Cách đây vài chục năm, bàn ủi con gà là vật dụng phổ biến trong nhiều gia đình. Dần dà, sự phát triển của công nghệ đã khiến bàn ủi con gà gần như "biến mất" khỏi cuộc sống thường nhật. Thế nhưng, vài năm gần đây, cái vật dụng tưởng như lỗi thời ấy lại được giới chơi đồ xưa săn lùng ráo riết...
Cách đây vài chục năm, bàn ủi con gà là vật dụng phổ biến trong nhiều gia đình. Dần dà, sự phát triển của công nghệ đã khiến bàn ủi con gà gần như “biến mất” khỏi cuộc sống thường nhật. Thế nhưng, vài năm gần đây, cái vật dụng tưởng như lỗi thời ấy lại được giới chơi đồ xưa săn lùng ráo riết...
Từ sưu tập ngẫu hứng
Ở Nha Trang, hiện có khá nhiều người sưu tập bàn ủi con gà, trong đó ông Ngụy Như Ánh (phường Vĩnh Hải, Nha Trang) có bộ sưu tập lên đến hơn 100 cái. Hỏi về cơ duyên sưu tập cái thứ “bỏ đi” này, ông Ánh nhớ lại: “Cách đây hơn 5 năm, trong một lần đi chơi ở Diên Xuân, huyện Diên Khánh, tôi bất chợt nhìn thấy con gái của bạn dùng bàn ủi con gà để ủi đồ. Lúc ấy, tôi nhớ ra đã lâu lắm rồi mình không còn thấy chiếc bàn ủi con gà, thứ vật dụng quen thuộc một thời chỉ có những gia đình khá giả mới đủ tiền mua. Ngày còn nhỏ, không ít lần tôi bị anh trai cốc vào đầu vì tội làm hỏng áo quần khi bắt chước ủi đồ... Chợt nghĩ, nếu như mình không sưu tập, thế hệ sau này chắc chắn sẽ không biết đến từng có một thời con người phải sử dụng bàn ủi than, vì thế tôi bắt tay vào việc sưu tập”.
 |
| Một chiếc bàn ủi bằng đồng còn mới tinh |
Buổi đầu, ông Ánh gặp bạn bè đều dò hỏi để xin mua lại, rồi ông dặn dò những người làm nghề thu mua phế liệu, nếu mua được bàn ủi con gà thì gọi cho ông. Tuy nhiên, nhiều người không nghĩ đến chuyện giữ lại cái vật dụng từng một thời thân thiết ấy, nên việc kiếm được bàn ủi con gà cũng rất khó khăn. “Ngày trước, má tôi cũng có một cái bàn ủi của Pháp rất đẹp. Qua bao lần chuyển nhà, giờ hỏi lại chẳng biết đã thất lạc từ bao giờ. Nhớ ngày xưa, gia đình người bạn ở Đắk Lắk có chiếc bàn ủi con gà, tôi gọi điện hỏi thăm ngỏ ý mua lại, thế nhưng bạn cho biết đã quyên góp cho nhà chùa để lấy đồng đúc tượng”, ông Ánh tâm sự. Không kiếm được ở Nha Trang, ông Ánh lên mạng để tìm, dần dà số lượng bàn ủi của ông ngày một nhiều, trong đó phần lớn mua ở Sài Gòn.
Hiện tại, bộ sưu tập bàn ủi con gà của ông Ánh có đến 4 loại chất liệu: đồng, nhôm, gang, sắt với nhiều kích cỡ, hình dáng và trọng lượng khác nhau (thông thường bàn ủi nặng từ 1,2 - 3,5kg). Có những cái còn mới tinh chưa qua sử dụng. Ngoài những chiếc bàn ủi thông dụng dùng để ủi quần áo, còn có những chiếc bàn ủi bé xíu bằng vài ngón tay dùng để lưu niệm.
 |
| Ông Ngụy Như Ánh đang giới thiệu bàn ủi con gà làm bằng nhôm |
Qua 5 năm sưu tầm bàn ủi, ông Ánh có không ít kỷ niệm với thú chơi này. Có lần, ông thấy một người ở Sài Gòn rao bán trên mạng một chiếc bàn ủi bằng đồng rất đẹp, con gà rất tinh xảo, giá bán khá cao. Dù rất thích nhưng lúc đó ông đang kẹt tiền, nên đành ngậm ngùi nhìn một người chơi khác mua mất. Hay như mới đây, một người bạn mách cho ông một tiệm kim hoàn trên đường Hoàng Văn Thụ, Nha Trang có một cái bàn ủi con gà mỹ nghệ rất đẹp, ông đến ngỏ ý mua nhưng người chủ không bán. “Cái nghề sưu tập nó vậy, có những cái mình gặp nhưng không có duyên thì không có được, mà nhiều khi về tay mình rồi cũng giữ không được”, ông Ánh chia sẻ.
... đến truy lùng bàn ủi tiền tỷ
Nếu như ông Ánh chỉ sưu tầm theo kiểu hoài cổ, thì vài năm trở lại đây, giới buôn đồ cổ cũng lùng sục tìm mua bàn ủi con gà với giá tiền tỷ. Nhà sưu tập Mang Tấn Phong (phường Phước Tiến, Nha Trang) cho biết, không phải bàn ủi con gà nào cũng được mua với giá bạc tỷ; giới săn đồ cổ chỉ tìm loại bàn ủi do Pháp sản xuất, có cái khóa con gà được làm bằng đồng lạnh. Đồng lạnh là một loại hợp kim có tính tản nhiệt rất cao, khi bị đốt nóng ở nhiệt độ hàng ngàn độ nó vẫn không nóng nên được gọi là đồng lạnh. “Giới buôn đồ cổ cho rằng, bộ phận con gà trên những chiếc bàn ủi cổ thời xưa được làm bằng thứ đồng đó. Cho đến nay, không ai xác thực được có thật là có bàn ủi con gà làm bằng đồng lạnh hay không”, ông Phong chia sẻ.
 |
| Bàn ủi con gà nhỏ bằng bàn tay |
Sau những lời đồn đoán, người ta đang đổ xô đi tìm bàn ủi con gà để mua. Hiện tại, trên mạng có người mua với giá từ vài trăm ngàn đồng đến vài chục triệu đồng, thậm chí có người mua với giá vài trăm triệu đồng. Đặc biệt, có người rao tìm mua bàn ủi con gà lên đến vài tỷ đồng. Những chiếc bàn ủi nằm ngủ quên trong xó phòng, góc kho mấy chục năm nay vì phải nhường chỗ cho bàn ủi điện bỗng dưng trở thành gia bảo, cứu chủ của nó khỏi đói nghèo. Cũng có người bỏ tiền cho người đi lùng sục mua bàn ủi với hy vọng tìm được của quý, nhưng rồi chỉ ôm về được một món đồ để bán đồng nát dẫn đến khuynh gia bại sản. “Những chiếc bàn ủi do Pháp sản xuất và chiếc bàn ủi con gà của Huế sản xuất những năm 1930 nhìn qua rất giống nhau, thậm chí trọng lượng cũng bằng nhau nên khó phân biệt. Nếu người mua không có kinh nghiệm, có thể mua phải bàn ủi do Huế sản xuất chả có giá trị nhiều” - ông Ánh nói.
Nhắc chuyện thiên hạ lùng sục bàn ủi con gà, ông Ngụy Như Ánh cười nói rằng, ông cũng nghe đồn đoán cái khóa con gà làm bằng đồng lạnh được mua với giá cao để chế tạo một số vi mạch phi thuyền, vỏ phi thuyền để chống ma sát vì khả năng tích nhiệt của nó rất thấp. Tuy nhiên, ông không tin rằng có loại bàn ủi làm bằng chất quý hiếm như vậy. “Với tôi, bàn ủi là vật dụng của ký ức. Mỗi lần nhìn thấy nó, tôi lại nhớ hình ảnh mẹ tôi cần mẫn ngồi miệt mài ủi đồ cho cả gia đình chuẩn bị đi chơi Tết. Đồ nhiều, hơi nóng từ bàn ủi phả ra làm trán bà lấm tấm mồ hôi vì nóng. Chỉ bấy nhiêu thôi cũng đủ để tôi cảm nhận tấm lòng bao la, ngọt ngào, dịu dàng của mẹ mình”, ông Ánh bày tỏ.
T.N
