Bệnh tay chân miệng có xu hướng gia tăng

Những tháng trước, mỗi tháng trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa chỉ phát hiện vài trường hợp mắc bệnh tay chân miệng, nhưng từ đầu tháng 6 đến nay, bệnh có xu hướng gia tăng.

Những tháng trước, mỗi tháng trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa chỉ phát hiện vài trường hợp mắc bệnh tay chân miệng (TCM), nhưng từ đầu tháng 6 đến nay, bệnh có xu hướng gia tăng. Tính đến ngày 12-6, toàn tỉnh Khánh Hòa ghi nhận 74 ca mắc bệnh TCM, trong đó nhiều nhất là TP. Nha Trang (38 ca), tiếp theo là Cam Lâm (12 ca), Khánh Sơn, Ninh Hòa (mỗi nơi 7 ca)… Riêng tại Bệnh viện Đa khoa (BVĐK) tỉnh Khánh Hòa, hiện có khoảng 15 bệnh nhân mắc bệnh TCM đang điều trị, trong đó có những trường hợp khá nặng.

Bé V.H.N, 2 tuổi ở xã Suối Hiệp (Diên Khánh) nhập viện ngày 28-6 trong tình trạng sốt, đứng không vững, miệng lở, có nhiều nốt đỏ ở tay chân. Mẹ bé, chị N.T.H cho biết, bé bị sốt từ mấy ngày trước, miệng lở, nhưng gia đình tưởng bé chỉ bị lở miệng bình thường nên tự mua thuốc bôi miệng cho bé. Đến khi bệnh nặng hơn, các nốt đỏ xuất hiện nhiều ở tay chân và mông bé, gia đình mới đưa bé đi BV. Hiện các bác sĩ chẩn đoán bé bị bệnh TCM độ 2A ngày thứ 3, tiên lượng nặng nên phải tập trung điều trị. Tương tự bé N., bé H.P.B.H, 5 tuổi ở phường Tân Lập (Nha Trang) cũng nhập viện trong tình trạng sốt, các nốt đỏ nổi nhiều ở tay chân và miệng. Hiện bé H. đã qua giai đoạn nguy hiểm nhưng do bệnh chưa dứt hẳn nên các bác sĩ chưa cho xuất viện vì sợ xảy ra biến chứng. Theo bác sĩ Nguyễn Đông, Trưởng Khoa Nhiễm BVĐK tỉnh, bệnh TCM thường không gây biến chứng nghiêm trọng, nhưng khi đã xảy ra biến chứng thì bệnh diễn tiến rất nhanh và có thể là thủ phạm làm chết người.

Trẻ mắc bệnh tay chân miệng được điều trị tại Khoa Nhiễm Bệnh viện Đa khoa tỉnh Khánh Hòa

Cũng theo bác sĩ Đông, bệnh TCM là một bệnh nhiễm virus cấp với các biểu hiện lâm sàng thường gặp gồm sốt và tổn thương da, niêm mạc dạng bọng nước ở miệng, lòng bàn tay, lòng bàn chân, đầu gối, mông và/hoặc cơ quan sinh dục. Các bọng nước ở miệng thường diễn tiến nhanh đến loét. Tác nhân gây bệnh TCM là virus thuộc nhóm enteroviruses (virus đường ruột), thường gặp nhất là Coxsackie virus A16, đôi khi do Enterovirus 71 hoặc một loại virus khác trong nhóm Enteroviruses .

“Tất cả mọi người đều có thể nhiễm virus nhưng không phải ai nhiễm virus cũng đều bị bệnh”, bác sĩ Đông nói. Trẻ nhũ nhi, trẻ em thường dễ bị nhiễm virus và biểu hiện bệnh nhất vì chưa có kháng thể chống lại bệnh này. Nhiễm bệnh có thể tạo nên kháng thể đặc hiệu chống virus gây bệnh song vẫn có thể mắc bệnh lại do một chủng virus khác gây nên, do vậy trong một đợt dịch bệnh, trẻ có thể bị mắc bệnh nhiều lần.

Virus gây bệnh TCM lây lan rất nhanh qua đường miệng. Trong những đợt dịch, bệnh có thể lây nhanh từ trẻ này sang trẻ khác qua các chất tiết mũi miệng, phân hay bọt nước của trẻ bệnh. Ngoài ra, bệnh còn lây cho trẻ qua bàn tay chăm sóc của những người chăm sóc trẻ. Trong tuần lễ đầu tiên của bệnh, bệnh rất dễ lây cho người khác.

Thời gian ủ bệnh TCM khoảng 5 - 7 ngày, lúc này trẻ thường than đau họng hoặc miệng, mỏi mệt trong người, thỉnh thoảng kèm theo ói, tiêu chảy phân không đàm máu; sốt 38 - 39oC có thể xuất hiện và kéo dài 24 - 48 giờ. Sau đó, ban xuất hiện dưới dạng ban nhỏ, hoặc bọng nước trên nền hồng ban, vị trí thường gặp là lòng bàn tay - chân, bàn tay, bàn chân, đầu gối, mông, cơ quan sinh dục, niêm mạc miệng, lưỡi, và/hoặc vòm khẩu cái cứng. Các sang thương niêm mạc miệng tiến triển nhanh chóng thành bọng nước và được bao bọc bởi quầng hồng ban. Các bọng nước này nhanh chóng thành vết loét làm cho trẻ khó ăn uống, hay quấy khóc, chảy nước bọt liên tục. Bọng nước có kích thước nhỏ 2 - 3mm, dịch trong hơi đục, khi lành không để lại sẹo. Bọng nước vùng mông và gối thường xuất hiện trên nền hồng ban. Bọng nước lòng bàn tay và lòng bàn chân có thể lồi lên trên da, sờ có cảm giác cộm hay ẩn dưới da, thường ấn không đau. Thể không điển hình của bệnh là bọng nước rất ít xen kẽ với hồng ban, một số trường hợp chỉ biểu hiện hồng ban và không có biểu hiện bọng nước hoặc chỉ có biểu hiện loét miệng đơn thuần.

Bệnh chia làm 4 độ: Độ I chỉ có vết loét ở miệng và/hoặc ban ở da. Độ II kèm theo rung giật cơ, bứt rứt, giật mình, chới với. Độ III kèm theo yếu liệt chi, liệt dây thần kinh sọ, co giật, rối loạn tri giác. Độ IV suy hô hấp, phù phổi cấp, tăng huyết áp, trụy tim mạch. Các biến chứng của bệnh thường gặp là viêm màng não, viêm não màng não, liệt mềm cấp, viêm cơ tim, phù phổi cấp do thần kinh. Các biến chứng có thể phối hợp với nhau trên cùng 1 bệnh nhân và diễn tiến rất nhanh khiến bệnh nhân có thể tử vong trong 24 giờ.

Biểu hiện biến chứng viêm não màng não của bệnh TCM1: Trẻ quấy khóc, ngủ nhiều, hoảng hốt hay giật mình run chi, yếu chi, đứng không vững, đi loạng choạng, diễn tiến rất nhanh đến co giật, khó thở, suy hô hấp, rối loạn vận mạch, sốc thần kinh. Lưu ý biến chứng viêm não màng não vẫn có thể xuất hiện khi các nốt phỏng nước trên da trẻ đã khô và đóng vảy. Chính vì vậy, các bậc phụ huynh cần chú ý phát hiện sớm các dấu hiệu trên và đưa trẻ đến BV trong vòng 6 giờ đầu sau khi xuất hiện các biểu hiện của biến chứng để được cấp cứu kịp thời.

Hiện bệnh TCM chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, việc điều trị bệnh chủ yếu là điều trị triệu chứng giảm sốt, đau nhức do các vết loét gây ra, kết hợp với tăng sức đề kháng. Nên đưa trẻ đến khám bệnh tại các cơ sở y tế. Nếu trẻ được chỉ định chăm sóc tại nhà, phụ huynh cần vệ sinh răng miệng và thân thể, tránh làm nhiễm trùng các bọng nước; giảm đau, hạ sốt bằng cách lau mình trẻ bằng nước ấm, dùng thuốc hạ sốt Paracetamol liều 10 - 15mg/kg/lần; nghỉ ngơi, hạn chế vận động, tăng cường dinh dưỡng, cho ăn thức ăn lỏng, mềm, uống nhiều nước nhất là nước hoa quả; tuyệt đối không cạy vỡ các bọng nước để tránh nhiễm trùng; theo dõi sát để phát hiện các dấu hiệu: dễ giật mình, hoảng hốt, run chi, gồng tự hết, đi loạng choạng, chới với, co giật, da nổi bông, nôn ói nhiều, sốt cao. Khi có các biểu hiện trên cần đưa trẻ đến BV ngay.

Tuy bệnh TCM chưa có vắc-xin phòng bệnh, nhưng có thể làm giảm nguy cơ lây nhiễm bệnh bằng việc thực hiện vệ sinh tốt. Nên tránh tiếp xúc gần gũi với trẻ bị bệnh TCM, đồng thời cách ly trẻ bệnh trong tuần lễ đầu tiên.

KHÁNH QUỲNH