Theo Tổ chức Y tế thế giới, bệnh tim mạch đang là nguyên nhân tử vong hàng đầu ở người lớn trên toàn thế giới và chiếm nhiều nhất ở các nước đang phát triển, đặc biệt nữ chết nhiều hơn nam giới.
Theo Tổ chức Y tế thế giới, bệnh tim mạch đang là nguyên nhân tử vong hàng đầu ở người lớn trên toàn thế giới và chiếm nhiều nhất ở các nước đang phát triển, đặc biệt nữ chết nhiều hơn nam giới.
 |
| Tập thể dục mang lại sức khỏe tốt cho phụ nữ. |
Bệnh tim mạch mà hàng đầu là xơ vữa động mạch bao gồm mạch vành, mạch não và mạch máu ngoại vi do một số yếu tố nguy cơ tim mạch kinh điển là rối loạn mỡ máu, huyết áp tăng, đường máu tăng, thuốc lá, béo phì… và một số yếu tố khác như tuổi, giới, di truyền… Bệnh làm tổn thương tăng sinh nội mạc mạch máu qua nhiều năm tháng hình thành mảng vữa xơ gây hẹp tắc lòng động mạch vành, tạo nên các biến cố ở tim là cơn đau thắt ngực, nhồi máu cơ tim gọi chung là bệnh mạch vành và ở mạch não gọi là đột qụy. Ở phụ nữ còn có thêm yếu tố nguy cơ gây gia tăng bệnh tim mạch là mãn kinh và dùng thuốc ngừa thai trong khi đang hút thuốc. Sở dĩ bệnh tim mạch ở phụ nữ chưa được quan tâm bởi sai lầm lớn nhất hiện nay là quan niệm bệnh mạch vành là bệnh của đàn ông. Triệu chứng bệnh mạch vành cấp ở phụ nữ thường mơ hồ làm khó khăn trong chẩn đoán, gần 40% không có triệu chứng đau ngực, và thường có thể có những biểu hiện của những cơn đau khác như đau ở cổ, vai, vùng dạ dày, nhịp thở gấp, nôn mửa, đổ mồ hôi, hoa mắt chóng mặt hoặc những sự mệt mỏi khác dễ nhầm lẫn với các bệnh lý khác. Mặc khác, 2/3 bệnh mạch vành ở phụ nữ thường chết đột ngột không có dấu hiệu báo trước.
Ngày nay, bệnh tim không chỉ gặp ở phụ nữ lớn tuổi với nhiều bệnh phối hợp mà còn gặp nhiều ở phụ nữ dưới 50 tuổi và tử vong do nhồi máu cơ tim ở nhóm tuổi này thường gấp đôi so với nam giới. Chính vì vậy, Đại hội Tim mạch toàn quốc năm 2010 tổ chức tại Nha Trang vừa qua đã tập trung cảnh báo về nguy cơ bệnh tim mạch ở phụ nữ.
Phụ nữ khi nhận thức tốt về các yếu tố nguy cơ tim mạch sẽ là người bảo vệ, phòng ngừa bệnh tim mạch tốt nhất không chỉ cho bản thân mà cho mọi người trong gia đình vì chính họ là người quyết định bữa ăn của gia đình, người cân nhắc chọn lựa thực phẩm thực hiện những bữa ăn có lợi cho sức khỏe tim mạch, như tránh ăn mặn, khẩu phần bữa cơm gia đình hài hòa ít chất béo động vật, dùng dầu thực vật để chế biến thức ăn, khẩu phần hàng ngày nhiều rau củ quả, ăn nhiều cá ít nhất 3 lần một tuần, ăn thịt gia cầm hơn là ăn thịt mỡ, thịt heo, bò, hạn chế da động vật và các đồ ăn có chứa nhiều cholesterol như trứng, tim, gan, hạn chế chiên xào hoặc dùng các loại bánh kẹo thực phẩm đóng gói có sử dụng dầu thực vật… Nếu chúng ta có một khẩu phần ăn uống hợp lý thường xuyên thì có thể làm giảm huyết áp, tránh béo phì, tránh tăng đường máu và mỡ máu. Mỗi ngày nên uống nhiều nước ít nhất 6 ly. Không lạm dụng rượu bia, đặc biệt khi mang thai không nên uống rượu bia.
Cần tích cực vận động gắng sức, ít nhất 30 phút đi bộ mỗi ngày có thể giảm nguy cơ nhồi máu cơ tim ở phụ nữ đến 50%. Luyện tập gắng sức hàng ngày có thể làm hạ huyết áp, hạ mỡ máu, giảm béo phì, giảm nguy cơ đái tháo đường và ngay cả giảm nguy cơ ung thư tử cung và ung thư vú. Phụ nữ Á đông cần giữ vòng eo dưới 80cm. Hiện nay, không có một biện pháp nào tối ưu cho giảm cân được tìm thấy ngoài luyện tập và tiết thực là cơ bản, giảm cân và duy trì cân nặng phải thực hiện trong thời gian dài, mỗi tháng giảm 2kg với tiêu chí giảm 10% so với cân nặng ban đầu, không nên theo những quảng cáo giảm cân nhanh chưa có chứng cứ khoa học chứng minh.
Tóm lại, chúng ta cần phải biết trị số huyết áp, vòng eo của mình như biết mình bao nhiêu tuổi, cần phải có chế độ kiểm tra sức khỏe định kỳ, cần kiểm tra các chỉ số đường máu, mỡ máu theo hướng dẫn của bác sĩ. Cần phải phát hiện sớm tất cả các yếu tố nguy cơ gây bệnh tim mạch ở phụ nữ ngay khi chưa có biểu hiện bệnh tim mạch và can thiệp điều trị kiểm soát tốt các yếu tố nguy cơ này một cách bền vững lâu dài. Khi đã phát hiện có bệnh tim mạch thì cần tích cực điều trị. Một con số mà chúng ta cần nên nhớ, để luôn có một trái tim khỏe, là 035140530. Thông điệp của những con số này bao gồm 0 là không hút thuốc, 3 đi bộ 3km ngày, hay vận động gắng sức ít nhất 30 phút ngày, 140 là giữ huyết áp tối đa của mình dưới 140mmHg, 5 là mức cholesterol máu toàn phần dưới 5mmol/l, 3 là lipoprotein tỷ trọng thấp (LDL) dưới 3 mmol/l và 0 là không để tăng đường huyết, không thừa cân.
PGS. TS. BÁC SĨ TRẦN VĂN HUY
(Chủ tịch Hội tim mạch Khánh Hòa)
