Tích cực phòng, chống và kiểm soát bệnh lao

Theo Luật Phòng chống bệnh truyền nhiễm, bệnh lao phổi thuộc nhóm B các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm có khả năng lây truyền nhanh và có thể gây tử vong. Theo quy định tại Điều 8 Luật Phòng chống bệnh truyền nhiễm nếu che giấu, không khai báo hoặc khai báo không kịp thời các trường hợp mắc bệnh truyền nhiễm theo quy định của pháp luật sẽ bị áp dụng các biện pháp chế tài để xử lý hành vi.

Người mắc bệnh lao nếu giấu bệnh sẽ dẫn tới nguy cơ lây lan bệnh cho những người xung quanh và cộng đồng. Vì vậy, để điều trị khỏi bệnh lao và kiểm soát bệnh, cách tốt nhất là người bệnh lao không giấu bệnh, đồng thời phải đi khám và điều trị theo đúng phác đồ của bác sĩ.

Khám và điều trị bệnh lao tại Trung tâm Y tế Cam Ranh.

Bác sĩ Nguyễn Thế Tài - Phó Giám đốc Bệnh viện Lao và bệnh phổi tỉnh cho biết, khi bệnh nhân lao phổi nói, nhất là khi ho hoặc hắt hơi, họ sẽ bắn ra xung quanh muôn ngàn những hạt đờm nhỏ, trong các hạt đều có chứa một số vi trùng lao. Khi tiếp xúc với không khí, bề mặt, những hạt nhỏ này sẽ khô dần đi và trở thành những hạt rất nhẹ luôn chứa vi trùng lao còn sống lơ lửng trong không khí một thời gian. Ở nơi tù hãm, những hạt này còn lơ lửng trong không khí lâu hơn và các vi trùng có thể sống nhiều giờ trong bóng tối. Như vậy, những người sống gần hay ngủ gần bệnh nhân lao sẽ có nguy cơ hít phải những hạt nhỏ gây nhiễm bệnh. Nguy cơ lây nhiễm càng cao khi sự tiếp xúc càng mật thiết vì liên quan đến mật độ vi trùng trong không khí. Như vậy, 2 yếu tố chủ yếu xác định nguy cơ lây truyền vi trùng lao cho người lành là nồng độ những hạt nhỏ gây nhiễm lơ lửng trong không khí và thời gian mà người đó hít thở không khí này.

Tuy nhiên, không phải người nào bị nhiễm vi khuẩn lao cũng phát bệnh. Có khoảng 1/3 dân số thế giới mang vi trùng lao trong cơ thể, nhưng chỉ một số ít người bị phát thành bệnh. Một số người mang vi trùng lao tiến triển thành bệnh lý là do họ bị suy giảm miễn dịch. Hệ miễn dịch suy giảm có thể do nhiều yếu tố: Bệnh tật, căng thẳng, dinh dưỡng kém, hoặc những lý do khác. Một người có thể mang mầm bệnh lao trong nhiều năm trước khi có biểu hiện bệnh lao. Theo bác sĩ Tài, những yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh lao: Tiếp xúc với người bị lao thường xuyên; khi cơ thể suy giảm hệ miễn dịch hoặc sống trong không gian chật hẹp như trại giam, phòng trọ; dinh dưỡng kém, sức đề kháng suy giảm, hút thuốc lá, lạm dụng rượu, mắc bệnh đái tháo đường, đang nhiễm HIV/AIDS... Khi có những triệu chứng: Ho khan hoặc khạc đờm kéo dài trên 2 tuần, có thể khạc đờm lẫn máu; cảm giác mỏi mệt toàn thân, chán ăn, sụt cân trong những tháng đầu; sốt nhẹ về chiều, ra mồ hôi trộm về đêm; cảm thấy khó thở, tức ngực, có khi ho ra máu. Nếu thấy ho khạc kéo dài trên 3 tuần, uống thuốc ho thông thường không khỏi, kèm thêm mỏi mệt hoặc sốt nhẹ về chiều thì phải đi khám bệnh và làm xét nghiệm đờm tại bệnh viện ngay.

Bác sĩ Nguyễn Thế Tài khuyến cáo nếu bị lao phổi, người bệnh không được giấu bệnh, mà nên hạn chế tiếp xúc với người khác, đặc biệt là người cao tuổi, trẻ nhỏ, những người có hệ miễn dịch kém. Dùng khẩu trang hoặc ít nhất có khăn che miệng khi tiếp xúc nói chuyện với người khác, khi hắt hơi, ho. Không khạc nhổ bừa bãi, khạc đờm vào khăn giấy rồi đốt, rửa tay bằng xà phòng thường xuyên. Đảm bảo vệ sinh môi trường nơi ở; thường xuyên mở cửa ra vào, cửa sổ, đảm bảo thông thoáng, có ánh nắng; phơi nắng đồ dùng cá nhân, chiếu, chăn, màn vì ánh sáng trực tiếp của mặt trời tiêu hủy nhanh vi trùng lao… qua đó, làm giảm nguy cơ lây nhiễm cho những người sống tiếp xúc với bệnh nhân lao.

Vì vậy, tích cực thực hiện các biện pháp phòng, chống bệnh lao và phối hợp với cơ quan y tế tầm soát bệnh lao khi có dấu hiệu nghi ngờ mắc bệnh, là cách phòng bệnh hiệu quả nhất.

Đặng Hồng Hoa
(Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh)