Tours, vàng sắc Thu

Tuy trước đây đã từng đến Paris, từng chiêm ngưỡng những cảnh đẹp, chiêm ngưỡng tháp Eiffel kỳ vĩ hay những tác phẩm của các danh họa nổi tiếng thế giới ở Bảo tàng Louvre, nhưng lần này khi bước chân trên những thảm lá vàng ở Tours (Cộng hòa Pháp) - nơi cách đây 91 năm (1920 - 2011), người thanh niên yêu nước Nguyễn Tất Thành (Chủ tịch Hồ Chí Minh) đã từng tham dự Đại hội toàn quốc lần thứ XVIII Đảng Xã hội Pháp - tôi thật sự xúc động. Tours đã vào cuối Thu. Thành phố nằm cách Paris 239km với những lâu đài độc đáo này đang chuẩn bị đón mùa Đông bằng sắc lá vàng tươi đầy lãng mạn và thơ mộng, tạo cho ta cảm giác nao nao, gợi nhớ đến một chút Thu ở Hà Nội vương vương màu sương khói hồ Tây và một chút Thu ở Nha Trang với những cây bàng lá đỏ rải rác trên con đường chạy dọc theo bờ biển ì ầm sóng vỗ, “với muôn vàn yêu thương” như lời một ca khúc của nhạc sĩ Văn Ký.

. Tòa nhà mang tên Des manèges

Vườn hoa khu vực gần địa điểm đồng chí Nguyễn Ái Quốc tham dự Đại hội Tours

Sau khi tham khảo một số tài liệu viết bằng tiếng Pháp, tôi được biết tòa nhà Des manèges ở Tours, nơi chứng kiến sự kiện lịch sử - Bác Hồ tham dự Đại hội toàn quốc lần thứ XVIII Đảng Xã hội Pháp - đã bị bom Đức phá hoại tan tành trong chiến tranh thế giới thứ hai. Mặc dù vậy tôi vẫn muốn đến thăm nơi này - Khu vực có phòng họp nằm ở trung tâm thành phố, cạnh nhà thờ Saint Julien; xa hơn một chút là Bảo tàng Mỹ thuật thành phố. Tòa nhà Des manèges tuy không còn, nhưng với dân tộc Việt Nam, nhân dân Việt Nam, sự kiện quan trọng trong hành trình Bác Hồ ra đi tìm đường cứu nước ấy vẫn mãi khắc ghi. Cách đây 91 năm (1920 - 2011), Nguyễn Ái Quốc tham dự đại hội Tours (từ 25 - 30-12-1920) với tư cách là đại biểu Đông Dương. Cùng với các đại biểu ưu tú của giai cấp công nhân Pháp, Người đã bỏ phiếu tán thành Đảng gia nhập Quốc tế III và được công nhận là một trong những người tham gia thành lập Đảng Cộng sản Pháp. Theo tài liệu của Bảo tàng Hồ Chí Minh, khi Đoàn Chủ tịch giới thiệu Nguyễn Ái Quốc là đại biểu Đông Dương, cả Đại hội đứng dậy vỗ tay. Lần đầu tiên nơi đây có người Việt Nam tham gia đại hội đại biểu của một chính đảng Pháp. Nguyễn Ái Quốc cũng là người bản xứ duy nhất trong số đại biểu các thuộc địa có mặt trong đại hội. Hôm đầu tiên, một nhà báo đã chụp ảnh Nguyễn Ái Quốc và in trên tờ Le Matin. Biết tin, ngày hôm sau cảnh sát tìm đến Nguyễn Ái Quốc. Được những nghị viên của Đảng Xã hội can thiệp, mật thám không dám vào phòng họp và Nguyễn Ái Quốc vẫn đàng hoàng dự đại hội. Bài phát biểu của Nguyễn Ái Quốc được nhiều đại biểu tán thành bởi Người đã tố cáo chế độ tàn ác của bọn đế quốc ở các nước thuộc địa, trong đó nói nhiều đến Việt Nam. Người kêu gọi toàn thể nhân loại và các thành viên của Đảng Xã hội Pháp giúp đỡ những người bị thống trị thoát ra khỏi lầm than, đau khổ; đồng thời đề nghị cử người đến Đông Dương để chứng kiến cuộc sống của người dân thuộc địa và đưa ra giải pháp giải quyết thực trạng đen tối ấy.

Có mặt ở nơi này, nơi cách Tổ quốc nửa vòng trái đất, tôi càng hiểu lý tưởng cao cả vì nước vì dân, ra đi tìm đường cứu nước của Chủ tịch Hồ Chí Minh, vị lãnh tụ kính yêu của dân tộc. Cuộc đời và sự nghiệp của Người là tấm gương sáng ngời mà mỗi chúng ta suốt đời nguyện học tập và noi theo.

. Vàng sắc Thu

Dòng sông thơ mộng

Dạo bước dưới tán lá cây đượm sắc vàng bên hồ Saint Avertin của tỉnh Indre et Loire, nơi có thành phố Tours, tôi chợt nhớ tới những câu thơ về mùa Thu của Nguyễn Khuyến trong chùm ba bài Thu Vịnh, Thu Điếu, Thu Ẩm - tác phẩm được đánh giá là tam tuyệt thơ Thu của Việt Nam. Nhưng khác với tâm trạng của nhà thơ, ở nơi này, những người đang dạo bước cùng gia đình bên hồ Saint Avertin mà tôi từng gặp chẳng hề cô đơn, lạnh lẽo, và chẳng có tâm trạng “Ngõ trúc quanh co khách vắng teo” như Nguyễn Khuyến đã từng tạc vào thơ. Vào ngày nghỉ, mặc cho nhiệt độ ngoài trời 5 - 10 độ C, có khi trời lất phất mưa phùn, người dân Pháp vẫn tản bộ hoặc đi chiếc xe đạp thể thao. Với họ, mùa Thu (từ giữa tháng 9 đến giữa tháng 12) là mùa lãng mạn nhất, rất thích hợp với việc đi dạo, vào rừng hái nấm và ngắm lá vàng rơi. Dọc theo con đường từ Paris về Tours, tháng 11, những rừng cây đã nhuốm vàng. Một số cây còn vương sắc đỏ, sau khi chuyển từ sắc vàng sang. Mùa Đông cũng đã cận kề…

Anh Thibault, người Pháp, đi chiếc BMW chở tôi từ sân bay Charles de Gaulle (Paris) về Tours, vừa lái xe vừa đọc những câu thơ Pháp viết về mùa Thu. Lời thơ thật ý nghĩa, nhưng đáng tiếc, do vốn tiếng Pháp quá ít ỏi nên tôi không thể chuyển tải sang nghĩa tiếng Việt được.

Đến thăm các lâu đài của những nhà vua Pháp ở Indre et Loire - những lâu đài chủ yếu được xây dựng từ thế kỷ XVI, khi thời kỳ Phục hưng phát triển rực rỡ nhất của châu Âu, tôi cũng thấy mùa Thu hiển hiện rất rõ; từ thoang thoảng hương thơm của cây lá gửi qua làn gió, đến nhàn nhạt đâu đó một chút nắng vàng trên những vòm cao của tòa nhà.

Một góc lâu đài Chenonceau của thành phố Tours

Ấn tượng đối với tôi trong những ngày ở Pháp là lần đến thăm lâu đài Chenonceau - lâu đài được xây dựng năm 1513. Lâu đài này lớn thứ hai của Pháp, chỉ sau lâu đài - cung điện lớn nhất, đẹp nhất châu Âu - Versailles ở Paris. Hai mươi năm trở lại đây, mỗi năm lâu đài đón khoảng hơn 850 ngàn lượt khách, trong đó có tới 40% là khách nước ngoài. Lâu đài này độc đáo bởi nó nằm trên cây cầu bắc qua 2 bờ sông Cher. Lâu đài Chenonceau dành riêng cho các quý bà, những Hoàng hậu nổi tiếng của nước Pháp, nên kiến trúc nơi đây vừa pha chút nữ tính, mềm mại, vừa rất lãng mạn. Lâu đài sừng sững soi bóng xuống mặt sông, với hàng cây nghiêng nghiêng như muốn che chở cho du khách khi tới nơi đây. Bên trong khu lâu đài là công viên rộng lớn, cây cối được cắt tỉa rất công phu. Chị Agnes và anh Lucien, người vùng Bretagne (phía Tây nước pháp, thành phố cách Tours 350km) vừa chiêm ngưỡng kiến trúc bên trong lâu đài, vừa nói với tôi: “Mấy năm gần đây, năm nào tôi cũng đến Indre et Loire để tham quan các lâu đài. Mỗi lâu đài có một vẻ đẹp riêng. Được thưởng ngoạn phong cảnh và lối kiến trúc độc đáo này, tôi như quên đi sự vất vả, căng thẳng trong những ngày làm việc vừa qua”.

Mùa Thu ở Pháp, nhìn dòng sông, con đường, hàng cây… lại nhớ đến mùa Thu Hà Nội; nhớ nơi cách đây hơn 40 năm, tôi đã có những ngày đội mũ rơm trú ẩn dưới làn đạn của giặc Mỹ, và nơi chúng tôi rủ nhau nhặt sấu rơi trên các con đường thơ mộng. Mùa Thu ở Hà Nội, tiết trời se lạnh, nhưng không lạnh và không có màu vàng đặc trưng như ở Pháp. Các nhạc sĩ ở Việt Nam cũng đã có nhiều cảm xúc gửi vào những ca từ viết về mùa Thu. Cảm xúc ấy rất bình dị mà nồng nàn, bâng khuâng. Nào là Trịnh Công Sơn bồi hồi với “cây cơm nguội vàng, cây bàng lá đỏ”; nào là Trọng Đài với “cô đơn sấu rụng ngoài ngõ vắng”. Còn có biết bao nhạc sĩ khác cũng có cảm xúc đặc biệt về mùa Thu…

Ở Pháp, mùa Thu cũng có mưa phùn, hạt mưa không nặng như hạt mưa mùa Đông, nhưng đôi khi nó rả rích suốt ngày, chẳng khác gì ở Huế. Với người Pháp, mưa phùn thì mặc… mưa phùn, chỉ cần khoác chiếc manteau và mang theo chiếc dù là có thể đi dạo thoải mái trên phố. Và, tôi đã thử một lần làm… người Pháp, nhưng không thể, vì không chịu được cái lạnh ở Tây Âu.

Xa Tổ quốc mấy ai không nhớ về Tổ quốc. Nhìn mưa ở Pháp lại nhớ những cơn mưa đầu mùa ở Nha Trang, nơi tôi và bạn bè có bao nhiêu kỷ niệm. Khi đi học và cả khi đã làm nghề báo, được đọc các tác phẩm văn học Pháp, tôi đã có không ít lần ao ước được đến nơi này. Hơn 2 tháng lưu lại trên đất Pháp là trải nghiệm thú vị đối với tôi.

Chuyến du lịch của tôi rồi sẽ kết thúc. Chắc chắn khi trở về quê nhà, tôi lại nhớ những điều khó có thể quên được ở xứ sở của Chú gà trống Gaulois này, đặc biệt là Tours - thành phố mà nhiều người Việt Nam đã thuộc tên gắn liền với một sự kiện quan trọng trong cuộc đời hoạt động cách mạng của Bác Hồ.

Paris, tháng 12-2011
NGỌC ANH