Có khi nào mình đứng trên mảnh đất mình từng vun xới, ngồi trong ngôi nhà từng là chốn ở, ăn cây trái tự trồng năm nào nhưng bây giờ lại từ vị thế của một người khách ghé chơi nhà?
Có khi nào mình đứng trên mảnh đất mình từng vun xới, ngồi trong ngôi nhà từng là chốn ở, ăn cây trái tự trồng năm nào nhưng bây giờ lại từ vị thế của một người khách ghé chơi nhà?
Ấy là khi ghé về xứ cũ, thăm lại xóm cũ, tần ngần đặt chân trong căn nhà nhỏ, và được một người quen bổ mít ở vườn nhà, mời khách là mình. Rồi lại nhìn mình hỏi có còn nhớ gì không, có cảm nhận được mùi vị gì không, là quả ngọt từ tay bà gieo trồng năm nào đấy!
Là má kể thế. Là má được người ta mời ăn miếng mít - thành quả của má và ba gây trồng năm nào, trong ngôi nhà mình xây năm nào, giờ đã là của người khác. Nhà mình đấy nhưng giờ chẳng phải là nhà mình. Còn má giờ đã là khách. Nghe má kể, tôi lại mường tượng ra cảm giác của má lúc ấy. Ngôi nhà mà ba má, và cả mấy đứa con đã cật lực vì nó, từ sức lực và tiền bạc. Từng hòn đá chẻ, từng cây gỗ đóng trần đóng cột nhà, từng xô cát lấy về ở cái sân vận động cách đó chục mét... đều thấm giọt mồ hôi mằn mặn của ba. Má thì mấy tháng ròng ngày lui hui 2 bữa nấu cơm cho thợ... Đâu chỉ ngôi nhà, khu vườn xanh mát cũng là tâm huyết của ba má. Bước qua cái cổng gỗ rực màu hồng của giàn hoa giấy là hàng sao nhái, mấy khóm địa lan, forget me not… Cạnh cái giếng nước trong vắt, mát lành là cây mãng cầu tây, cây chanh, kế đấy là cây ớt, và giàn thiên lý nữa. Từ cửa sổ nhìn ra vườn là cây mận anh Hai xin giống về trồng, trái bé mà đặc ruột, ngọt lịm. Phía sau là vườn ổi mấy chục gốc. Còn nhớ Tết năm nào, má hái được mấy giỏ, cả nhà ăn không hết, má mang biếu chòm xóm, còn lại đem ra chợ bán. Mấy trái ổi thơm của má còn là quà cho ba mang về quê nội ở Bắc. Cây vú sữa, cây mít nằm cuối vườn cùng với hàng dừa lửa.
Vậy mà căn nhà ấy cũng chỉ là chốn ở của cả nhà được vài năm. Có lẽ ba với má cũng trằn trọc bao đêm vì một câu nói của cậu. Vì cậu nói cũng có lý rằng, cậu từ Sài Gòn ra, phải đi xe thêm mấy chặng nữa mới tìm đến được nhà anh chị. Sao không chuyển lên thành phố cho tiện? Ừ, để cho tiện và cũng là vì một tương lai tươi sáng hơn cho các con so với cái xóm nhỏ ấy nên một cái vèo, căn nhà chắc chắn mà ba má tưởng bỏ hết công sức vào nó, tưởng đó là căn nhà ở đời của mình, bỗng trở thành chốn ở của người khác.
Ngôi nhà ấy, mảnh đất ấy đã được đánh đổi bằng một giấc mơ ở phố, một ngôi nhà ở phố.
Ở phố, căn nhà không đủ rộng, nếu không muốn nói là chật chội để có thể xanh mát cây trái vườn nhà, cũng không ngăn ngắt những màu hoa. Này mai, súng, sao nhái, lan. Này ổi, mận, mít, mãng cầu. Nhà phố tường san sát nhau, có khi còn chung tường, nên không có cái cửa sổ trổ ra vườn để nhìn thấy cây nọ cây kia. Không có cái cổng gỗ ngập sắc hồng của giàn hoa giấy. Cũng không còn cái chuồng heo cũ kỹ, không còn khoảnh đất mé bên hông má thả đàn gà...
Má kể, căn nhà của mình ở xứ cũ giờ khác nhiều rồi, được sửa sang mới gần như hoàn toàn. May mà còn chút cây trái vườn nhà gợi nên những cảm giác thân quen, bồi hồi. Cây mít ấy, khi cả nhà ra đi, nó chưa cao đến đầu người, giờ thì sai quả. Ăn miếng mít mà thấy ngọt lịm, là vị ngọt lan từ tận sâu thẳm đáy lòng.
Má về, còn gặp được mấy người quen cũ, nghe họ kể chuyện xóm, chuyện đời rồi lại nghe tiếng than vắn thở dài rằng, xóm bây giờ chỉ toàn người già, bởi thanh niên đi học, đi làm ở thành phố cả. Và toàn là người già nên mới nghĩ ngợi nhiều, như má chẳng hạn, nghĩ rất nhiều và nhớ cũng rất nhiều sau một chuyến trở về thăm xứ cũ.
Tôi nghe má kể mà cứ tự hỏi, ở phố rồi, có khi nào má nghĩ về một giấc mơ ở quê không nhỉ? Như là cái cảm giác chừng như vẫn chưa xa lắm đâu, khi má đặt chân lên bậc thềm nhà mình nhưng là ở vị thế của một người khách, để rồi lại nghĩ ngợi xa xôi khi được mời miếng mít hái trên cây mình trồng năm nảo năm nào...
B.T
