Có những buổi chiều miên man trôi trong tôi với mùi khói bay lên từ đâu đó. Ngút ngát một niềm yêu phủ lấy tôi, với miền khói phủ từ những đợt đốt rạ đồng, vọng những bữa cơm tối sắp về, hay khói un lúa lép trong ngõ nhà ai cuối mùa gặt. Chút lòng quê ấy đâu phải ai cũng có, đâu phải ai cũng hiểu...
Có những buổi chiều miên man trôi trong tôi với mùi khói bay lên từ đâu đó. Ngút ngát một niềm yêu phủ lấy tôi, với miền khói phủ từ những đợt đốt rạ đồng, vọng những bữa cơm tối sắp về, hay khói un lúa lép trong ngõ nhà ai cuối mùa gặt. Chút lòng quê ấy đâu phải ai cũng có, đâu phải ai cũng hiểu...
 |
| Ảnh Internet |
Tôi thương rất đỗi làn khói bếp từng chập choạng tối bay lên từ căn bếp nhỏ nhà mình. Bởi cho đến bây giờ, mẹ vẫn nấu bằng bếp củi. Sau một ngày vất vả ngoài đồng, buổi tối của mẹ bắt đầu với việc nhóm bếp lửa, nhóm lên cái ăn cuối ngày cho cả gia đình. Mùa nắng cũng như ngày mưa, mẹ giữ ấm cho gia đình bắt đầu từ căn bếp nhỏ, từ làn khói bếp cuối chiều ấy. Cái cảm giác từng làn khói nhỏ chui qua mái tranh, qua từng ngọn tre để hòa vào sương chiều và mưa gió làm tôi nhớ mãi đến bây giờ. Để rồi, mỗi lần đi đâu xa, bắt gặp làn khói bếp chiều bay lên từ một ngôi nhà làng quê nào đó, tôi như ngẩn người, đứng lại rất lâu.
Khói níu chân tôi lâu không kém là những vụ đốt rạ đồng chiều. Những người nông dân thường chọn lúc chiều chạng vạng để đốt. Cái cảm giác khói bay nghi ngút trên mặt ruộng trống khi bóng tối dần tràn về rất lạ nhưng lại rất cuốn hút với tôi. Không kín gió như ngọn khói bếp nhà tôi, khói đốt rạ đồng chiều lên thấp và tản ra rất nhanh theo từng đợt gió. Sống mũi tôi biết bao lần cay cay khi đứng dưới làn gió mang đầy hơi khói ấy. Mũi cay, nhưng lòng sao thấy bình yên rất đỗi.
Lòng rưng rưng đi sâu vào đêm, vọng về những đống lúa lép mà ba mẹ đốt nơi đầu ngõ lúc nhà còn làm ruộng. Khói un lúa lép còn cay hơn cả khói bếp và khói đốt rạ. Bởi nó cứ ngun ngún mà cháy chứ không quật lên thành ngọn lửa được. Đống lúa lép được un trước ngõ nhà cuối mùa gặt là một thông báo bất thành văn của gia đình nào đó về một vụ lúa được hay mất mùa. Lúa lép ít, cháy nhanh hết thì nhà ấy đã có một mùa kha khá để gia đình còn có chút vui ngày giáp hạt. Nhưng nếu đống lép ấy cứ ngun ngún từ đêm đến gần sáng hôm sau vẫn còn tỏa khói trên đường làng thì xem như cái đói đang vờn quanh bếp nhà ấy. Nghĩ thế mà tôi thương, tôi quý từng đống un lúa lép. Cho đến lúc nhà không còn làm ruộng nữa, cuối mùa gặt, mỗi tối đi đâu về, tôi vẫn không quên dùng tất cả các giác quan để hướng về từng làn khói un lúa lép bay lên quyện với hương cau, hương rơm rạ phơi trên đường làng.
Khói vương vào hồn tôi từ thuở bé đến giờ như một phần làng quê, một phần cuộc sống và có lẽ sẽ theo tôi trên mọi nẻo đường đời. Bởi trong làn khói ấy, tôi mường tượng ra dáng cuốc đất hay gánh lúa đầy cơ cực của ba mẹ. Cũng trong mùi khói cay xè mắt ấy, tôi nhớ về mái nhà tranh ấp ủ bao ước mơ thời bé dại. Và, tôi tin, nương theo từng làn khói bếp, giữ từng hơi khói un lúa lép trong mình, những đứa trẻ quê nghèo như tôi xưa sẽ trưởng thành, không dễ vấp ngã và càng không mất đi nguồn cội...
Nguyễn Thành Giang
