Diên Khánh: Tìm cách giữ gìn vốn quý của cha ông

Diên Khánh là vùng đất phong phú các loại hình di tích lịch sử văn hóa và các di tích này được trải đều khắp các địa phương trong huyện. Tuy nhiên, công tác quản lý các di tích trên địa bàn đang gặp nhiều khó khăn.

Diên Khánh là vùng đất phong phú các loại hình di tích lịch sử văn hóa và các di tích này được trải đều khắp các địa phương trong huyện. Tuy nhiên, công tác quản lý các di tích trên địa bàn đang gặp nhiều khó khăn.

Một cổng của Thành cổ Diên Khánh

Bảo tồn gặp khó khăn

Thành cổ Diên Khánh, di tích lịch sử cấp quốc gia đã được UBND tỉnh Khánh Hòa trùng tu tôn tạo giai đoạn 1 (thi công đường dạo, đắp đất trồng cỏ bờ thành...). Trước năm 2014, Trung tâm Bảo tồn di tích tỉnh trực tiếp hợp đồng với 1 người dân ở thị trấn Diên Khánh để trông coi, gìn giữ, quản lý các cổng thành. Từ năm 2014 đến nay, chế độ này không còn, bên cạnh đó kinh phí bảo vệ những công trình đã trùng tu không có nên cỏ hoang đang xâm lấn, bờ thành bị xói lở...

Một di tích khác là Miếu thờ Trịnh Phong thuộc xã Diên An hiện đang bị những hàng quán vây trước mặt, gây mất mỹ quan và vệ sinh môi trường. Bà Nguyễn Thị Hòa (tổ dân phố 2, xã Diên An) cho biết: Hàng rong, quán cà phê lộn xộn xung quanh miếu, nhiều người còn phóng uế, vệ sinh bừa bãi tại khu vực này”.
Theo Phòng Văn hóa và Thông tin huyện Diên Khánh, trên địa bàn huyện có tổng số 118 di tích và dấu hiệu di tích đã được phân loại, phân bố tại 17/19 xã, thị trấn. Có 5 di tích cấp quốc gia, 44 di tích cấp tỉnh, số còn lại các địa phương cùng nhân dân đang quản lý, giữ gìn tôn tạo. Huyện chưa có cán bộ chuyên trách làm công tác quản lý di tích. Hiện nay, Ban quản lý di tích, người thủ từ đều làm việc công ích, không có bất kỳ chế độ bồi dưỡng nào nên về mặt trách nhiệm và quyền lợi còn bất cập. Các di tích chưa được phân loại, chưa tiến hành khảo sát, lập hồ sơ, còn gặp nhiều khó khăn trong công tác quản lý về ranh giới đất đai, hàng rào bảo vệ cũng như các hạng mục bên trong di tích. Các tư liệu, tài liệu, đồ từ khí, sắc phong... của nhiều di tích trải qua thời gian, nhiều thế hệ quản lý, giữ gìn nay đã xuống cấp, hư hỏng, chưa có điều kiện phục chế, có nơi không còn lưu giữ được tài liệu, gây khó khăn trong quá trình lập hồ sơ, xếp hạng, đề nghị cấp bằng công nhận di tích... Nhiều Ban quản lý di tích chưa được trang bị kiến thức cơ bản về quản lý di tích nên bị động trong công việc.

Tại buổi làm việc với Ban Văn hóa - Xã hội HĐND tỉnh về công tác quản lý nhà nước đối với các di tích lịch sử - văn hóa và hoạt động du lịch trên địa bàn huyện mới đây, ông Đinh Văn Thiệu, Phó Chủ tịch UBND huyện cho biết: “Lãnh đạo Đảng, chính quyền, Mặt trận, các đoàn thể chính trị xã hội và nhân dân rất quan tâm, có nhiều đóng góp về vật chất và tinh thần cho công tác quản lý di tích trên địa bàn huyện. Tuy nhiên, do kinh phí Nhà nước trong lĩnh vực này hàng năm không được bố trí trong kế hoạch của huyện và các địa phương, hoặc chỉ cấp hỗ trợ rất ít; cán bộ huyện, xã, thị trấn chưa được đào tạo bài bản về chuyên môn nghiệp vụ nên công tác này còn gặp nhiều khó khăn, chưa phát huy được giá trị văn hóa lịch sử của di tích”.

Cần xã hội hóa công tác quản lý di tích

Nhiều năm nay, từ nguồn vận động xã hội hóa, các địa phương đã tổ chức hoạt động bảo vệ, sửa chữa, tôn tạo di tích. Ban đầu là việc sửa chữa, tu bổ các nhà thờ họ, dòng tộc. Cùng với phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”, các đình, miếu và một số ngôi chùa được trùng tu, tôn tạo bằng nguồn vốn huy động và nhân dân tự đóng góp lên đến hàng tỷ đồng. Tiêu biểu như: Đình làng An Ninh (xã Diên An) huy động 35 triệu đồng xây dựng cổng đình; đình Phú Ân Bắc (xã Diên Phú) nhân dân đóng góp 4,5 triệu đồng phục chế sắc phong của đình; đình Lạc Lợi (xã Diên Hòa) huy động đóng góp 23 triệu đồng xây dựng cổng đình...

Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Dũng - Ủy viên Thường trực HĐND huyện: “Cần phải có các nhà đầu tư, doanh nghiệp tham gia công tác bảo tồn, quản lý và phát huy giá trị văn hóa của các di tích qua các hoạt động du lịch, giáo dục quảng bá giá trị lịch sử, văn hóa thì khi đó hoạt động xã hội hóa mới thực sự phát huy hiệu quả”. Còn bà Lê Thị Hoàng Yến, Phó Ban Văn hóa - Xã hội HĐND tỉnh nhìn nhận, thời gian qua đã có sự phối hợp chặt chẽ giữa chính quyền địa phương và các Ban quản lý, tổ bảo vệ di tích trong việc quản lý di tích; công tác tuyên truyền giáo dục truyền thống lịch sử, văn hóa cho thế hệ trẻ và nhân dân được thực hiện tốt. Tuy nhiên, huyện cần tiếp tục phát huy nguồn lực xã hội hóa và vai trò của nhân dân trong bảo tồn di tích; cần khảo sát thêm các sản phẩm du lịch trên địa bàn, nghiên cứu phát triển du lịch làng nghề, du lịch cộng đồng... Bên cạnh đó, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động các cấp, ngành, các tầng lớp nhân dân nhằm nâng cao nhận thức và trách nhiệm của toàn dân trong việc bảo vệ di tích lịch sử - văn hóa, kiến trúc nghệ thuật.

H.Q