Gomorra - Thiên phóng sự phơi trần bộ mặt thật của mafia Italia

Với tác phẩm Gomorra, tác giả R.Saviano đã miêu tả một cách chân thực, hấp dẫn về sự suy tàn của vùng đất miền Nam Italia dưới sự kiểm soát của đế chế Camorra - mạng lưới mafia có quy mô trên toàn thế giới. Quyền lực của các gia tộc Camorra đã chi phối đến tất cả các mặt của nền kinh tế - xã hội và mọi ngõ ngách đời sống ở đất nước này…

Với tác phẩm Gomorra, tác giả R.Saviano đã miêu tả một cách chân thực, hấp dẫn về sự suy tàn của vùng đất miền Nam Italia dưới sự kiểm soát của đế chế Camorra - mạng lưới mafia có quy mô trên toàn thế giới. Quyền lực của các gia tộc Camorra đã chi phối đến tất cả các mặt của nền kinh tế - xã hội và mọi ngõ ngách đời sống ở đất nước này… Chống lại các gia tộc Camorra đồng nghĩa với cái chết, nhưng đó cũng là cách thức duy nhất để sống còn.

Tác phẩm Gomorra của R.Saviano không phải là một tiểu thuyết, mà là một thiên phóng sự (gần giống như các tiểu thuyết - phóng sự của Vũ Trọng Phụng) về cuộc sống đen tối ở Casal di Principe và vùng ngoại ô Naples (Napoli) của Italia. Trong kinh Cựu ước, Gomorra là thành phố bị Thượng đế trừng phạt vì những tội lỗi của dân chúng, nhà văn đã lấy tiêu đề cho cuốn sách là “Gomorra” - một cách chơi chữ để đề cập đến việc đất nước Italia xinh đẹp đang bị “trừng phạt” bởi nạn mafia. Hơn nữa, chữ Gomorra cũng rất gần với Camorra - thế lực mafia mà R.Saviano đề cập trong thiên phóng sự này.

Trước hết, Gomorra là cuốn sách rất hấp dẫn nhưng không hề dễ đọc với độc giả Việt Nam , nhất là những ai ưa dễ dãi. Bởi trong tác phẩm này, tên các địa danh, tên các nhân vật… na ná nhau nên rất dễ nhầm lẫn và người đọc phải thường xuyên xem những chú giải về nguồn gốc, số phận các gia tộc cũng như các ông trùm mafia. Nhưng những ai thích tìm hiểu về thế giới ngầm, về phóng sự điều tra sẽ thấy đây là một tác phẩm rất có giá trị. Bằng sự thâm nhập thực tế, nhà văn R.Saviano đã miêu tả một cách chân thực, hấp dẫn về sự suy tàn của vùng đất này dưới sự kiểm soát của đế chế Camorra - mạng lưới mafia có quy mô trên toàn thế giới. Lâu nay, nói đến mafia, nhiều người thường nghĩ đến việc buôn lậu ma túy, nhưng Saviano đã cho thấy mafia (comorra) không chỉ buôn ma túy mà còn phức tạp hơn thế rất nhiều. Khởi đầu là những chuyến bốc dỡ hàng trốn thuế, làm hàng nhái các nhãn hiệu thời trang cao cấp, buôn lậu ma túy… tác giả dần đi sâu phân tích, phơi bày hệ thống chằng chịt của các băng đảng mafia mà thường được gọi là gia tộc. Các gia tộc Camorra đã thò bàn tay của mình vào các lĩnh vực xây dựng, tái chế rác thải và cả sự chi phối về chính trị.

Độc giả Việt Nam đã từng biết đến thế giới tội phạm mafia ở Mỹ và Italia cùng những tội ác của chúng qua các tác phẩm của Mario Puzo (Bố già, Luật im lặng, Ông trùm quyền lực cuối cùng, Người Sicily …). Thế nhưng, khác với những tác phẩm đa phần là hư cấu của Mario Puzo, Gomorra của Saviano là một tác phẩm có tính chân thực, mang tính thời sự nóng bỏng (được tác giả hoàn thành sau khi thực hiện hàng loạt phóng sự điều tra về mafia cho các tờ báo uy tín ở Italia).

Sinh ra và lớn lên ở Naples (miền Nam Italia), chứng kiến toàn bộ quá trình phát triển của các băng đảng nên R.Saviano đã rất thành công trong việc “mổ xẻ” và phanh phui phương thức hoạt động, mạng lưới tinh vi của các gia tộc Camorra. Dưới bàn tay của Camorra, mùi chết chóc luôn bao quanh thành phố, bao người mẹ mất con, vợ mất chồng trong những cuộc thanh trừng của các gia tộc… R.Saviano đã phơi bày một sự thực đau lòng: Những đứa trẻ lớn lên đều tìm cách gia nhập vào các gia tộc, bởi đó là cách kiếm tiền nhanh nhất; những cô gái muốn yên thân, có người bảo bọc thì phải tìm mọi cách để kiếm bạn trai là tay chân các gia tộc Camorra để hàng tháng nhận trợ cấp từ người yêu và “nếu thằng kia đi tù, con bé sẽ hưởng lương của nó: đó là tiền các gia tộc trả cho gia đình thuộc hạ”… Quyền lực của các ông trùm gần như là vô biên; bởi ngay cả khi vào tù, bằng những cách thức liên lạc riêng, các ông trùm vẫn có thể ra lệnh giết chết ai đó nếu họ nghi đó là kẻ phản bội. Tất cả gần như “đầu hàng” trước sự lộng hành của mafia, người không trở thành “tay chân” của các gia tộc thì phải biết “im lặng” nếu như muốn sống yên ổn. Những người dám đứng lên nói tiếng nói phản kháng như cha Pepino Diana đã phải nhận lấy cái chết, dù đó là cái chết đầy ý nghĩa.

Trong phần “Miền đất lửa” (gần như là phần Vỹ thanh của cuốn sách), R.Saviano đã xót xa: “Tôi sinh ra trên miền đất của Camorra, trong lãnh thổ có nhiều vụ giết người nhất châu Âu, nơi sự dã man đan bện với thương mại, nơi không có gì đáng giá ngoại trừ những cái sinh ra quyền lực. Nơi mọi thứ đều có mùi vị của một trận quyết tử. Nơi dường như không có lấy một khoảnh khắc bình yên…”. Trong suốt mấy trăm trang sách, ẩn sau giọng trần thuật có vẻ khách quan khi đề cập về những vụ thanh toán đẫm máu, về quyền lực của các gia tộc Camorra… là nhịp đập nóng hổi của trái tim, là giọt nước mắt nóng bỏng của người viết trước nỗi đau của những người lao động bình dân, của các bà mẹ mất con bởi bàn tay oan nghiệt của các thế lực mafia. “3.600 người đã bị chúng giết chết ở Naples trong 29 năm qua, kể từ khi tôi sinh ra”, R.Saviano đã đưa ra con số thống kê; và chỉ chừng ấy thôi, người đọc cũng hiểu vì sao tác giả đã cầm bút để nói lên sự thật. Với R.Saviano, chống lại các gia tộc không phải là tiến hành cuộc đấu tranh giai cấp, không phải để khẳng định quyền hay giành lại bổn phận công dân, cũng không phải là sự bảo toàn danh dự, mà là điều căn bản hơn, thiết thân hơn đó là “cách thức để sống còn”, mà như tác giả viết: “Tự đặt mình vào vị thế chống lại các gia tộc, do vậy, trở thành một cuộc chiến sống còn, như thể bản thân sự tồn tại - những thức anh ăn, những môi anh hôn, âm nhạc anh nghe, trang sách anh đọc - hoàn toàn là cách thức để sống còn, chứ không phải là ý nghĩa của cuộc sống”.

Hơn ai hết, R.Saviano biết rõ cái giá của sự thật và hành động phá vỡ “luật im lặng”, nhưng anh đã chấp nhận tất cả mọi thách thức, kể cả việc thường xuyên thay đổi nơi ở để tránh bị truy sát. Việc R.Saviano dũng cảm phanh phui, lên án các thế lực tội phạm có tổ chức cũng là một kiểu “tử vì đạo”, nhưng “đạo” ở đây chính là sự sống yên bình, là sự tiến bộ của nhân loại.

XUÂN THÀNH