhận mọi quyền và nghĩa vụ chính đáng. Vậy tại sao không được phục hồi các CĐƯĐ mà trước đó ông từng được hưởng?
Có thể thấy, hướng dẫn của Bộ LĐ-TB-XH về vấn đề này chưa thống nhất với các quy định khác của pháp luật. Điều này không khó giải thích vì Luật Đặc xá ra đời sau văn bản trên. Nhưng chính vì vậy, theo Điều 83 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2008, trường hợp các văn bản quy phạm pháp luật quy định khác nhau về cùng một vấn đề, thì áp dụng theo văn bản có hiệu lực pháp lý cao hơn. Thiết nghĩ, các cơ quan chuyên môn cần phản ánh vấn đề này đến cơ quan cấp trên để được hướng dẫn áp dụng luật thống nhất.
HỒNG ĐĂNG
