Cơ hội chăm sóc con em tốt hơn

Năm 2011, “Đề án Nâng cao chất lượng dân số thông qua sàng lọc trước sinh và sơ sinh (gọi tắt là Đề án SLTS-SS) triển khai trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa nhằm mục đích phát hiện các trường hợp phát triển bất thường, bệnh tật ở thai nhi và trẻ sơ sinh để có hướng điều trị kịp thời.

Đề án SLTS-SS được Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình (DS-KHHGĐ) tỉnh triển khai ở tuyến tỉnh và 30 xã, phường, thị trấn thuộc 5 huyện, thị xã, thành phố trong tỉnh từ tháng 7-2011. Đối tượng trực tiếp tham gia Đề án là những thai phụ có nguy cơ cao sinh con bị dị tật, dị dạng, mắc các bệnh chuyển hóa, di truyền; TSS; phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ có chồng. Từ khi triển khai đến nay, ngoài một số hoạt động tuyên truyền cộng đồng; triển khai 2 lớp tập huấn cho 60 cán bộ tham gia chương trình và cán bộ y tế các kiến thức về kỹ năng truyền thông, tư vấn vận động cộng đồng, quản lý đối tượng tham gia, quy trình thực hiện sàng lọc chẩn đoán trước sinh và sơ sinh, phương pháp lấy - quản lý và gửi mẫu máu gót chân TSS..., Đề án đã phối hợp với Khoa Sản Bệnh viện Đa khoa tỉnh tiến hành lấy 85 mẫu máu gót chân trẻ sơ sinh, gửi Trường Đại học Y dược Huế xét nghiệm sàng lọc về thiếu men G6PD và sàng lọc sơ sinh thiểu năng tuyến giáp. Đã có kết quả 59 trường hợp, trong đó phát hiện 1 trường hợp có nguy cơ thiếu men gan. Ông Phan Văn Giáp - Trưởng phòng Dân số Chi cục DS-KHHGĐ tỉnh cho biết: Liên quan đến những trường hợp tham gia sàng lọc phát hiện nguy cơ mắc bệnh, Chi cục sẽ phối hợp với cán bộ y tế tư vấn và hướng dẫn thực hiện các bước xét nghiệm cần thiết tiếp theo để có hướng điều trị kịp thời, hiệu quả. Bên cạnh đó, Chi cục đang phối hợp với Trung tâm Chăm sóc sức khỏe sinh sản để thực hiện các chẩn đoán thai nhi trước sinh nhằm phát hiện kịp thời những thai nhi phát triển không bình thường...

Chương trình SLTS rất cần thiết, khi người mẹ mang thai cần được tư vấn, chăm sóc kịp thời. Kỹ thuật siêu âm giúp nhận biết sớm khuyết tật về hình thể thai nhi và giúp người mẹ chọn lựa quyết định đình chỉ thai nghén những trường hợp không thể sống hoặc không nuôi được sau khi sinh ra. Xét nghiệm máu hoặc bệnh phẩm thai nhằm phát hiện những bất thường về gen di truyền. Chương trình SLSS giúp phát hiện một số bệnh tật bẩm sinh như: Thiếu men G6PD (gây vàng da, chậm phát triển tâm thần, vận động); suy giáp bẩm sinh (gây chậm phát triển trí tuệ). Việc triển khai Đề án SLTS-SS với mục đích nhằm giảm số TSS dị tật, dị dạng, giảm số người khuyết tật, giảm gánh nặng cho xã hội trong việc chăm sóc, nuôi dưỡng người khuyết tật, từng bước góp phần thực hiện mục tiêu nâng cao chất lượng dân số, cải thiện giống nòi, góp phần quan trọng trong sự nghiệp phát triển bền vững đất nước. Tuy nhiên, ông Giáp cho biết: Hiện nay, trong quá trình vận động cộng đồng tham gia Đề án này, do chưa hiểu được cặn kẽ ý nghĩa thực tế của Đề án nên vẫn còn một số người tỏ ra e ngại tham gia. Đây cũng là một khó khăn khi thực hiện Đề án.

Sàng lọc trước sinh và sơ sinh sẽ giúp trẻ sơ sinh phát hiện sớm bệnh tật và điều trị kịp thời nếu có.

Chương trình SLTS-SS đã được thực hiện rất lâu trên thế giới và nhiều năm qua ở Việt Nam. Chương trình đã mang lại hiệu quả và ý nghĩa thiết thực về nhiều mặt trong đời sống xã hội. Ở Việt Nam, để thực hiện mục tiêu Chiến lược Dân số Việt Nam giai đoạn 2001-2010 về nâng cao chất lượng dân số, Chương trình DS-KHHGĐ Việt Nam đã đưa ra nhiều giải pháp thực hiện, triển khai các mô hình nâng cao chất lượng dân số như: Mô hình kiểm tra sức khỏe và tư vấn tiền hôn nhân; Chương trình SLTS-SS. Từ năm 2004-2005, Dự án “Xây dựng và hoàn thiện mô hình SLTS-SS, chẩn đoán và điều trị sớm các bệnh bẩm sinh thường gặp” đã được đưa vào chương trình DS-KHHGĐ... Đến nay, đã có hơn 80% số tỉnh, thành được đầu tư, hỗ trợ và triển khai có hiệu quả chương trình này, góp phần tạo nhu cầu chẩn đoán trước sinh cho các bà mẹ mang thai trong phạm vi toàn quốc, giảm đến mức tối đa trẻ em sinh ra bị dị dạng, dị tật và thiểu năng trí tuệ.

Hiện nay, nâng cao chất lượng dân số đã và đang là mục tiêu hàng đầu của các quốc gia trên thế giới cũng như Việt Nam nhằm nâng cao chất lượng con người, đảm bảo quá trình chăm sóc sức khỏe bà mẹ và trẻ em. Bà Hồ Thị Thi - Chi cục trưởng Chi cục DS-KHHGĐ tỉnh cho biết: Theo kế hoạch chỉ tiêu Trung ương giao, trong năm 2011, trên địa bàn tỉnh cần thực hiện SLTS 168 ca (chiếm 4% số phụ nữ mang thai tại các địa bàn triển khai Đề án, chiếm 1% số phụ nữ mang thai toàn tỉnh); sàng lọc sơ sinh 195 ca (chiếm 16,4% số trẻ sinh tại các địa bàn triển khai Đề án, chiếm 4,3% số trẻ sơ sinh toàn tỉnh). Vì thế, từ nay đến cuối năm, Đề án sẽ đẩy nhanh tiến độ, tiếp tục phối hợp với các đơn vị liên quan để thực hiện các phần còn lại nhằm hoàn thành chỉ tiêu cả năm.

M.T