Tan hoang núi Lục Đại

Thấy vậy, chúng tôi liền quay ra, tiếp tục tìm đường khác tiếp cận bãi khai thác đất, cát trái phép. Sau hơn 3 giờ băng rừng tới bãi khai thác, trước mắt chúng tôi, khung cảnh bờ suối, chân núi đang bị cạo trọc tan hoang, rộng nhiều héc-ta. Khi chúng tôi tiếp cận, 1 chiếc xe múc đang nổ máy di chuyển về bãi cát, vừa di chuyển vừa thực hiện san đường. Di chuyển sâu vào bãi cát, chiếc máy múc bắt đầu hoạt động hết công suất. Theo quan sát của chúng tôi, mỏ đất, cát được mở rộng đến đâu thì đường được mở đến đó để phục vụ cho xe tải vào tận nơi vận chuyển. Bên bờ suối, những chiếc máy hút cát, thiết bị sàng cát được các đối tượng che đậy, cất giấu dưới bụi cây. Trong tán rừng là những lều trại nghỉ ngơi của các đối tượng. Cách đó khoảng 100m, một căn nhà mái tôn được xây dựng để ngụy trang như nhà dân, nhưng thực chất làm nơi cất giấu dụng cụ hút cát và là nơi để các đối tượng cảnh giới vòng trong.

Leo lên lưng chừng núi, chúng tôi phát hiện có một bãi đất được san bằng phẳng, rộng hàng nghìn mét vuông. Trên bãi đất này có một khối lượng cát khổng lồ đã được tập kết về đây chờ vận chuyển đi tiêu thụ; xung quanh bãi tập kết được trồng chuối và keo để che chắn. Đi xuống phía bờ suối nhỏ cũng có một bãi chứa cát rộng khoảng 500m2. Cát được múc về tập kết tại bãi này đã được san bằng phẳng để ngụy trang thành những khu vườn chuẩn bị trồng cây. Để gia tăng nguồn cát sạch, các đối tượng còn múc đất, cát trên đồi, núi đổ xuống dòng suối để nước chảy thau rửa đất, chỉ còn lại cát sạch và được múc lên đưa về bãi tập kết.

“Mượn gió bẻ măng” hay quản lý lỏng lẻo?

Theo tìm hiểu của chúng tôi, hoạt động khai thác đất, cát ở khu vực núi Lục Đại diễn ra liên tục từ nhiều năm nay. Ông V. một người dân ở đây cho biết: “Các đối tượng khai thác đất, cát hoạt động công khai. Họ chia làm 2 ca, ca 1 hoạt động từ 3 giờ đến 8 giờ sáng; ca 2 từ 13 giờ đến 21 giờ hàng ngày. Ban ngày, họ múc cát đưa về bãi tập kết; đầu giờ sáng, cuối giờ chiều đến tối là thời gian xe tải vào chở đất, cát đi tiêu thụ. Có nhiều hôm họ khai thác suốt cả đêm. Vì hoạt động liên tục, nên tuyến đường của thôn bị xe tải làm hư hỏng nặng. Các đối tượng khai thác đều là người trong xã, họ cho người cảnh giới ở đầu đường. Khi có người lạ vào bãi thì mọi hoạt động tạm dừng ngay”. Qua chia sẻ của người dân nơi đây, trước đây, xã có xử lý một số trường hợp khai thác đất, cát trái phép nhưng chưa triệt để. Hiện nay, trên địa bàn xã vẫn còn khoảng 4 đối tượng chuyên khai thác đất, cát trái phép ở khu vực suối nhỏ, núi Lục Đại.

Khu vực con suối nhỏ dưới chân núi Lục Đại bị các đối tượng khai thác tan hoang.

Trao đổi với chúng tôi, ông Phạm Thành Hanh - Chủ tịch UBND xã Cam Phước Tây khẳng định, hiện nay, trên địa bàn xã không có mỏ khai thác cát nào được cấp phép. Thời gian qua, xã đã tăng cường công tác quản lý nhưng vẫn còn một vài hộ dân có nhu cầu xây nhà ở lén lút vào khai thác. Tuy nhiên, chỉ mang tính chất nhỏ lẻ, xã đã nhắc nhở. Còn trước đây, để phục vụ việc xây dựng đường bộ cao tốc Bắc - Nam, trên địa bàn xã có 1 mỏ khai thác đất được cấp phép. Nhưng hiện nay, đường cao tốc đã làm xong, mỏ đất này đã tạm dừng hoạt động. Từ đầu năm 2022 đến nay, xã phát hiện 8 trường hợp khai thác đất, cát trái phép và đã tham mưu UBND huyện ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính hơn 64 triệu đồng; xử phạt 3,5 triệu đồng 1 trường hợp san lấp đất rừng sản xuất sai quy định; 1 trường hợp bị bắt quả tang khi đưa xe múc, xe tải vào bãi nhưng chưa thực hiện hành vi, địa phương đang tham mưu UBND huyện mức xử phạt vi phạm hành chính 20 triệu đồng.

Báo cáo của lãnh đạo xã là thế, nhưng khi chúng tôi cung cấp thông tin về tình trạng khai thác đất, cát vẫn diễn ra công khai tại khu vực suối nhỏ và núi Lục Đại, ông Hanh tỏ ra bất ngờ. Ông Hanh cho hay: “Toàn bộ khu vực này là đất rừng sản xuất, đất rừng phòng hộ, không được phép khai thác đất, cát hoặc san lấp làm biến dạng địa hình. Hiện nay, có thể các đối tượng lợi dụng vào việc xây dựng đường cao tốc với lượng phương tiện ra vào địa bàn nhiều để thực hiện hành vi khai thác đất, cát trái phép theo kiểu “mượn gió bẻ măng”. Bên cạnh đó, do diện tích của xã rộng hơn 8.700ha, địa hình đồi núi nhiều, trong khi lực lượng quản lý lại mỏng, các đối tượng hoạt động có người cảnh giới. Do vậy, khi lực lượng tuần tra hoạt động, các đối tượng thông tin cho nhau nên khi kiểm tra đều không phát hiện. Cùng với đó, các đối tượng thường xuyên thay đổi thời gian khai thác, nhất là vào ban đêm nên lực lượng của xã khó phát hiện để xử lý”.

Siết chặt quản lý

Từ thực trạng nêu trên, ông Hanh nói: “Tôi sẽ cho lực lượng kiểm tra để có phương án xử lý, quản lý. Thời gian tới, xã sẽ kiện toàn lại tổ công tác làm nhiệm vụ, bổ sung thêm lực lượng và thay đổi con người, tăng thời gian, tần suất tuần tra, kiểm tra xử lý toàn diện về hoạt động khai thác khoáng sản, trật tự xây dựng nhằm siết chặt công tác quản lý. Bên cạnh đó, tăng cường công tác tuyên truyền bằng nhiều hình thức để nâng cao hiểu biết của người dân; thực hiện cắm biển cấm, rào chắn, nghiêm cấm người dân vào khu vực có đất, cát để khai thác trái quy định”.