Hòa trong không khí của Tuần lễ Biển và Hải đảo Việt Năm năm 2011 diễn ra tại Nha Trang, mới đây, Viện Hải dương học đã khai trương Phòng trưng bày tài nguyên biển đảo Hoàng Sa - Trường Sa.
Hòa trong không khí của Tuần lễ Biển và Hải đảo Việt Năm năm 2011 diễn ra tại Nha Trang, mới đây, Viện Hải dương học đã khai trương Phòng trưng bày tài nguyên biển đảo Hoàng Sa - Trường Sa. Đến đây, chắc hẳn người xem sẽ ngỡ ngàng vì ở cực Đông của Tổ quốc tại vùng biển Hoàng Sa - Trường Sa lại có tài nguyên đa dạng và phong phú đến như vậy. Đó không chỉ là hàng nghìn mẫu sinh vật, địa chất, các loài sinh vật đặc trưng của 2 quần đảo này, mà còn có nhiều tài liệu lịch sử về quá trình khảo sát, quản lý 2 quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa của Việt Nam qua các thời kỳ.
Dấu ấn Hoàng Sa - Trường Sa từ đầu thế kỷ XX
Tiến sĩ Võ Sỹ Tuấn, Viện phó Viện Hải dương học cho biết: Bảo tàng sinh vật biển của Viện có khoảng 10.000 mẫu sinh vật lấy từ Trường Sa, Hoàng Sa và một số vùng biển trong nước. Kết quả đó là sự miệt mài nghiên cứu, khổ công sưu tầm của những cán bộ nghiên cứu của Viện, những người thường xuyên bôn ba trên biển Đông từ những năm đầu của thế kỷ XX.
Viện Hải dương học ra đời từ năm 1922, là một cơ quan nghiên cứu khoa học về biển có bề dày lịch sử nhất nước ta. Đây là nơi quản lý, lưu giữ có hệ thống các công trình, kết quả nghiên cứu về biển Việt Nam và kế cận. Từ khi mới ra đời, hoạt động khảo sát, nghiên cứu của Viện đã gắn liền với vùng biển Hoàng Sa - Trường Sa. Chỉ trong vòng 6 năm (từ 1927 đến 1933), tàu De Lanessan đã 3 lần đến vùng biển Trường Sa để khảo sát, điều tra. Ngoài những nghiên cứu về hải dương học và khai thác photphat trên đảo, năm 1938, Viện đã thành lập một trạm quan trắc hải dương học tại đảo Pattle trong quần đảo Hoàng Sa (sau này vì chiến tranh nên trạm này tạm dừng hoạt động).
Thời gian đầu thế kỷ XX, các hoạt động của tàu De Lanessan đã thu lại nhiều kết quả, tuy nhiên sau đó tàu này phải về Sài Gòn để sửa chữa. Chiến tranh thế giới thứ 2 bùng nổ phần nào làm các hoạt động nghiên cứu của Viện Hải dương học gặp khá nhiều khó khăn. Tuy vậy, trong cuộc sống và hoạt động của nhiều thế hệ cán bộ của Viện vẫn luôn gắn liền với việc tìm hiểu, làm rõ nhiều vấn đề khoa học để từng bước làm chủ thực sự biển đảo Việt Nam.
Tiến sĩ Bùi Hồng Long, Viện trưởng Viện Hải dương học cho biết: Hiện tại, để góp phần thực hiện Chiến lược biển đến năm 2020, Viện Hải dương học sẽ là địa chỉ cho các du khách, nhà khoa học đến nghiên cứu, tìm hiểu biển đảo Việt Nam. Viện sẽ lấy mục tiêu đem đến cho thế hệ trẻ những nhận thức, hiểu biết đúng đắn về biển, đảo, qua đó rèn luyện lòng tự hào dân tộc, ý thức về chủ quyền quốc gia.
Phòng trưng bày tài nguyên biển đảo Hoàng Sa - Trường Sa
Cùng với mục tiêu đã đề ra, Viện Hải dương học đã có những hành động cụ thể. Được sự đồng ý của Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam, gần 1 năm qua, Viện Hải dương học đã xây dựng Phòng trưng bày tài nguyên biển đảo Hoàng Sa - Trường Sa nhằm giới thiệu những hoạt động nghiên cứu, quản lý biển đảo, các tài nguyên sinh vật đa dạng và phong phú ở 2 quần đảo này.
Trong phòng trưng bày, chúng ta có thể thấy nhiều tài liệu lịch sử về quá trình khảo sát, quản lý 2 quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa của Việt Nam qua các thời kỳ. Như một loạt thư tịch, văn bản triều Nguyễn liên quan đến Hoàng Sa - Trường Sa, hay một số hình ảnh về thuyền của đội Hoàng Sa thế kỷ XVII-XVIII, bản đồ địa hình đáy biển của Việt Nam. Đặc biệt là hình ảnh của tàu De Lanessan gợi về một thời nghiên cứu Hoàng Sa - Trường Sa trong buổi đầu thành lập Viện Hải dương học.
Ngoài ra, 2 chủ đề khác cũng được trưng bày là: mẫu sinh vật, địa chất được lấy từ 2 quần đảo trên và khu nuôi sinh vật biển sống tại vùng biển thuộc 2 quần đảo. Trong đó, nổi bật như đá vôi san hô thu ở Trường Sa năm 1989, bom núi lửa thu ở đảo Phan Vinh năm 1989, vỏ sò dài 1m, nặng 145kg lấy từ đảo Sinh Tồn năm 1991, mẫu cá mặt trăng đuôi nhọn lấy từ Trường Sa năm 1998… Một số sinh vật như loài cá Demo (khoang cổ) có bố mẹ lấy từ Trường Sa, được Viện đem về nhân giống, sinh sản nhân tạo và nhiều loài san hô, cá quý hiếm khác cũng được Viện đem ra trưng bày.
Có thể nói, phòng trưng bày này có ý nghĩa rất lớn, không chỉ phù hợp với Chiến lược biển Việt Nam đến năm 2020, mà còn giúp thế hệ trẻ hiểu hơn về Hoàng Sa, Trường Sa; đồng thời góp phần giúp người xem cảm nhận hơn về tình yêu Tổ quốc, biển đảo và bảo vệ môi trường.
QUANG ĐỨC
