Từ ngày 15-10, Thông tư 12 của Bộ Xây dựng hướng dẫn thực hiện một số nội dung Nghị định 74 của Chính phủ về phòng, chống rửa tiền đối với hoạt động kinh doanh bất động sản (BĐS) chính thức có hiệu lực.
Từ ngày 15-10, Thông tư 12 của Bộ Xây dựng hướng dẫn thực hiện một số nội dung Nghị định 74 của Chính phủ về phòng, chống rửa tiền đối với hoạt động kinh doanh bất động sản (BĐS) chính thức có hiệu lực. Theo đó, các sàn gian dịch BĐS, các tổ chức, cá nhân kinh doanh dịch vụ môi giới BĐS, dịch vụ quản lý BĐS phải kiểm tra kỹ hồ sơ, tài liệu liên quan đến giao dịch BĐS có dấu hiệu đáng ngờ. Các giao dịch đáng ngờ sẽ bị xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự.
. Giao dịch có dấu hiệu đáng ngờ phải báo cáo
Thông tư 12 hướng dẫn có 9 dấu hiệu nhận biết hoạt động mua bán BĐS đáng ngờ. Đó là các dấu hiệu: không thể xác định được khách hàng (KH) theo thông tin KH cung cấp hoặc một giao dịch liên quan đến một bên không xác định được danh tính; doanh số giao dịch trên tài khoản không phù hợp với tình trạng tài chính hoặc với thông tin và hoạt động kinh doanh thông thường của KH hoặc có sự thay đổi đột biến trong doanh số giao dịch trên tài khoản của KH; giao dịch được tiến hành bởi KH có liên quan đến các hoạt động bất hợp pháp đã đăng tải trên các phương tiện thông tin đại chúng mà tổ chức báo cáo biết hoặc có trong danh sách cảnh báo do Bộ Công an và các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cung cấp; hồ sơ giao dịch hoặc hồ sơ về BĐS có dấu hiệu giả mạo; địa chỉ của các bên tham gia không chính xác; KH tỏ ra không quan tâm đến giá cả BĐS, phí giao dịch.
Thông tư cũng quy định, khi phát hiện các giao dịch đáng ngờ, tổ chức báo cáo phải báo cáo bằng văn bản cho Cục Phòng, chống rửa tiền thuộc Cơ quan Thanh tra, giám sát ngân hàng của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Cục Quản lý nhà và thị trường BĐS Bộ Xây dựng trong vòng 48 giờ (kể từ thời điểm phát hiện dấu hiệu đáng ngờ). Trường hợp phát hiện giao dịch có liên quan tới hoạt động tội phạm phải báo cáo cơ quan Nhà nước có thẩm quyền trong vòng 24 giờ (kể từ thời điểm phát hiện). Ngoài ra, phải báo cáo thông tin giao dịch đến các cơ quan có thẩm quyền đối với trường hợp KH thực hiện giao dịch từ 2 BĐS trở lên trong 1 ngày, KH mua bán từ 2 BĐS trở lên trong một lần (kể cả KH mua và bán BĐS)…
. Cần nghiên cứu toàn diện hơn
 |
| Nhà đầu tư tìm hiểu dự án Khu đô thị Mỹ Gia. |
Mới đây, Ban chỉ đạo Chính sách nhà ở và thị trường BĐS tỉnh đã phối hợp với Sở Xây dựng triển khai Thông tư này cho các sàn giao dịch BĐS trên địa bàn tỉnh. Thông tư 12 đã có hiệu lực, tuy nhiên vẫn còn nhiều ý kiến băn khoăn, lo lắng khi triển khai thực hiện và kỳ vọng các cơ quan có thẩm quyền có những nghiên cứu toàn diện, thực tế hơn khi ban hành văn bản triển khai Thông tư này.
Theo Sở Xây dựng, hiện nay, trên địa bàn tỉnh có 5 sàn giao dịch BĐS đã được cấp phép hoạt động theo quy định của pháp luật gồm: Sàn giao dịch BĐS PTN, Trung Kiên Nha Trang, Cát Lợi, VN Land, Vinaconex - UPGC. Thị trường BĐS Nha Trang mới bắt đầu khởi sắc và hiện vẫn nằm trong tầm kiểm soát của các cơ quan chức năng. Tuy nhiên hiện nay, tỷ lệ các giao dịch BĐS qua sàn còn rất thấp. Có dự án lên sàn chỉ là hợp thức hóa những hợp đồng góp vốn đã có chủ sở hữu trước đó, do các “suất” này đã được chủ đầu tư giao dịch ngầm với người mua nhà; trong khi đó, việc quy định mang tính minh bạch giao dịch nhà đất phải qua sàn để giảm bớt khâu trung gian lại chưa phát huy tác dụng.
Ông Trương Minh Tấn - Giám đốc Sàn giao dịch BĐS PTN băn khoăn: “Thông tư 12 quy định giao dịch lớn phải báo cáo là giao dịch tiền mặt (hoặc ngoại tệ, vàng có giá trị tương đương) từ 200 triệu đồng trở lên đã lạc hậu; vì trong tình hình hiện nay, BĐS có giá trị từ 1 đến 2 tỷ đồng là hết sức bình thường trong các giao dịch. Mặt khác, ở thời điểm này, thị trường BĐS đang đóng băng nên có KH đến giao dịch thành công là đã mừng. Nếu cứ quan tâm đến thông tin KH hay nguồn tiền thì rõ ràng chủ đầu tư và các sàn sẽ mất khách. Bản thân doanh nghiệp sống bằng lợi nhuận và luôn có ý thức bảo vệ lợi nhuận. Như vậy, lấy đâu ra động cơ mạnh mẽ để chủ đầu tư và các sàn giao dịch hy sinh lợi ích riêng để chống hoạt động rửa tiền. Đó là chưa kể điều này có vi phạm đến quyền cá nhân của KH hay không?”.
Một ý kiến khác cho rằng: Thông tư 12 quy định việc triển khai phòng, chống rửa tiền thông qua các giao dịch BĐS rất khó thực hiện, vì họ hầu như không có nghiệp vụ hoặc kỹ năng gì về vấn đề này. Mặt khác, việc rửa tiền là biến những đồng tiền bất hợp pháp thành tiền hợp pháp, nhưng trên thực tế rất khó biết tiền nào là bất hợp pháp và hoạt động rửa tiền BĐS chủ yếu nằm ngoài sàn, không có hóa đơn chứng từ nên rất khó phát hiện việc rửa tiền. Trong một thị trường, khi có giao dịch nào cũng phải báo cáo sẽ làm phát sinh thêm một loạt thủ tục hành chính cho các bên có liên quan. Điều này sẽ làm thị trường bị đình trệ bởi thủ tục và dẫn đến việc những người có liên quan sẽ tìm cách “né” các thủ tục đó.
Theo lãnh đạo Sở Xây dựng, Sở đang nghiên cứu và sẽ trình UBND tỉnh ban hành văn bản hướng dẫn thực hiện Thông tư 12 trên địa bàn tỉnh. Trong văn bản này sẽ quy định rõ trách nhiệm của các cơ quan liên quan cũng như chính quyền các địa phương; đồng thời hạn chế tối đa những khó khăn của tổ chức báo cáo và tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp. Dự kiến, Quy định này sẽ được UBND tỉnh ban hành vào đầu tháng 1-2012, sau khi lấy ý kiến của các cơ quan, đơn vị kinh doanh…
Trong thời điểm tình hình tài chính BĐS gặp khó khăn vì bị thắt chặt, tỷ lệ nợ xấu BĐS tăng cao, Thông tư thực hiện phòng, chống rửa tiền có hiệu lực sẽ góp phần làm cho việc kiểm soát thị trường tài chính nói chung và thị trường BĐS được chặt chẽ, minh bạch hơn. Việc thực hiện Thông tư 12 sẽ không ảnh hưởng đến thị trường cũng như cản trở các giao dịch BĐS. Tuy nhiên, người dân cần thận trọng trong các giao dịch BĐS cũng như không đứng tên giao dịch hộ, giao dịch cùng lúc nhiều BĐS.
BÍCH KHUÊ
