Niềm vui vỡ òa trong ngày chiến thắng

Lời Tòa soạn: Vào khoảng thời gian này cách đây 35 năm, quân và dân ta đang dồn dập tấn công trên các chiến trường miền Nam, lần lượt giải phóng các thành phố để hội quân tiến vào Sài Gòn, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước. 35 năm qua, chúng ta đã chung sức đồng lòng xây dựng đất nước nói chung và Nha Trang - Khánh Hòa nói riêng ngày càng phát triển.

Lời Tòa soạn: Vào khoảng thời gian này cách đây 35 năm, quân và dân ta đang dồn dập tấn công trên các chiến trường miền Nam, lần lượt giải phóng các thành phố để hội quân tiến vào Sài Gòn, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước. 35 năm qua, chúng ta đã chung sức đồng lòng xây dựng đất nước nói chung và Nha Trang - Khánh Hòa nói riêng ngày càng phát triển. Để ôn lại quá khứ hào hùng ấy và nhìn nhận những thành tựu nổi bật trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc suốt 35 năm, Tòa soạn mở Chuyên mục: 35 năm thống nhất và phát triển. Chuyên mục sẽ lần lượt đăng tải ghi chép từ ký ức của các nhân chứng sống - một phần của lịch sử 35 năm giải phóng và xây dựng Nha Trang - Khánh Hòa. Để mở đầu chuyên mục, chúng tôi xin giới thiệu hồi ức của ông Nguyễn Văn Hiển - nguyên Bí thư Huyện ủy Diên Khánh về thời khắc cận kề ngày 2-4-1975.

Cố Tổng Bí thư Lê Duẩn thăm và làm việc tại Diên Khánh trong những năm đầu sau giải phóng (Ông Nguyễn Văn Hiển, thứ ba từ phải sang)

Hòa cùng khí thế ra trận của cả nước quyết tâm giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất Tổ quốc, trong những ngày tháng 4-1975 lịch sử, huyện Diên Khánh cũng “dốc sức” cho trận cuối cùng. Với sức tiến công như vũ bão của các binh đoàn chủ lực, sự phối hợp nhuần nhuyễn của các lực lượng địa phương, huyện Diên Khánh sớm giải phóng trong ngày 2-4-1975. Niềm vui giải phóng vỡ òa trên gương mặt của mọi người khi chiến thắng đến quá nhanh...

Biến chuyển mau lẹ của cục diện chiến trường miền Nam buộc Trung ương Đảng quyết định chiến lược giải phóng miền Nam ngay khi có thể. Chỉ đạo chiến lược ấy thúc giục những cán bộ lãnh đạo Khánh Hòa nhanh chóng chuẩn bị cho kế hoạch giải phóng Khánh Hòa. Diên Khánh bấy giờ được chia làm 2 vùng: bờ Bắc và bờ Nam sông Cái. Huyện ủy Diên Khánh ngay lập tức triển khai nhiệm vụ theo chỉ đạo của cấp trên. Theo kế hoạch, ta huy động toàn bộ lực lượng tập trung cho chiến trường, lực lượng bên trong phối hợp với lực lượng bên ngoài chủ động nổi dậy, làm tê liệt sức đề kháng của địch, nhanh chóng giải phóng quê hương, tổ chức tiếp quản, ổn định tình hình, xây dựng Ban Quân quản làm nền tảng cho chính quyền nhân dân. Về lực lượng, ta bố trí 5 Đội Công tác, mỗi đội từ 3 - 5 đồng chí bám sát các địa bàn, trong đó Diên Sơn: 1 đội, Diên Thủy: 1, Diên Điền: 1, Diên Phú: 1 và bờ Nam: 1 phối hợp cùng với lực lượng vũ trang của tỉnh, của quân khu và các lực lượng bên trong (dân quân du kích, cơ sở hợp pháp và bí mật) vùng lên giải phóng. Kế hoạch được chuẩn bị rất chu đáo, ai nấy đều phấn khởi sẵn sàng cho nhiệm vụ chiến lược cuối cùng. Ông Huỳnh Minh Lý, Phó Bí thư Huyện ủy được phân công phụ trách khu vực bờ Nam; ông Lương Duy Ánh, Ủy viên Ban Thường vụ Huyện ủy phụ trách bờ Bắc, ông Nguyễn Văn Hiển, Bí thư Huyện ủy, phụ trách chung. Các đơn vị, kể cả các cơ quan Dân chính Đảng đều được huy động toàn bộ trừ những người đau yếu, tất cả tập trung cho mặt trận. Quân ta bí mật “ém quân” nơi các vị trí bìa rừng, các gộp đá trong chân núi thường xuyên liên lạc với bên trong.

Trước sức tấn công như vũ bão của các binh đoàn chủ lực, bộ đội ta giải phóng Buôn Ma Thuột, sau đó thần tốc theo đường 21 tiến xuống Khánh Hòa. Tại Diên Khánh, lúc này bộ máy ngụy quyền thực sự hoang mang, dao động; ngụy quân không còn sức chiến đấu đã bỏ ngũ hàng loạt. Tình hình trong ngày 31-3 tại Diên Khánh cực kỳ hỗn loạn. Bộ máy ngụy quyền tê liệt. Lính ngụy bỏ ngũ, vứt súng. Một số thanh niên lấy súng bắn bừa bãi gây ra cảnh náo loạn. Thấy vậy, một số quần chúng nhanh chóng đứng ra lập tổ tự quản để ổn định trật tự tại khu phố Thành…

Trước tình hình đó, lực lượng bên trong nhận định đây là thời cơ chín muồi để vùng lên giải phóng, nhanh chóng báo tin cho các Đội công tác vào làng. 2 giờ chiều 2-4, các đội công tác ở Diên Sơn, Diên Thủy, Diên Điền đồng loạt tiến vào làng. Lúc này, lực lượng bên trong và nhân dân đánh trống, gõ mõ vang trời, đón chào các chiến sĩ cách mạng. Niềm xúc động dâng trào, ai nấy đều cảm động, tay bắt mặt mừng, ôm chầm lấy nhau. Ai cũng ngỡ ngàng trước giây phút chiến thắng đến quá nhanh như một giấc mơ. Niềm vui chợt vỡ òa trên gương mặt mọi người, tất cả tràn ngập trong niềm vui chiến thắng. Đêm 2-4, tuy trời mưa tầm tã nhưng mọi người rất vui, sẵn sàng với nhiệm vụ vây bắt tề ngụy, ác ôn có nợ máu với nhân dân, kêu gọi binh lính ngụy giao nộp vũ khí đầu hàng. Tối 3-4, nhân dân các xã: Diên Sơn, Diên Điền, Diên Phú tổ chức mít tinh tuyên bố xóa sổ chính quyền cũ, thành lập chính quyền mới. Tại Diên Phú, chiều 4-4, đội công tác vào chiếm lĩnh trụ sở và thành lập chính quyền cách mạng. Trong ngày 3 và 4-4, nhân dân các xã Diên An, Diên Toàn nhất tề nổi dậy làm chủ tình hình. Sau đó, ta nhanh chóng chiếm lĩnh các nơi trọng yếu của địch như: trụ sở ngụy quyền quận, Đài Truyền thanh, doanh trại Trung Dũng, Nhà lao Diên Khánh giải phóng tù chính trị… 15 giờ ngày 5-4, ta tuyên bố thành lập Ủy ban Quân chính huyện, đánh dấu sự sụp đổ của chế độ Mỹ ngụy trên địa bàn huyện Diên Khánh.

Nhiệm vụ của ta trong những ngày đầu giải phóng là giữ gìn, ổn định trật tự, trị an; bảo vệ trụ sở, tài liệu, đặc biệt là các tài liệu mật của ngụy để lại; tiếp tục thu gom súng đạn, vũ khí, kêu gọi lính ngụy rã ngũ ra hàng; xây dựng lực lượng dân quân du kích làm cơ sở bảo vệ chính quyền cách mạng còn non trẻ. Khí thế cách mạng đang dâng lên rất cao. Sự quán triệt trong chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ vùng lên giải phóng được thực hiện rất tốt, Diên Khánh không xảy ra hiện tượng xô xát, 2 bên bắn giết lẫn nhau trong những ngày đầu giải phóng…

QUANG VIÊN