Khói có ở quanh ta, rất nhiều đến mức nhìn quanh đâu cũng bắt gặp. Vậy mà cơn cớ chi người ta cứ nhớ, cứ thèm một chút làn khói loang trời quê đến xao xác nỗi niềm.
Khói có ở quanh ta, rất nhiều đến mức nhìn quanh đâu cũng bắt gặp. Vậy mà cơn cớ chi người ta cứ nhớ, cứ thèm một chút làn khói loang trời quê đến xao xác nỗi niềm.
Đôi khi nghe thật khó tin, giữa phố lấy đâu ra khói mà vun đầy trong mắt. Ấy là khói từ những chiếc xe tải, từ ống pô xe máy nổ rền rã trên đường. Khói luẩn quẩn từ hàng thịt xiên nướng, hàng vịt nướng vịt quay... Khói nhiều thế, vẫn gặp mỗi ngày nhưng sao chẳng thấy thân quen.
Thứ khói mà ta ngong ngóng mong chờ, nhớ nhung là thứ khói thơm lừng mùi bếp củi nơi mái nhà tranh của mẹ, là khói rơm rạ đốt đồng sau vụ mùa, khói vướng vất hương thơm mọi loại lá từ vườn. Ấy là thứ khói tinh khôi, không vướng tạp bụi đường ô nhiễm.
Khói từ bếp của mẹ chờn vờn lên chậm rãi qua từng lớp ngói tranh, quấn quýt, bịn rịn rồi mới từ từ chia vòng mà lan ra tan dần trong gió trên cao. Khói của mẹ mơ màng quện mùi thơm của mớ củi bạch đàn pha lẫn hương vị món ăn mẹ nấu. Trẻ con tan học trở về, từ xa xa vội dõi xem khói đã chấp chới nơi góc bếp của mẹ hay chưa, để biết ấm êm luôn dậy lên nơi đó đợi bước chân mình trở về.
Khói làm cay mắt người lúc ta hì hụi nhóm lửa, chu miệng lấy hơi thổi thật mạnh. Khói xộc vào mắt ướt cay xè. Thì ra tại khói hồn nhiên, tinh nghịch, muốn đùa vui hay khói muốn ta ghim nhớ trong lòng? Bởi một chiều xa quê nào đó thèm vệt khói vương vương vào mắt muốn tìm cớ mà đổ tại khói nên mắt hoe đỏ chứ chẳng phải vì nhung nhớ góc bếp bình yên của mẹ.
Tuổi thơ con gắn với những ngày quét lá trong vườn. Những đám khói un lên chất chồng, cao lớn từ đám lá bạch đàn, lá vông, keo, ổi... Hương thơm dịu dàng man mác khiến con nghiện mùi khói. Con thích vun những đám lá thành đống lớn rồi châm lửa đốt, khói thơm, sạch, an lành tựa tuổi thơ trong trẻo con đi qua. Nôn nao nhất khoảnh khắc chạm tới ngày cuối năm, con cần mẫn vun vén, quét tước, dọn dẹp trong vườn. Khói về trời tựa cuốn theo muôn nỗi muộn phiền chất chứa năm cũ thả trôi hòa tan trong gió...
Trẻ con quê nghèo lớn lên cùng đồng ruộng, nhọc nhằn chăn trâu cắt cỏ nhưng có lẽ chúng may mắn trải qua quãng thời niên thiếu nhiều kỷ niệm nơi quê hương bát ngát. Chúng chẳng lạ gì cảnh mót củ khoai, củ sắn hay xin vài củ khoai của mẹ từ nhà mang đi rồi hí húi cùng nhau nhóm lửa trên đồng nướng chia nhau. Mùi thơm của khoai sắn quện mềm mại với mùi khói rơm rạ quyến rũ vô chừng. Bao khuôn mặt lấm lem bùn đất và nhọ mà lấp lánh ánh vui trong mắt.
Đứa trẻ nào cũng lớn, cũng bỏ xứ nghèo đi tìm miền đất hứa của cuộc sống tiện nghi, bớt nhọc nhằn nơi phố. Có lúc quen với bếp gas, bếp điện hiện đại bỏ quên khói rơm quê mình. Phố chiều nay ám khói, dày đặc lớp khói mờ mịt, bít bung, mới hay từ vài huyện ngoại thành, khói đốt đồng len chân ùa vào phố. Mắt đứa trẻ đã trưởng thành cay xót vì khói nhà người hay vì thương mùa khói đốt nơi quê nhà một thuở. Rơm rạ sau vụ mùa được đốt lên, lép bép tiếng nổ của đôi hạt thóc lép còn sót lại, thơm hương. Khói ấy cùng với bùn đất đã hóa rơm rạ kia thành khói nghĩa tình thủy chung, vẫn vén vun đến phút giây cuối cùng cho đất đai xứ sở bởi thương cho người gieo hạt.
Ta chẳng thể níu giữ từng mảng khói lan chiều xa ngút ngát. Chỉ muốn được đôi lần trong năm trở về nghe khói trên gian bếp của mẹ lên thơm yêu thương mà tận hưởng mùi hương trong an bình.
Huệ Hương
