Theo bác sĩ Nguyễn Ngọc Huy (Khoa Nhi Bệnh viện Đa khoa tỉnh Khánh Hòa), bệnh thủy đậu thường rộ lên từ khoảng tháng 3 đến tháng 5 hàng năm.
 |
Bác sĩ Nguyễn Ngọc Huy cho biết, mọi lứa tuổi đều có thể mắc BTĐ, nhưng trẻ em (từ 2 - 10 tuổi) là đối tượng dễ mắc bệnh nhất. BTĐ lây lan do tiếp xúc trực tiếp với người bệnh qua các nốt ban ngứa, các nốt phỏng nước ở da hoặc do hít phải dịch tiết mũi họng của người bệnh có trong không khí (do người bệnh ho hoặc hắt hơi). Người bị BTĐ có khả năng lây nhiễm bệnh cho người khác từ 1 - 2 ngày trước khi phát ban cho đến khi các nốt phỏng nước khô đóng vảy hoàn toàn. Thông thường bệnh xuất hiện sau khoảng từ 10 - 20 ngày trẻ tiếp xúc với người mắc BTĐ nếu trẻ chưa được chủng ngừa. Tuy vậy, cũng có những trẻ không mắc bệnh sau khi tiếp xúc với người bệnh.
BTĐ có thời kỳ ủ bệnh khá dài, khoảng 14 - 16 ngày sau khi tiếp xúc với nguồn lây. Trong thời kỳ này, bệnh nhân không có biểu hiện bệnh lý nào. Đến thời kỳ phát bệnh, bệnh thường bắt đầu bằng một mụn đỏ, nhưng sau đó nhiều mụn sẽ phát rất nhanh, kèm theo sốt, ho, chảy mũi, mỏi mệt. Các mụn đỏ bắt đầu nổi trên ngực và sau lưng rồi lan lên mặt, đầu, tay chân, thậm chí mọc ở cả niêm mạc miệng, mũi, tai và bộ phận sinh dục. Các mụn này tiếp tục lan ra trong 3 - 4 ngày và rất ngứa. Chỉ sau vài giờ, các nốt ban tiến triển thành các nốt phỏng nước, bên trong chứa chất dịch trong suốt và sau vài ngày chất nước trở nên đục. Các nốt phỏng nước vỡ ra, khô lại thành vảy và bong vảy sau 5 - 10 ngày. Các mụn nước sẽ lành theo giai đoạn khác nhau, có mụn lành nhanh hơn những mụn khác; có trẻ bệnh nhẹ với chỉ vài mụn nước nhưng cũng có trẻ bệnh nặng với hàng trăm mụn nước. Khác với bệnh đậu mùa, các vảy này không để lại sẹo vĩnh viễn nếu không bị nhiễm trùng da thứ phát.
“Thủy đậu là một bệnh nhẹ, lành tính”, bác sĩ Huy cho biết. Bệnh tiến triển khoảng 10 - 15 ngày rồi tự khỏi. Tuy vậy vẫn có một số trường hợp có biến chứng, nhất là ở trẻ nhỏ dưới 1 tuổi, thường gặp nhất là nhiễm trùng da và các mô mềm ở trẻ em, viêm phổi ở người lớn. Ngoài ra còn có thể gặp các biến chứng nhiễm trùng máu, viêm khớp, viêm xương, tủy xương… Phụ nữ mang thai bị thủy đậu trong 3 tháng đầu và 3 tháng giữa của thai kỳ có thể lây nhiễm cho bào thai gây nên các khuyết tật bẩm sinh cho thai nhi.
Để phòng BTĐ, theo các bác sĩ, điều quan trọng là phải phát hiện bệnh sớm để tránh lây lan cho cộng đồng. Cách ly người bệnh từ lúc bắt đầu phát bệnh (phát ban) cho đến khi các nốt phỏng nước khô vảy hoàn toàn. Cho trẻ bệnh ở trong một phòng riêng, có cửa sổ, thoáng mát, có đủ ánh nắng mặt trời. Sử dụng các vật dụng sinh hoạt cá nhân riêng cho người bệnh. Hạn chế tiếp xúc với người bệnh, khi cần tiếp xúc phải đeo khẩu trang, sau khi tiếp xúc phải rửa tay ngay bằng xà phòng. Đặc biệt, phụ nữ đang mang thai cần tuyệt đối tránh tiếp xúc với người bệnh. Vệ sinh phòng ở của trẻ bệnh hàng ngày, các đồ vật nhỏ có thể đem phơi nắng. Tiêm chủng là biện pháp hữu hiệu để phòng BTĐ. Hiện nay đang lưu hành 2 loại vắc xin ngừa thủy đậu: 1 loại tiêm 1 mũi duy nhất cho mọi lứa tuổi; 1 loại tiêm 2 mũi cách nhau 1 tháng cho trẻ trên 12 tuổi và tiêm 1 mũi duy nhất cho trẻ dưới 12 tuổi. Thời gian để vắc xin bắt đầu có hiệu lực là 3 tuần sau khi tiêm ngừa.
Theo bác sĩ Nguyễn Ngọc Huy, những đối tượng không nên tiêm phòng vắc xin ngừa thủy đậu, gồm: phụ nữ đang có thai hoặc nghi ngờ có thai; những người dị ứng với thuốc Neomycine; những người có phản ứng với mũi tiêm thứ nhất thì không được tiêm mũi thứ 2 (đối với loại tiêm 2 mũi); bệnh nhân bị suy giảm miễn dịch, bệnh nhân đang sử dụng các loại thuốc corticoid (prednisolon, dexamethason…); bệnh nhân bị bệnh ác tính về máu; bệnh nhân bị nhiễm trùng cấp tính hoặc đang sốt. “Lưu ý 3 tháng sau khi tiêm ngừa vắc xin mới được mang thai. Phụ nữ đang mang thai mà bị nhiễm vi-rút thủy đậu hoặc sống trong vùng có dịch thủy đậu nên đến khám tại các bệnh viện phụ sản để được tư vấn, theo dõi và điều trị thích hợp”, bác sĩ Huy nhắc.
KHÁNH QUỲNH
