Có một dịch giả tận tụy với nghề

Một số tác phẩm dịch tiêu biểu của ông.

Nghỉ hưu, ông chuyển sang dịch thuật sách, truyện, đặc biệt là các tác phẩm văn học, lịch sử Trung Quốc. Vì am tường nền văn hóa Trung Quốc nên những tác phẩm dịch của ông đậm tính chất lịch sử và mang lại sự lôi cuốn cho người đọc muốn tìm hiểu về nền văn hóa đa bản sắc này. Một số tác phẩm tiêu biểu của ông đã phát hành như: Khang Hy đại đế, Nhà xuất bản (NXB) Thế giới (1999 - 2000); 100 nhân vật ảnh hưởng lịch sử Trung Quốc (NXB Trẻ, tái bản lần 3 năm 2001); Mỹ thuật Trung Quốc (NXB Thế giới, 2001); Khái yếu lịch sử văn hóa Trung Quốc (NXB Thế giới, năm 2000); Bí mật hoàng hậu cung phi Trung Quốc (NXB Trẻ, tái bản lần 1 năm 2002)… Ông tâm sự: “Đối với tôi, dịch những tác phẩm văn học, lịch sử Trung Quốc để giới thiệu với bạn đọc Việt Nam chính là mang lại những giá trị tinh túy của một xã hội, một nền văn hóa Trung Quốc thu nhỏ đến cộng đồng người Việt. Đây là cái nôi của văn hóa thế giới, nó đưa ta vào thế giới huyền bí của các vị vua với những chuyện hậu cung đầy biến cố, phản ánh hiện thực xã hội Trung Quốc thời bấy giờ hay đến với những phát minh, những sự kiện mang tầm ảnh hưởng thế giới…”. Năm 2000, ông được UBND tỉnh tặng thưởng giải B vì đã có nhiều tác phẩm nghệ thuật xuất sắc đóng góp cho phong trào văn học nghệ thuật giai đoạn 1975 - 2000.

Trong thời nào, dịch thuật cũng rất quan trọng, sự giao lưu tìm hiểu văn hóa lẫn nhau sẽ không bao giờ ngừng nghỉ. Đối với ông, dịch thuật là cả tâm hồn và cuộc sống. Bên cạnh đó, ông còn dịch và nghiên cứu thêm các bản sắc phong, câu đối, văn tự cổ chữ Nôm, chữ Hán tại các chùa, miếu, đền trên địa bàn tỉnh. Các bản dịch thuật của ông đều được Sở Tư pháp chứng nhận làm căn cứ xếp hạng di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh. Qua đó, ông đã chuyển tải đến thế hệ trẻ những kiến thức, dấu ấn lịch sử, phong tục thờ cúng của ông cha ta, làm phong phú thêm đời sống tinh thần của người dân. Theo ông, dịch thuật không hề dễ dàng, không như sáng tác. Để trở thành một dịch giả đòi hỏi phải có sự chuẩn bị công phu, nhất là am hiểu ngoại ngữ và có vốn kiến thức văn hóa rộng lớn. Bên cạnh đó, sự cảm nhận tinh tế của bản thân rất quan trọng, nó quyết định tính chính xác của tác phẩm và tạo được ấn tượng với bạn đọc. Ông Phạm Minh Thành - Thư ký thường trực Hội Tù chính trị yêu nước tỉnh cho biết: “Hoạt động dịch thuật, nghiên cứu, biên soạn sách của ông Hồng đã đóng góp lớn cho nền văn học của tỉnh. Những đầu sách do ông biên soạn (Lửa trong ngục tối, Những bài ca viết sau song sắt, Lịch sử cách mạng của Đảng bộ và nhân dân xã Ninh Thọ…) đã phục vụ tích cực cho hoạt động của Hội; còn những tác phẩm dịch thuật Trung Quốc đã mang lại cho bạn đọc Việt Nam nhiều mảng kiến thức, kinh nghiệm quý báu của một nền văn hóa Trung Quốc giàu bản sắc”.

Tuy là nhà nghiên cứu văn học nghệ thuật, nhưng việc dịch thuật lại gắn liền suốt cả cuộc đời, như là “duyên nợ” đối với ông. Khi đưa tôi xem những cuốn sách đã dịch hay biên tập, ông hồ hởi kể lại những kỷ niệm xung quanh nó. Dường như, thời gian và không gian không xóa đi được nét tinh tế trong con người ông - người mang “cái hồn” Trung Hoa về với Việt Nam.

DIỄM TRÂM