Chung tay bảo tồn và phát huy di sản văn hóa

Ngành Văn hóa thị xã Ninh Hòa (Khánh Hòa) cùng người dân địa phương đang tích cực bảo tồn và phát huy giá trị của những di sản văn hóa trên địa bàn.

Ngành Văn hóa thị xã Ninh Hòa (Khánh Hòa) cùng người dân địa phương đang tích cực bảo tồn và phát huy giá trị của những di sản văn hóa (DSVH) trên địa bàn.

17 năm giữ đình làng

Về phường Ninh Hiệp, chúng tôi được nghe nhắc nhiều đến ông Nguyễn Biện Cầu (83 tuổi) - người đã có 17 năm canh giữ đình Mỹ Hiệp. Suốt chừng ấy năm, đều đặn 2 lần/ngày, ông Cầu mở cửa quét dọn, tưới cây và thắp nhang 8 bàn thờ trong đình. Vào những ngày rằm, mùng một, ông còn bỏ tiền túi và đích thân ra chợ mua trái cây, hoa tươi về bày biện trên các bàn thờ. Tuy không sinh ra ở làng Mỹ Hiệp nhưng gia đình ông đã định cư ở đây khá lâu. Vì vậy, ông chăm coi ngôi đình với tấm lòng thành kính mà không nhận một lợi ích nào. Nhờ công sức của ông mà đình Mỹ Hiệp luôn được giữ gìn sạch sẽ, trang nghiêm. “Đình Mỹ Hiệp là Di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh, nơi sinh hoạt tâm linh, tín ngưỡng của đông đảo người dân trong vùng. Vì vậy, tôi luôn cố gắng giữ gìn, bảo vệ các hiện vật, công trình để đình làng được trang nghiêm, nguyên vẹn” - ông Cầu chia sẻ.

Cán bộ Trung tâm Văn hóa thị xã Ninh Hòa (bên phải) tìm hiểu, ghi chép lại lịch sử của đình Mỹ Hiệp.

Trong công tác bảo tồn di sản tại cơ sở, những người như ông Cầu là nhân tố đóng góp rất lớn vào việc giữ gìn, bảo vệ DSVH. Hiện nay, thị xã Ninh Hòa có 53 di tích văn hóa - lịch sử, trong đó có 2 di tích cấp quốc gia (lăng Bà Vú và phủ đường Ninh Hòa) và 51 di tích cấp tỉnh. Nhận thức rõ về ý nghĩa, giá trị của các DSVH - lịch sử, từ cán bộ ngành Văn hóa đến người dân Ninh Hòa đều quan tâm, chú trọng đến công tác bảo vệ, bảo tồn và phát huy giá trị của di sản.

Quan tâm bảo tồn và phát huy

Năm 2012, Trung tâm Văn hóa thị xã Ninh Hòa tiến hành lập hồ sơ bảo tồn các DSVH tiêu biểu của địa phương. Trong đó, 3 DSVH phi vật thể được triển khai đầu tiên là lễ cúng bến nước ở xã Ninh Tây, lễ hội cầu ngư (phường Ninh Thủy) và lễ cúng đình Mỹ Hiệp. Đây là các tục lệ có ý nghĩa và giá trị lớn trong đời sống văn hóa của người dân. Tuy nhiên, cùng với sự phát triển của đời sống đô thị, các lễ hội, lễ cúng này đang dần mai một. Những người nắm giữ tục lệ, nghi thức cúng cũng thưa dần. Vì vậy, việc ghi chép và lưu giữ lại các tục lệ càng trở nên cấp bách. Cán bộ văn hóa của thị xã đã tìm về các địa phương, gặp gỡ những người dân lớn tuổi để tìm hiểu và ghi chép lại phong tục, nghi lễ, đồng thời cho phục dựng một số nghi lễ. Điều này đã góp phần bảo tồn những giá trị đang bị mai một, góp phần giáo dục về lịch sử - văn hóa cho thanh, thiếu niên. Ông Nguyễn Văn Lương - cán bộ Trung tâm Văn hóa thị xã Ninh Hòa, người trực tiếp lập hồ sơ cho biết, hiện nay, số người nắm giữ được phong tục, nghi thức trong các lễ hội, lễ cúng chủ yếu là lão làng, già làng. Tuy nhiên, những người này ngày càng ít. Một số người còn lại không biết viết chữ. Thậm chí, khi tìm hiểu về lễ cúng bến nước của người Ê Đê, già làng, thầy cúng không nói được tiếng Việt. Vì vậy, trong quá trình ghi chép, cán bộ làm công tác văn hóa phải tìm hiểu thêm tài liệu mới hoàn thành được hồ sơ. Đến nay, những lễ hội, lễ cúng trên đều đã hoàn thành việc lập hồ sơ, sẽ được tổ chức triển lãm tại các trường học để nâng cao nhận thức về truyền thống, lịch sử phát triển địa phương cho học sinh.

Thời gian qua, Phòng Văn hóa Thông tin thị xã cũng phối hợp với các trường học tổ chức cho học sinh đi tham quan DSVH. Trong đó, những địa điểm thường xuyên được giới thiệu như: lăng Bà Vú, phủ đường Ninh Hòa, đình Mỹ Hiệp, đình Phước Đa... Thông qua các cuộc thi tìm hiểu di sản, kỷ niệm ngày DSVH Việt Nam, dịp lễ, hội, ngành Văn hóa thị xã Ninh Hòa cũng đã tuyên truyền đến nhân dân việc chung tay bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị vật chất, tinh thần của di sản trên địa bàn.

MAI HOÀNG