Trâu trên tem Bưu chính Việt Nam

Có lẽ xuất phát từ nền văn minh lúa nước nên hình ảnh con trâu đã trở thành người bạn thân thiết của nông dân và trẻ em thôn quê ở Việt Nam từ bao đời nay. Vì vậy mà “họ Sửu” xuất hiện trên tem Bưu chính Việt Nam khá nhiều (29 mẫu), thể hiện ở các đề tài:

1. Thành lập nước: Nhân kỷ niệm 15 năm ngày thành lập nước (2-9-1945 – 2-9-1960), ngành Bưu điện phát hành bộ tem gồm 5 mẫu, trong đó mẫu Hợp tác hóa nông nghiệp (12x) có hình trâu đang cày ruộng, mẫu tem do họa sĩ Lê Phả thiết kế. Đây cũng là mẫu tem đầu tiên có hình chú trâu trên tem Bưu chính Việt Nam.

2. Chăn nuôi: Tem Chăn nuôi trâu (12x), thuộc bộ Chăn nuôi gia súc, gia cầm, phát hành ngày 28-11-1962, do họa sĩ Đỗ Việt Tuấn thiết kế.

3. Bảo vệ thú rừng: Tem Trâu rừng (20x), thuộc bộ Thú rừng, phát hành ngày 2-6-1964, do họa sĩ Lê Thanh Đức thiết kế. Tem Trâu rừng (50đ), thuộc bộ Bảo vệ thú rừng, phát hành ngày 30-12-1988, do họa sĩ Nguyễn Hiệp thiết kế.

4. Sản xuất và chiến đấu: Tem Tay cày, tay súng (12x), thuộc bộ Sản xuất và chiến đấu, phát hành ngày 15-12-1968, do họa sĩ Mai Văn Hiến thiết kế. Tem Trâu kéo gỗ (20x), thuộc bộ Lâm nghiệp khai thác gỗ, phát hành ngày 16-2-1969, do họa sĩ Nguyễn Hiệp thiết kế.    

5. Thiếu nhi: Tem Vừa chăn trâu vừa học (20x), thuộc bộ Thiếu niên, nhi đồng, phát hành ngày 8-3-1970, do họa sĩ Trần Ngọc Uyển và Kim Điệp đồng thiết kế. Đặc biệt, mẫu tem này được phát hành lại vào ngày 25-9-1990 có in đè dấu Chữ thập đỏ và tiêu đề Vì thế hệ tương lai bằng tiếngViệt trên tem (7 tem còn lại in đè tiếng Trung, Ý, Đức, Anh, Nga, Pháp và Tây Ban Nha).

6. Gia súc: Tem Trâu trắng, Trâu nái (30x, 60x) thuộc bộ Gia súc có sừng, phát hành ngày 20-3-1979, do họa sĩ Trần Huy Khánh thiết kế. Tem trâu (20x) thuộc bộ tem Phổ thông, phát hành tháng 12-1984, do họa sĩ Nguyễn Hiệp thiết kế.

7. Lễ hội: Tem Thế đấu Quỳ lấy cáng, Thế đấu Trắng bụng (400đ, 5000đ) thuộc bộ Lễ hội chọi trâu, phát hành ngày 15-9-1999 do họa sĩ Hoàng Thúy Liệu thiết kế.

8. Mỹ thuật: Tem Chăn trâu gảy đàn (30đ), thuộc bộ Tranh thiếu nhi Việt Nam, phát hành ngày 25-9-1988, do họa sĩ Đinh Lực thiết kế. Tem Tra cày, Bừa ruộng (50đ, 100đ) thuộc bộ tem Tranh dân gian khuyết danh thế kỷ XIX, phát hành ngày 28-10-1989, do họa sĩ Nguyễn Thị Sâm thiết kế. Tem Người đi bừa, Bà nông dân (400đ, 3000đ) thuộc bộ Rối nước Việt Nam, phát hành ngày 28-6-2000, do họa sĩ Vũ Kim Liên thiết kế.

9. Linh vật: Bộ tem Chào mừng Đại hội Thể thao Đông Nam Á lần thứ 22 - Việt Nam 2003, phát hành ngày 1-7-2003, do họa sĩ Võ Lương Nhi, Ngô Tường Liên đồng thiết kế, có in hình trâu vàng (là linh vật của SEA Games 22 tổ chức tại Việt Nam) ở bên phải của 4 tem: Bóng đá, Điền kinh, Bơi thuyền, Vật tự do. Riêng tem khối giới thiệu Trâu vàng và logo của đại hội.

10. Tem Tết: Bộ tem Tết Ất Sửu phát hành ngày 21-1-1985 là bộ tem Tết đầu tiên của “họ Trâu”, do họa sĩ Hoàng Thúy Liệu thiết kế gồm 2 mẫu cùng hình ảnh thiếu thi ngồi thổi sáo trên mình trâu, màu hồng sen (3đ), nâu vàng (5đ). Bộ tem Tết Đinh Sửu, phát hành ngày 8-1-1997, do họa sĩ Võ Lương Nhi thiết kế gồm 2 mẫu: Trâu cái và nghé, Trâu đực (400đ, 8000đ). Bộ tem Tết Kỷ Sửu phát hành ngày 1-12-2008, do họa sĩ Nguyễn Du thiết kế, gồm 2 mẫu: tem trâu đực (2000đ), mẫu trâu cái và nghé (9000đ) và 1 tem khối (11.000đ).

Là con vật đứng thứ nhì trong 12 con giáp, tuy to lớn, kềnh càng, trông có vẻ chậm chạp, cục mịch nhưng họ hàng nhà trâu là hình ảnh quen thuộc, thân thương ở nước ta (trâu cày bừa, kéo xe, thồ hàng, thiếu nhi cưỡi trâu thổi sáo, chọi trâu…) đã khắc sâu vào tâm linh và trở thành nét đẹp truyền thống văn hóa của người Việt xưa và nay. 

N.N.A