Mai vàng (hoàng mai) là một trong các loài mai chỉ có ở miền Nam, hoa có màu vàng nhuận và chỉ nở duy nhất một lần trong năm vào cuối tháng Chạp âm lịch.
Mai vàng (hoàng mai) là một trong các loài mai chỉ có ở miền Nam, hoa có màu vàng nhuận và chỉ nở duy nhất một lần trong năm vào cuối tháng Chạp âm lịch.
Theo kinh nghiệm chung của những người chơi mai thì mai vàng càng già hoa càng đẹp, những “lão mai” vì thế ngày càng được ưa chuộng. Với người trong nghề, giá trị của một cây mai đẹp có thể gói gọn ở 4 tiêu chí: “Nhất thân, nhì đế, tam tàn, tứ thế”. Theo ông Phạm Văn Tạo (54 tuổi), một người trồng mai kiểng có tiếng tại làng mai Võ Dõng (xã Vĩnh Trung, TP. Nha Trang): “Thân mai được ví như vóc dáng người con gái đang tuổi xuân thì, thanh mảnh và uyển chuyển. Ngược lại, bộ đế hay bộ rễ cây càng hoành tráng càng được cho là đẹp vì quan niệm cội có khỏe thì cây mới vững”.
 |
Dáng thế của cây mai là đặc điểm hấp dẫn, thu hút sự quan tâm nhiều nhất, vì thế cây không đơn thuần làm nên vẻ đẹp mà còn ẩn chứa thông điệp về tính cách, khí chất hoặc ước vọng riêng tư của con người được nghệ nhân trồng mai ký gửi. Ông Nguyễn Văn Đức (56 tuổi), người sở hữu nhiều “lão mai” tuổi thọ hàng 60, 70 năm tại xã Diên Thủy, huyện Diên Khánh đúc kết: “Cây mai thế trực (dáng cây thẳng đứng) biểu trưng của hình tượng người quân tử, là thế cây được đông đảo người chơi ưa chuộng. Ngược lại, giới thi nhân, văn nghệ sĩ lại tâm đắc với các thế cây uyển chuyển như hoành, ngọa, chân quỳ, thác đỗ, hạc bay, phụng hoàng…”. Trong khi đó, các thế tam cương, ngũ thường (chọn 3 cành hoặc 5 cành) lại nói về người trọng đạo đức, nhân nghĩa, lễ nghi… Khi các yếu tố về thân, đế, tàn, thế đã “thông qua” thì hoa là nhân tố quyết định niềm đam mê của người chơi dành cho cây mai. Ông Nguyễn Yến, 53 tuổi (ngụ số nhà 2/6 đường Lê Hồng Phong, TP. Nha Trang) có gần chục chậu mai các loại nhưng ông quý nhất là cây mai ghép Bình Định được ông “tậu” về khoảng 10 năm nay vì cây cho hoa rất nhiều, đều, màu vàng ươm và hương thơm dịu ngọt.
Không chỉ mang giá trị về vẻ đẹp, mai vàng trang hoàng trong ngày Tết còn hàm ẩn một đức tin thiêng liêng. Theo quan niệm dân gian từ xưa, mai nở đúng vào dịp Tết sẽ mang lại may mắn, niềm vui, sự hưng thịnh và phát đạt cả năm. Đối với anh Huỳnh Tấn Thành, 45 tuổi (ngụ tại số nhà 104 đường Trần Bình Trọng, TP. Nha Trang), người thừa hưởng nghiệp chơi mai của cha từ lúc mới hơn 10 tuổi, thì: “Chơi mai xuất phát từ niềm đam mê và tình yêu chân thành thì mai sẽ nở đúng theo ý mình”.
Hình ảnh hoa mai rộ nở trong ngôi nhà vào những ngày đầu Xuân mới gợi đến sự sum vầy, vinh hiển và may mắn - luôn là mơ ước của mọi người. Bằng đôi bàn tay cần cù lao động và khối óc sáng tạo, người trồng mai đã làm cho mùa Xuân quê hương mỗi ngày thêm rực rỡ với những cánh mai vàng luôn chực chờ khoe sắc.
NGUYỄN NGỌC
