“Hàng rào” chống sự xâm hại di tích

Với mục đích ngăn ngừa các hành vi xâm hại đến những di tích lịch sử, văn hóa, danh lam thắng cảnh đã được xếp hạng cấp quốc gia hoặc cấp tỉnh trên địa bàn, UBND tỉnh Khánh Hòa đang tiến hành lấy ý kiến góp ý cho dự thảo về quy định cắm mốc giới các khu vực bảo vệ di tích.

Với mục đích ngăn ngừa các hành vi xâm hại đến những di tích (DT) lịch sử, văn hóa, danh lam thắng cảnh đã được xếp hạng cấp quốc gia hoặc cấp tỉnh trên địa bàn, UBND tỉnh Khánh Hòa đang tiến hành lấy ý kiến góp ý cho dự thảo về quy định cắm mốc giới các khu vực bảo vệ DT. Nếu quy định trên được ban hành sẽ là “hàng rào” hữu hiệu trong việc phòng, chống những biểu hiện xâm hại DT.

Theo thống kê của Trung tâm Quản lý DT và danh lam thắng cảnh tỉnh Khánh Hòa, tính đến tháng 3-2011, toàn tỉnh Khánh Hòa có 13 DT đã được xếp hạng cấp quốc gia và 132 DT được xếp hạng cấp tỉnh. Trong đó, nhiều DT chứa đựng những giá trị văn hóa, lịch sử, thẩm mỹ, khoa học độc đáo như: Khu DT Tháp Bà Ponagar, Thành cổ Diên Khánh, cụm DT lịch sử lưu niệm bác sĩ A.Yersin, thắng cảnh Hòn Chồng - Hòn Đỏ, vịnh Nha Trang… Nhìn chung, công tác quản lý, bảo vệ, phát huy giá trị các DT đã được xếp hạng trên địa bàn tỉnh lâu nay vẫn được các cơ quan hữu quan và người dân triển khai thực hiện một cách tích cực, hiệu quả. Tuy nhiên, đây đó vẫn còn xảy ra tình trạng xâm lấn, vi phạm đến các khu vực bảo vệ của DT, gây tác động đến cảnh quan, không gian, kiến trúc cũng như giá trị vốn có của DT.

Nếu quy định về cắm mốc giới các khu vực bảo vệ di tích được ban hành thì những di tích như thế này sẽ có thêm một “hàng rào” bảo vệ. (Trong ảnh: Người dân trẩy hội Am Chúa).

Nhằm hạn chế tối đa sự xâm phạm của tổ chức, cá nhân đến DT; đồng thời có thêm một “hàng rào” pháp lý để việc giữ gìn và phát huy các giá trị DT mang lại những hiệu ứng tích cực hơn, UBND tỉnh đã thực hiện chủ trương xây dựng dự thảo quy định việc cắm mốc giới các khu vực bảo vệ DT trên địa bàn tỉnh. Bản dự thảo gồm 5 chương 25 điều, đề cập đến những quy định chung liên quan đến công tác cắm mốc giới các khu vực bảo vệ DT; nội dung công tác cắm mốc giới các khu vực bảo vệ DT; trách nhiệm của các sở, ban, ngành chức năng và chính quyền các cấp trong việc thực hiện cắm mốc giới các khu vực bảo vệ DT; vấn đề thanh tra, kiểm tra, khen thưởng và xử lý vi phạm… Theo dự thảo, mục đích của công tác cắm mốc giới các khu vực bảo vệ DT nhằm ngăn ngừa những vi phạm đối với DT lịch sử, văn hóa và danh lam thắng cảnh đã được xếp hạng cấp quốc gia hoặc cấp tỉnh; bảo đảm gìn giữ tối đa các yếu tố cấu thành DT về nhiều mặt như: không gian cảnh quan, nội thất, ngoại thất, các yếu tố khác của DT nhằm bảo vệ, phát huy giá trị của DT. Quy định này áp dụng đối với các cơ quan, tổ chức, cá nhân là chủ sở hữu hoặc được giao quyền quản lý, sử dụng DT; tổ chức trong và ngoài nước tham gia các hoạt động trong lĩnh vực có liên quan đến DT trên địa bàn tỉnh. Việc xác định phạm vi cắm mốc giới ở khu vực bảo vệ I và khu vực bảo vệ II của DT được dựa trên Luật Di sản văn hóa số 28/2001 ngày 29-6-2001 và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Di sản văn hóa số 32/2009 ngày 18-6-2009. Thực hiện việc cắm mốc giới các khu vực bảo vệ DT cần tuân thủ các nguyên tắc: Phân định rõ ranh giới các khu vực bảo vệ DT với khu vực tiếp giáp trên thực địa theo biên bản và bản đồ khoanh vùng các khu vực bảo vệ DT trong hồ sơ xếp hạng DT; cột mốc phải được làm bằng chất liệu bền vững và đặt ở vị trí dễ nhận biết; hình dáng, màu sắc, kích thước cột mốc phải phù hợp với môi trường, cảnh quan của DT và không ảnh hưởng đến yếu tố gốc cấu thành DT.

Khi quy định này được ban hành, các sở, ban, ngành chức năng và chính quyền các cấp như: Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch, Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Kế hoạch và Đầu tư, Sở Khoa học và Công nghệ, Sở Giáo dục và Đào tạo, Công an tỉnh, Báo Khánh Hòa, Đài Phát thanh - Truyền hình Khánh Hòa, UBND các huyện, thị xã, thành phố… căn cứ chức năng, nhiệm vụ của mình để triển khai thực hiện các nội dung của quy định. Để việc cắm mốc giới các khu vực bảo vệ DT được hiệu quả, các cấp chính quyền, cơ quan chức năng thực hiện việc thanh tra, kiểm tra định kỳ hoặc đột xuất theo yêu cầu, nhiệm vụ được giao. Đối với các vi phạm sẽ tùy theo tính chất, mức độ của hành vi vi phạm để xử lý hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự. Các tổ chức, cá nhân có thành tích trong việc bảo vệ, ngăn chặn hoặc phát hiện kịp thời hành vi phá hoại, chiếm đoạt, sử dụng trái phép DT sẽ được khen thưởng theo quy định của pháp luật. Tuy đang trong thời gian “trưng cầu ý kiến”, nhưng quy định việc cắm mốc giới khu vực bảo vệ DT hứa hẹn sẽ góp phần củng cố, thắt chặt và làm rõ hơn việc quản lý, giữ gìn và phát huy giá trị của các DT.

GIANG ĐÌNH