Góp phần nâng cao năng lực đánh bắt cho ngư dân

Khánh Hòa là địa phương có khá nhiều lao động làm nghề nuôi trồng và đánh bắt thủy sản. Tuy nhiên, do điều kiện lao động đặc thù, hầu hết ngư dân chưa được đào tạo nghề nên năng lực khai thác hạn chế, hiệu quả không cao.

Khánh Hòa là địa phương có khá nhiều lao động làm nghề nuôi trồng và đánh bắt thủy sản. Tuy nhiên, do điều kiện lao động đặc thù, hầu hết ngư dân (ND) chưa được đào tạo nghề nên năng lực khai thác hạn chế, hiệu quả không cao. Trước tình hình đó, thực hiện Quyết định 1956 của Thủ tướng Chính phủ, UBND tỉnh Khánh Hòa đã phê duyệt Đề án “Đào tạo và cấp chứng chỉ nghề thuyền trưởng, máy trưởng, nghiệp vụ thuyền viên, thợ máy tàu cá tỉnh Khánh Hòa giai đoạn 2010-2015”. Đây là Đề án mang tính chiến lược, giúp ND từng bước nâng cao nhận thức, năng lực trong khai thác và bảo vệ nguồn lợi thủy sản.

Hiện nay, Khánh Hòa có 10.036 phương tiện tàu cá, số lao động thường xuyên ước khoảng 41.668 người. Đến thời điểm này, số thuyền viên được đào tạo và cấp chứng chỉ nghề là 4.391 người, chiếm 10,5% tổng số thuyền viên hiện có. Nguyên nhân chủ yếu do phần lớn ND đều nghèo, trình độ văn hóa hạn chế, thời gian bám biển dài ngày nên không có điều kiện tham gia học tập. Do không được đào tạo cơ bản, lao động trên các tàu cá chủ yếu dựa vào kinh nghiệm nên không ít tàu cá khi hoạt động đánh bắt trên biển không tuân thủ các quy định của pháp luật như: khai thác nghề cấm, không đăng ký, đăng kiểm, mua bảo hiểm cho thuyền viên, không chấp hành các quy định hàng hải… Đây cũng là nguyên nhân, điểm hạn chế trong phát triển nghề khai thác thủy sản ở Khánh Hòa một thời gian dài.

Hầu hết các chủ phương tiện, ngư dân ở Khánh Hòa chưa được đào tạo chứng chỉ thuyền trưởng, máy trưởng và thuyền viên.

Nhằm tạo điều kiện cho ND tiếp cận những kiến thức cơ bản, áp dụng các công nghệ tiên tiến vào khai thác thủy sản, thực hiện tốt các quy định của Nhà nước, bảo đảm an toàn cho người và tàu cá trong quá trình hoạt động trên biển, UBND tỉnh đã phê duyệt và thông qua Đề án “Đào tạo và cấp chứng chỉ nghề thuyền trưởng, máy trưởng, nghiệp vụ thuyền viên, thợ máy tàu cá tỉnh Khánh Hòa giai đoạn 2010 - 2015”. Theo đó, kinh phí thực hiện đề án khoảng trên 30,7 tỷ đồng, được trích từ nguồn “Đào tạo nghề cho lao động nông thôn đến năm 2020” ban hành theo Quyết định số 1956/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ. Tất cả học viên đều được đào tạo miễn phí, với mức học phí tương ứng từ 1 - 2,3 triệu đồng/người. Mục tiêu của đề án nhằm nâng cao nhận thức cho ND về kỹ thuật khai thác, các quy định hiện hành về khai thác và bảo vệ nguồn lợi thủy sản, đảm bảo an toàn cho người và tàu cá khi hoạt động trên biển. Thông qua các lớp đào tạo, các ND sẽ được trang bị kiến thức về kỹ năng lái tàu, tìm hiểu ngư trường khai thác, cách khắc phục, sửa chữa máy tàu khi gặp sự cố; các quy định của pháp luật khi tham gia hoạt động khai thác trên biển như đăng ký, đăng kiểm, mua bảo hiểm cho thuyền viên, quy định hàng hải…

Ông Lê Tấn Bản, Chi cục trưởng Chi cục Khai thác và bảo vệ nguồn lợi thủy sản Khánh Hòa cho biết: Theo đề án, từ nay đến 2015, toàn tỉnh sẽ mở 709 lớp với 24.687 ND được đào tạo tay nghề và cấp chứng chỉ thuyền trưởng, máy trưởng, thợ máy và thuyền viên; trong đó, 100% số thuyền viên đang làm việc thường xuyên trên các tàu cá có công suất từ 20CV trở lên. Trong năm 2011, dự kiến sẽ mở 28 lớp đào tạo cho khoảng 1.000 học viên với tổng kinh phí gần 1,7 tỷ đồng; trong đó Nha Trang 8 lớp, Cam Ranh 7 lớp, Vạn Ninh 6 lớp, Ninh Hòa 4 lớp, Cam Lâm 3 lớp. Thông qua các lớp đào tạo, ND sẽ được trang bị những vốn kiến thức cơ bản phục vụ quá trình khai thác, góp phần tăng hiệu quả sản xuất, đảm bảo an toàn về người và tàu cá khi hoạt động trên biển; mặt khác, giúp cơ quan chức năng thực hiện tốt nhiệm vụ quản lý nhà nước trên lĩnh vực thủy sản. Ngoài ra, việc đào tạo nghề sẽ bổ sung được nguồn nhân lực đáng kể để thay thế cho số thuyền trưởng, máy trưởng hết tuổi lao động, hoặc đã chuyển nghề khác. Đề án cũng góp phần nâng cao nhận thức của ND về vai trò, vị trí và tầm quan trọng của biển, đảo; tăng cường huấn luyện, hướng dẫn thực hành cho ND về ghi sổ nhật ký khai thác; báo cáo khai thác nhằm đảm bảo thực hiện tốt Quyết định 3477 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn về chứng nhận sản phẩm thủy sản xuất khẩu vào thị trường châu Âu. Đây cũng là yếu tố then chốt nhằm khai thác tốt tiềm năng thủy sản của tỉnh, góp phần từng bước đưa Khánh Hòa trở thành tỉnh phát triển mạnh về kinh tế biển.

Đào tạo và cấp chứng chỉ nghề thuyền trưởng, máy trưởng, nghiệp vụ thuyền viên, thợ máy tàu cá là đề án mang tính chiến lược, giúp ND từng bước nâng cao nhận thức, năng lực trong khai thác và bảo vệ nguồn lợi thủy sản. Tuy nhiên, để đề án thực sự đi vào cuộc sống, các ngành chức năng, chính quyền địa phương cần làm tốt công tác tuyên truyền để ND thấy được quyền lợi, nghĩa vụ của mình khi tham gia các khóa học.

ANH TUẤN