Hơn 20 năm theo nghề vẽ, họa sĩ Nguyễn Liêu đã tạo dựng được phong cách riêng. Nói đến anh, đồng nghiệp và công chúng yêu hội họa nhớ ngay đến những bức tranh sơn dầu vẽ bù nhìn, những tác phẩm thô ráp lấy đề tài về môi trường biển… Đang ở độ chín nhất của nghề, họa sĩ này lại gặp căn bệnh hiểm nghèo.
Hơn 20 năm theo nghề vẽ, họa sĩ Nguyễn Liêu đã tạo dựng được phong cách riêng. Nói đến anh, đồng nghiệp và công chúng yêu hội họa nhớ ngay đến những bức tranh sơn dầu vẽ bù nhìn, những tác phẩm thô ráp lấy đề tài về môi trường biển… Đang ở độ chín nhất của nghề, họa sĩ này lại gặp căn bệnh hiểm nghèo.
Con bù nhìn ẩn dụ
Tôi quen họa sĩ Nguyễn Liêu khi anh triển lãm loạt tranh lấy đề tài về biển nhân dịp Festival Biển 2005. Thỉnh thoảng, chúng tôi vẫn gặp nhau, chuyện trò về nghề. Nhờ đó, tôi hiểu hơn về nghiệp vẽ của anh.
Là người con đất Vạn Giã (Vạn Ninh), từ nhỏ Nguyễn Liêu đã bộc lộ năng khiếu hội họa. Sau khi rời trường mỹ thuật, họa sĩ Nguyễn Liêu về Nha Trang lập nghiệp. Nắm chắc về kỹ thuật sơn dầu, anh đã có những sáng tạo riêng trong việc sử dụng chất liệu và nhanh chóng định hình phong cách hội họa riêng của mình với loạt tranh vẽ bù nhìn (hình nộm dùng để xua đuổi chim chóc trên đồng lúa). Với hình ảnh chiếc nón lá và chiếc áo tơi cũ kỹ của bù nhìn, anh đã tạo nên một thế giới sinh động với đầy đủ vui, buồn của cuộc sống, được thể hiện bằng các màu sắc nhuần nhuyễn theo nhiều sắc độ khác nhau: khi thì dang tay bảo vệ cánh đồng làng với dáng điệu liêu xiêu trong gam màu nâu trầm buồn, khi lại lấp lánh gam màu vàng óng báo hiệu mùa màng bội thu, no ấm. Trong thế giới tranh của Nguyễn Liêu, dường như bù nhìn là hiện thân của người nông dân; ở đó có những nỗi lo toan, có hy vọng mùa màng tốt tươi, có những niềm vui, nỗi buồn gắn chặt trên cánh đồng. Họa sĩ Nguyễn Liêu tâm sự: “Mỗi khi nghĩ về người nông dân, về cuộc sống nhà nông, tôi lại nhớ đến hình ảnh bù nhìn trên cánh đồng làng... Tôi vẽ rất nhiều bức tranh về bù nhìn mà không biết chán”.
 |
| Tác phẩm “Hội Diên Hồng” của họa sĩ Nguyễn Liêu. |
Thành công với loạt tranh bù nhìn, họa sĩ Nguyễn Liêu tiếp tục tìm tòi, khai phá những đề tài khác. Và rồi, anh đến với những đề tài về môi trường biển khi nhìn thấy nhiều vùng biển đẹp của xứ Trầm Hương đang bị tàn phá với cách khai thác thủy sản tận diệt, bởi hệ lụy của sự phát triển du lịch quá “nóng”. Những bức tranh sơn dầu thô ráp, gồ ghề... đầy tính tạo hình tỏ ra rất phù hợp với việc diễn tả sự ngột ngạt của đại dương. Biển trong tranh của Nguyễn Liêu không còn vẻ đẹp êm đềm, trữ tình mà đang vùng vẫy, ngột ngạt. Hình ảnh cá chết hàng loạt vì bị đánh mìn, bãi biển ngập rác, những rạn san hô bị tàn phá... đã tạo ấn tượng mạnh với người xem. Nhiều đồng nghiệp nhận xét, ở giai đoạn này, tuy thay đổi về đề tài nhưng họa sĩ Nguyễn Liêu vẫn giữ được phong cách của mình.
Cháy lên lần cuối...?
Với sự sáng tạo không ngừng nghỉ, họa sĩ Nguyễn Liêu không chỉ khẳng định được tên tuổi của mình mà còn cùng với các họa sĩ cùng lứa như: Bùi Văn Quang, Lê Trí, Lê Văn Duy... tạo nên những bước tiến mới cho mỹ thuật Khánh Hòa, tiếp nối những thành công của các họa sĩ đi trước. Trên hành trình nghệ thuật, năm 2011, anh bất ngờ giới thiệu với công chúng triển lãm “Mùa sen”. Tuy không để lại nhiều dấu ấn về nghệ thuật nhưng triển lãm này cũng đã cho thấy khát khao, đam mê sáng tạo nghệ thuật của anh. Sau lần dạo chơi với sen, họa sĩ Nguyễn Liêu tiếp tục quay trở lại với phong cách quen thuộc ở một cấp độ cao hơn, tinh tế hơn. Tuy vẫn là hình ảnh ấy, nhưng bù nhìn không còn đứng giữa cánh đồng làng mà thay vào đó là cảm hứng lịch sử. Tác phẩm Hội Diên Hồng của anh đã gây được sự chú ý của giới chuyên môn. Đó là một bức tranh lấy cảm hứng lịch sử nhưng không hề khô cứng mà tràn đầy cảm xúc, hình ảnh ẩn hiện đa chiều, màu vàng lộng lẫy của bức tranh gợi nên những trang sử chói lọi của dân tộc. Tiếp nối thành công của Hội Diên Hồng, họa sĩ Nguyễn Liêu đã cho ra đời một loạt tác phẩm mới về bù nhìn và ngựa. Hình ảnh những con người - bù nhìn thấp thoáng bên đàn ngựa mờ ảo... gợi nhớ đến những hình ảnh đa chiều.
 |
| Triển lãm “Mùa sen” của họa sĩ Nguyễn Liêu đã thu hút sự quan tâm của công chúng. |
Năm mới, gọi điện cho anh mới biết, anh bị bệnh hiểm nghèo, phải về lại Vạn Giã (vì ở Nha Trang không có người chăm sóc). Qua điện thoại, tôi nhận ra anh đã yếu lắm rồi, dường như trong giọng nói ấy có cả sự buông xuôi, chấp nhận số phận. Phải chăng, những bức tranh khoáng đạt, đầy mỹ cảm gần đây của anh là sự cháy lên lần cuối của một người nghệ sĩ tài hoa. Nghĩ đến đây, tôi bỗng thấy đắng lòng...!
XUÂN THÀNH
