Như một lẽ thường nào đó, khi đứng trước biển, ba tôi lại đượm buồn. Cái buồn dường như không có nguồn cơn, chỉ vắt dòng đi qua khắp miền ký ức, rơi tõm vào dòng sóng cuộn xô rồi hóa thành những cái nhìn xa ngái trong đôi mắt đầy những quầng thâm của ba.
Như một lẽ thường nào đó, khi đứng trước biển, ba tôi lại đượm buồn. Cái buồn dường như không có nguồn cơn, chỉ vắt dòng đi qua khắp miền ký ức, rơi tõm vào dòng sóng cuộn xô rồi hóa thành những cái nhìn xa ngái trong đôi mắt đầy những quầng thâm của ba. Và chỉ cần nhìn dáng ông tập tễnh từng bước và vài tiếng ho khục khặc kéo theo, người ta sẽ biết, ông đang yếu đuối trước cuộc đời.
Tôi vẫn hay nhìn ba ngóng trông ra ngoài phương xa một cách xa xăm và đầy phiền muộn như thế. Mỗi lần nhìn bóng ba ngả trên cát vào mỗi xế chiều, lòng tôi lại dấy lên nỗi niềm gì đó rưng rưng khiến tôi chực khóc. Và những lúc ấy ba sẽ đến bên tôi, bế thốc tôi lên, bước những bước đi dài trên cát, cứ thế đưa tôi đến đường chân trời mà suốt thời thơ bé tôi đã luôn mơ mình sẽ tới.
Ba luôn nhìn về phía biển, bởi nơi đó có mẹ, người phụ nữ bám biển cùng những người đàn ông. Một người phụ nữ khi phải cuộn mình trước sóng gió cuộc đời rồi vững chãi tay chèo tay lưới là người khiến ta ngưỡng mộ nhất. Thời chiến, ba xông pha trận mạc quên bản thân mình. Thế rồi hậu quả chiến tranh là vết đạn còn cắm ở nơi chân, mỗi khi trái gió trở trời lại lên cơn đau nhức. Căn nhà nhỏ liêu xiêu đã bao lần chực ngã đổ chứa bên trong nó là cả cơn bão nhỏ của gia đình, với những lần ba đớn đau quằn quại. Nhiều đêm, tôi thấy mẹ chong đèn thức cả đêm trông ba; nhiều đêm tôi thấy ba cuộn mình ôm lấy chân, lấy tay rồi giọt nước mắt đàn ông rơi đầy trên gối. Nước mắt đàn ông dường như thường hay quay ngược vào trong để phơi bày niềm vui giả dối, nên một khi nó đã rơi ra, thì nỗi đau mà người ấy chịu đựng chắc to lớn lắm.
Mẹ yêu thương ba bằng cả trái tim, căn nhà bên bờ biển chưa khi nào ngớt tiếng cười trong veo của những tình cảm vô cùng chân thật. Làng chài be bé nuôi tôi bằng những đồng tiền đan lưới ít ỏi của mẹ và làm gỗ của ba. Gia đình tôi coi như có đồng ra đồng vào khi công việc của ba ổn định thì tai nạn ập đến. Tôi còn nhớ lúc ấy tôi và đám bạn vẫn mải đi bắt còng thì tin dữ ập đến: ba đột quỵ. Khi đến bên ba, bằng nụ cười yếu ớt, ba vẫn vuốt tóc chúng tôi:
- Ba sẽ ổn thôi, con gái!
- Lúc nào ba cũng nói ba sẽ ổn thôi! - Tôi khóc òa khi nhìn ba.
Ba nhìn tôi cười rồi không nói gì.
Sau lần ấy, gánh nặng gia đình đổ lên vai mẹ. Cả tháng trời ba nằm trên giường bệnh là ngần ấy thời gian mẹ chạy vạy khắp nơi thuốc thang cho ba. Cứ khỏe lên đôi chút là ba lại đi làm cá, đan lưới chứ không thể làm công việc nặng như trước. Mẹ làm nhiều hơn, sự hy sinh và tình yêu cao thượng mà lúc ấy mẹ dành cho ba và gia đình không gì tả xiết. Còn tôi, mệt nhoài với những buổi đi làm thêm nên cứ đến trường trễ.
Thế rồi, một lần tôi nghe mẹ bàn với ba:
- Em đi biển, anh ạ!- Giọng mẹ đầy cương quyết. Ba không nói gì, mẹ tiếp: - Anh Sám nói đợt này đi biển thắng đậm, anh sẽ sắp xếp chỗ cho em, chứ em cứ làm mấy việc lặt vặt thế này không nuôi nổi gia đình mình. Bé Bi lại sắp vào cấp hai. Ba vẫn không nói gì, khẽ ho khục khặc rồi đi vào nhà trong. Mẹ ngồi đó, chong đèn suốt đêm, suy tư nín lặng.
Tôi cuộn tròn người lại lăn vào lòng ba, ba nặng nhọc đưa tay ôm tôi vào lòng. Những vết thẹo thời chiến trên tay ba không làm tôi sợ, dù đột nhiên nó trở nên bóng lưỡng dưới ánh trăng mờ.
- Ba à, sao lúc nãy má hỏi mà ba không nói gì?
- Ba không biết nói gì con ạ, vì nói gì cũng trở nên dư thừa trước những hy sinh của má con.
Tôi thấy vòng ôm của ba như chặt hơn, và tôi nhớ rất nhiều lần trong giấc ngủ tôi thấy bờ vai mình ấm lên bởi những giọt nước ở nơi nào đó rơi ra nóng hổi. Ngày hôm sau mẹ đi, ba chuẩn bị đủ thứ. Tất cả cứ như đang hoán đổi, ba trở thành người ở nhà chăm lo vun vén cho tổ ấm đợi người phương xa trở về, còn mẹ trở thành trụ cột trong gia đình, đi bươn chải cùng gió sương với những con thuyền đầy những người đàn ông đượm mùi mưa nắng.
Mẹ đi, sau khi xong hết việc, ba vẫn hay đi về phía biển. Mỗi khi mặt trời lặn, ba ngồi phịch xuống cát, hai tay bó gối ngóng khơi xa. Trong ánh mắt ba lúc nào cũng như có sương, bờ mắt nhăn nheo in hằn vết chân chim cố ép sao cho nước mắt không rơi xuống. Nước mắt ba dường như đã rơi hết trong đêm mẹ quyết định đi biển. Tôi hiểu ba không thể khóc, vì mẹ đã khóc đủ cho ba. Ba càng không thể khóc vì ba muốn mẹ sẽ về bình yên sau những lần giong khơi. Ba muốn giấu yếu đuối của mình vào trong, dẫu ba rất muốn khóc, vì ba mà phải để cho người mình yêu thương dạn dày gió sương nơi biển cả thì đau đớn nào hơn?
Ba tôi có một thói quen là cứ rạng sáng lại đi về phía biển, nhìn ngắm những con tàu, hai mắt ông nhướng lên như kiếm tìm một điều gì đó quan trọng. Mái đầu hoe bạc như chói sáng cả rạng đông. Và cứ mỗi chiều tà, ông như từ biển trở về, nụ cười rung rinh, đôi mắt ngời sáng, ánh nhìn chưa khi nào thôi xa xăm đọng chút tin yêu. Những vết chân ba đi mỗi ngày khi mẹ bám biển dường như đã in hằn trên khắp bãi biển này. Sau lưng ba, tôi nhìn thấy cả niềm tin đong đầy trước mắt. Hôm nay, lại như mọi khi, tôi rướn người định gọi ba về ăn cơm, thì thấy phía xa xa, ba - vẫn nụ cười khi ấy, nắm tay mẹ trở về sau một chuyến giong khơi...
Truyện ngắn của Lê Hứa Huyền Trân
