Thế giới “tâm phục khẩu phục” chiến dịch Điện Biên Phủ - Kỳ 2: “Đánh chắc tiến chắc”

Câu hỏi lớn đặt ra, quân ta sẽ làm gì để giành thắng lợi trên mặt trận chính Điện Biên Phủ? Tổng quân Pháp có 12.000 người, 2 tiểu đoàn pháo 105 ly, nhiều tiểu đoàn lựu pháo, xe tăng, gần 20 chiếc máy bay trinh sát, ném bom, vận tải… Họ sẵn sàng điều quân ở đồng bằng tăng viên cho Điện Biên Phủ bằng đường không bất cứ lúc nào.

Tướng quân tại ngoại

Có một lần Đại tướng Võ Nguyên Giáp đến gặp và báo cáo Bác Hồ về tình hình quân Pháp đang đổ quân lên Tây Bắc và một số chiến trường khác. Đại tướng kể lại: “…. Mắt Bác Hồ chợt lộ vẻ chăm chú. Bàn tay đặt trên bàn, bỗng giơ lên và nắm lại. Người nói:  “Địch tập trung quân cơ động để tạo nên sức mạnh. Không sợ. Ta buộc chúng phải phân tán binh lực thì sức mạnh đó không còn” Bàn tay Bác mở ra, mỗi ngón tay về một hướng”.

Đại tướng Võ Nguyên Giáp (đứng) họp bàn tấn công Điện Biên Phủ.

Đây được xem làm tư tưởng quân sự của Bác Hồ truyền đạt cho Đại tướng Võ Nguyên Giáp, nghệ thuật quân sự không đánh vào chỗ mạnh của quân địch. Tập trung đánh vào chỗ yếu, cầm chân địch ở những nơi xa, nghi binh, lừa địch ra chỗ “hiểm” để đánh tổng lực làm cho quân địch hết đường rút lui.

Tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ xét về địa thế quân sự không có đường rút lui khi bị tấn công mạnh. Cuối tháng 12/1953, Bộ Chính trị quyết định chọn Điện Biên Phủ làm điểm quyết chiến chiến lược trong Đông Xuân 1953-1954. Đảng ủy chiến dịch được chỉ định gồm: Đại tướng Võ Nguyên Giáp, Bí thư Đảng ủy, Chỉ huy trưởng chiến dịch, đồng chí Hoàng Văn Thái, Tổng tham mưu trưởng, đồng chí Lê Liêm, Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị, đồng chí Đặng Kim Giang, Chủ nhiệm Cung cấp…

Bộ chỉ huy chiến dịch đã điều động các đại đoàn chủ lực của ta hành quân lên Tây Bắc. Chỉ huy các đơn vị lựu pháo 105 lý, pháo cao xạ được xem là “át chủ bài” của chiến dịch, Đại tướng Võ Nguyên Giáp gặp trực tiếp và giao nhiệm vụ: "Trọng pháo ra trận lần đầu sẽ gặp nhiều khó khăn lớn. Trước mắt, phải bảo đảm an toàn và tuyệt đối bí mật trong hành quân. Đưa được người và xe, pháo tới đích an toàn, coi như đạt 60% thắng lợi".

Bộ đội ta kéo pháo vào trận địa Điện Biên Phủ. Ảnh: Tư liệu

Ngày 1/1/1954, tướng Nava đã gửi bản báo cáo về Pari, Pháp đầy lo âu: "... Tất cả đều cho cảm giác lúc này là kẻ thù quyết tâm dùng sức mạnh tiến công Điện Biên Phủ với những phương tiện rất lớn... Trong trường hợp bị tiến công, cơ may chiến thắng của chúng ta ra sao? Mới hai tuần lễ trước, tôi đánh giá nó là 100% chiến thắng. Nhưng trước sự xuất hiện những phương tiện mới... tôi không thể bảo đảm chắc chắn thắng lợi. Dù sao đi nữa, Điện Biên Phủ sẽ giữ vai trò chiếc nhọt tụ độc và sẽ cho phép tránh cuộc tổng giao chiến ở đồng bằng".

Khi vạch ra kế hoạch xây dựng tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ, Nava không nghĩ tới Việt Minh người nhỏ bé không tài nào đưa được những trọng pháo lên đồi cao xung quanh lòng chảo Điện Biên Phủ. Máy bay ném bom của quân Pháp liên tục đánh phá dữ dội để cắt đứt mọi con đường tiếp tế từ hậu phương lên Tây Bắc.

Trước ngày lên đường đi chiến dịch, Đại tướng Võ Nguyên Giáp đến chào Bác Hồ, Bác hỏi: 
- Chú đi xa như vậy, chỉ đạo các chiến trường có gì trở ngại không?
- Các đồng chí Tổng tham mưu phó, Phó chủ nhiệm Tổng cục Chính trị đều đã có mặt trên đó. Sẽ tổ chức cơ quan tiền phương của Bộ Tổng tư lệnh để chỉ đạo chiến trường toàn quốc, kể cả bộ đội tình nguyện ở Lào và Campuchia. Anh Nguyễn Chí Thanh và anh Văn Tiến Dũng ở lại khu căn cứ, phụ trách mặt trận đồng bằng Bắc Bộ. Chỉ trở ngại là ở xa, khi có vấn đề quan trọng và cấp thiết, khó xin ý kiến của Bác và Bộ Chính trị. 
- Tổng tư lệnh ra mặt trận, Tướng quân tại ngoại. Trao cho chú toàn quyền. Có vấn đề gì khó khăn, bàn thống nhất trong Đảng ủy, thống nhất với cố vấn thì cứ quyết định, rồi báo cáo sau.

Khi chia tay, Bác Hồ nhắc Đại tướng: “Trận này rất quan trọng, phải đánh cho thắng. Chắc thắng mới đánh, không chắc thắng không đánh”.

Bản đồ chiến dịch Biện Biên phủ.  Ảnh: Lệ Giang

Bảo đảm nguyên tắc “đánh chắc thắng” 

Ngày 5/1/1954, Đại tướng Võ Nguyên Giáp và một bộ phận cơ quan chỉ huy chiến dịch lên đường đi Tây Bắc. Lúc đầu kế hoạch tác chiến chiến dịch Điện Biên Phủ của quân ta là “đánh nhanh thắng nhanh”. Vì quân địch vừa mới đổ bộ xuống Điện Biên Phủ, chưa kịp làm công sự chiến đấu kiên cố, quân ta “đánh nhanh thắng nhanh” là hợp lý. Do đường đi lên núi rừng Tây Bắc khó khăn, hiểm trở, bộ đội và dân công vận chuyển vũ khí, lương thực, đặc biệt kéo những trọng pháo lên núi cao bị chậm lại so với thời gian dự kiến. Quân Pháp đủ thời gian xây dựng nhiều trung tâm đề kháng phòng ngự vững chắc.

Các đơn vị pháo binh của quân ta đã kéo pháo vào đến vị trí tác chiến, chờ lệnh khai hỏa dội lửa vào sân bay Mường Thanh và nhiều vị trí khác ở Điện Biên Phủ. Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã nghiên cứu kỹ tình hình tại chiến trường và đưa ra ba vấn đề lớn: Thứ nhất, bộ đội chủ lực ta đến nay chỉ tiêu diệt cao nhất là tiểu đoàn địch tăng cường, có công sự vững chắc ở trận đánh Nghĩa Lộ, Nà Sản. Chúng ta mới đánh vào vị trí tiểu đoàn, dưới tiểu đoàn, có công sự dã chiến nằm trong tập đoàn cứ điểm, vẫn có những trận không thành công, bộ đội thương vong nhiều.

Thứ hai, trận đánh này ta không có máy bay, xe tăng, nhưng đánh hiệp đồng binh chủng bộ binh, pháo binh với quy mô lớn lần đầu, mà lại chưa qua diễn tập. Vừa qua, đã có trung đoàn trưởng xin trả lại pháo vì không biết phối hợp như thể nào?

Thứ ba, bộ đội ta từ trước tới nay mới chỉ quen tác chiến ban đêm, ở những địa hình dễ ẩn náu. Chủ lực ta chưa có kinh nghiệm đánh công kiên ban ngày trên trận địa bằng phẳng, với một kẻ địch có ưu thế về máy bay, pháo binh, xe tăng... Trận đánh sẽ diễn ra trên một cánh đồng dài 15km và rộng 6 - 7km...

Ngày, giờ nổ súng mở màn chiến dịch Điện Biên Phủ đã ấn định, cả dân tộc Việt Nam dồn hết sức lực vào trận đánh quyết định này. Nhưng Bộ chỉ huy chiến dịch và Đại tướng Võ Nguyên Giáp vẫn chưa nắm được nguyên tắc cao nhất của Bác Hồ căn dặn: “Trận này rất quan trọng, phải đánh cho thắng. Chắc thắng mới đánh, không chắc thắng không đánh”. 

Để bảo đảm nguyên tắc cao nhất là “đánh chắc thắng”, Đại tướng Võ Nguyên Giáp triệu tập họp Đảng uỷ, Bộ chỉ huy chiến dịch chuyển phương châm tiêu diệt địch từ “đánh nhanh thắng nhanh” sang “đánh chắc tiến chắc”. Ra lệnh cho bộ đội trên toàn tuyến lùi về địa điểm tập kết.

Đại tướng gửi điện khẩn đơn vị pháo binh: “Tình hình địch đã thay đổi. Quyết tâm tiêu diệt Trần Đình (bí danh của Điện Biên Phủ trong chiến dịch) vẫn giữ vững. Nay thay đổi cách đánh. Vì vậy, ra lệnh cho các đồng chí từ 17 giờ hôm nay, kéo pháo ra khỏi trận địa, lui về địa điểm tập kết, chuẩn bị lại. Triệt để chấp hành mệnh lệnh. Không giải thích”.

Công việc kéo pháo vào trận địa đã vất vả, nhưng kéo pháo ra còn gian nan hơn rất nhiều, bởi quân ta chủ yếu dùng sức người. Tất cả mọi cán bộ chiến sĩ, dân công toàn mặt trận triệt để chấp hành mệnh lệnh “đánh chắc tiến chắc”. Sau thời gian quân ta chỉnh quân, củng cố lực lượng, tập kết hậu cần từ hậu phương vận chuyển lên. Bộ chỉ huy chiến dịch triển khai nhiệm vụ mới, pháo binh “át chủ bài” được đưa lên lại trên những núi cao, đào công sự cho pháo ẩn nấp.

LỆ GIANG