Những ngày tháng 5 này, những người làm công tác văn hóa, nghệ thuật đều vui mừng trước tin nhạc sĩ Tố Hải vừa được Chủ tịch nước trao tặng Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật
 |
Những ngày tháng 5 này, những người làm công tác văn hóa, nghệ thuật đều vui mừng trước tin nhạc sĩ Tố Hải vừa được Chủ tịch nước trao tặng Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật (VHNT). Đây là phần thưởng xứng đáng đối với tài năng và sự cống hiến của tác giả ca khúc nổi tiếng “Đắk-krông mùa Xuân về” và nhiều ca khúc khác.
Có trò chuyện với nhạc sĩ Tố Hải mới biết con đường đến với âm nhạc của ông hoàn toàn bắt đầu bằng sự mày mò, tự học trong hoàn cảnh đầy khắc nghiệt của chiến trường. Nhạc sĩ Tố Hải (tên khai sinh là Tô Trấp) sinh năm 1937, trong một gia đình nông dân nghèo tại Hòa Đa, huyện Bắc Bình, tỉnh Bình Thuận. Khi mới 10 tuổi, ông đã chăn bò, làm đồng, làm rẫy, mò cua bắt ốc giúp cha mẹ. Năm 12 tuổi, ông tham gia làm liên lạc cho cán bộ Ủy ban Kháng chiến hành chính huyện. Đến năm 16 tuổi (năm 1953), khi cuộc chiến tranh chống thực dân Pháp đang vào giai đoạn ác liệt, ông trốn nhà đi bộ đội và làm liên lạc viên của Trung đoàn 812 thuộc Quân khu 5. Với một chút năng khiếu bẩm sinh và yêu ca hát nên những năm đầu vào quân đội, Tố Hải được giao nhiệm vụ kẻ nhạc, chép nhạc. Chính cơ duyên ấy dẫn ông đến với nghệ thuật, và từ đây, trong những tháng ngày cùng đồng đội lăn lộn trên các chiến trường, Tố Hải luôn tìm cách học hỏi, tìm hiểu về âm nhạc và nuôi dưỡng ước mơ sáng tác.
Tuy nhiên, phải đến những năm đầu của thập niên 60, sau khi tập kết ra Bắc rồi được lệnh trở vào Nam và được phân công về công tác tại Đoàn văn công Quân giải phóng Khu 5, ước mơ của ông mới trở thành sự thật. Theo nhạc sĩ Tố Hải, một lần đi công tác xuống cơ sở, ông được nghe câu chuyện về người con gái Quảng Nam anh hùng tên Trần Thị Vân, dù bị địch bắt và tra tấn dã man vẫn kiên trung bất khuất, một lòng theo Đảng, theo cách mạng. Hình ảnh chị Vân đã gieo vào lòng ông sự cảm phục và xúc động mãnh liệt. Chính vì thế, năm 1962, ông đã viết bài hát đầu tiên trong sự nghiệp âm nhạc của mình - bài hát mang tên Lời ca không tắt với giai điệu da diết. Đây cũng là ca khúc đã bất ngờ mang lại cho nhạc sĩ Tố Hải Giải thưởng Nguyễn Đình Chiểu và tạo cho ông sự tự tin hơn trên con đường đến với âm nhạc. Tiếp đó, với chất liệu hiện thực từ cuộc kháng chiến chống Mỹ của dân tộc, nhạc sĩ Tố Hải đã cho ra đời một số ca khúc khác, trong đó có Bài ca trung đoàn thép, Phan Hành Sơn và trận đánh, Tiếng đàn Klông Pút tặng anh… Đến năm 1968, khi lực lượng ta ngày càng lớn mạnh, và đặc biệt, vẻ đẹp Trường Sơn, vẻ đẹp của núi rừng Tây Nguyên hòa với khí thế sôi động, hào hùng của cách mạng đã làm trào dâng trong lòng nhạc sĩ Tố Hải những cảm xúc mới mẻ, thúc giục ông viết ca khúc Đắk-krông mùa Xuân về. Tuy nhiên, sau khi viết xong lời một, vì nhiều lý do nên ca khúc trên được tác giả giữ lại trong ba lô. Năm 1970, nhạc sĩ Tố Hải được cử ra Bắc và học tại Trường Âm nhạc Việt Nam. Trong mấy năm trời, vì bận học tập nên ca khúc còn bỏ dở ngày nào vẫn chưa được ông chú ý tới. Nhưng vào buổi sáng của một ngày giữa tháng 3-1975, tin thắng trận từ chiến dịch Tây Nguyên vang lên đã tạo nên cảm xúc mạnh mẽ ở Tố Hải và ông đã hoàn thành lời 2 của ca khúc chỉ trong một buổi. Tiếp đó, ca khúc Đắk-krông mùa Xuân về với giai điệu trầm hùng đã nhanh chóng được Đài Tiếng nói Việt Nam tổ chức dàn dựng, truyền đi qua làn sóng điện, trở thành người bạn đồng hành của những người lính tham gia chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử. Và cũng từ đây, bài hát đã vang lên trên khắp mọi miền đất nước và sống mãi với thời gian.
Sau ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng, nhạc sĩ Tố Hải về sống và làm việc tại Nha Trang. Ông là hội viên Hội Nhạc sĩ Việt Nam từ năm 1976, là hội viên sáng lập Hội VHNT Khánh Hòa. Đến nay, ông đã sáng tác vài trăm ca khúc, khi là tình ca, khi là ca khúc truyền thống cho các đơn vị quân đội, hay viết cho thiếu nhi… Với những đóng góp của một chiến sĩ - nhạc sĩ, Tố Hải đã được tặng thưởng nhiều Huân chương hạng Nhất, hạng Nhì, hạng Ba cùng nhiều giải thưởng âm nhạc của Hội Nhạc sĩ Việt Nam, giải thưởng về VHNT của Khánh Hòa. Đặc biệt, ngày 27-4-2012, nhạc sĩ Tố Hải đã vinh dự được Chủ tịch nước ký Quyết định số 535/QĐ-CTN tặng Giải thưởng Nhà nước cho cụm tác phẩm bao gồm các ca khúc: Những ngôi sao xanh, Em thương cô giáo miền cao, Lời ca không tắt, Đắk-krông mùa Xuân về.
Trò chuyện trước tin vui về Giải thưởng Nhà nước sắp được nhận, nhạc sĩ Tố Hải tâm sự: “Tôi lớn lên từ đất mẹ, từ phong trào cách mạng. Tôi xin được cảm ơn đất mẹ và cảm ơn cách mạng bằng những ca khúc của mình”.
LÂM ANH
