Sau thông tin nhiều loại ô mai, xí muội chứa chì và chất tạo ngọt độc hại bị phát hiện ở một số tỉnh, thành, trong đó có Khánh Hòa, nhiều người tiêu dùng tỏ ra dè chừng với thực phẩm chế biến sẵn không rõ xuất xứ.
Sau thông tin nhiều loại ô mai, xí muội chứa chì và chất tạo ngọt độc hại bị phát hiện ở một số tỉnh, thành, trong đó có Khánh Hòa, nhiều người tiêu dùng (NTD) tỏ ra dè chừng với thực phẩm chế biến sẵn không rõ xuất xứ.
. Mù mờ các chất phụ gia
Ghé vào một sạp thực phẩm khô trong chợ Xóm Mới (Nha Trang), chúng tôi ghi nhận có khá nhiều loại bánh tráng, bún, miến, măng khô… không rõ nguồn gốc, xuất xứ, không có bao bì, nhãn mác, hạn sử dụng được bày bán. Bà Trịnh Thị Nguyệt - chủ sạp hàng cho biết: “Chúng tôi có nhập về một số sản phẩm đóng bao bì, nhãn mác đầy đủ của các công ty… Tuy nhiên, các mặt hàng này thường có giá cao hơn hàng đặt mua theo ký từ các cơ sở tư nhân nhỏ lẻ nên rất khó bán”. Thực tế, một loại bánh tráng không bao bì, nhãn mác mà người bán giới thiệu là “đặc sản Phú Yên, ăn dai và ngon hơn bánh tráng sản xuất ở một công ty tại TP. Hồ Chí Minh” có giá khoảng 16.000 đồng/gói 200g, trong khi hàng được đóng gói cẩn thận, nhãn mác rõ ràng có giá 20.000 đồng/gói cùng trọng lượng. Hoặc một số loại miến khô, bún gạo không đóng gói có giá 40.000 đồng/kg, trong khi hàng nhãn hiệu rõ ràng có giá 50.000 đồng/kg. Điểm chung của các sản phẩm không rõ nguồn gốc nói trên là không có bất cứ thông tin gì về các chất phụ gia được sử dụng.
Tại chợ Đầm (Nha Trang), một số mặt hàng vốn được khách du lịch ưa chuộng như: thịt bò khô, mực tẩm, mực rim me… cũng được đóng gói hoặc đựng trong các chậu nhựa, không có đầy đủ thông tin về thành phần, chỉ tiêu chất lượng. Khi khách hàng hỏi người bán có sử dụng chất bảo quản hay phẩm màu để chế biến không, chủ một điểm bán thực phẩm khô tại đây khẳng định: “Hàng làm đến đâu bán hết đến đó nên không cần dùng chất bảo quản hay chất tạo màu. Người dân chỉ sợ ô mai, xí muội nhập từ Trung Quốc chứa chất độc hại, chứ hàng ở đây lâu nay vẫn lấy từ cơ sở sản xuất uy tín tại Nha Trang nên cứ yên tâm”, nhưng chẳng ai đảm bảo điều đó là đúng.
 |
| Một sạp bán thực phẩm khô tại chợ Xóm Mới (Nha Trang). |
Đối với nhóm thực phẩm chế biến sẵn, việc sử dụng các chất phụ gia tạo màu còn khá phổ biến trong quá trình sản xuất bánh, mứt, kẹo, nước giải khát... để tạo sự bắt mắt, kích thích cảm giác ngon miệng. Tuy nhiên, trên các bao bì đều không có bất cứ thông tin gì về sản phẩm. Bên cạnh đó, một số mặt hàng in chữ Trung Quốc mà không có nhãn phụ tiếng Việt. Giá các mặt hàng này khá rẻ nên được giới học sinh, sinh viên, người có thu nhập thấp ưu tiên chọn mua. Chẳng hạn, một lọ nước trái cây đóng chai không rõ nguồn gốc với nhiều hương vị, màu sắc giá chỉ khoảng 5.000 - 6.000 đồng/chai, rẻ hơn 2.000 - 3.000 đồng/chai so với hàng có thương hiệu lớn. Còn các loại bánh kẹo, lạp xưởng đủ màu xanh, đỏ giá chỉ từ 20.000 đến 30.000 đồng/kg, rẻ hơn nhiều so với bánh kẹo của các công ty lớn.
Trên thị trường hiện nay, nhiều loại phụ gia thực phẩm được bán khá phổ biến nhằm phục vụ nhu cầu tự chế biến thực phẩm của NTD, từ những loại nhập khẩu có nguồn gốc, nhãn mác rõ ràng bán tại siêu thị cho đến những sản phẩm không rõ nguồn gốc có mặt ở các chợ lẻ, cửa hàng tạp hóa bình dân. Không khó để tìm mua các gói phụ gia để nấu thạch, gói ngũ vị hương để nấu lẩu, gói phẩm màu để nướng vịt quay, làm tương ớt… với giá chỉ vài ngàn đồng/gói. Điều đáng lưu ý là NTD khó có thể biết được các chất phụ gia này có nằm trong danh mục hàng được phép sử dụng hay không.
. Người dùng cần thận trọng
Gần đây, trên địa bàn tỉnh nói riêng, cả nước nói chung, các ngành chức năng đã kiểm tra và phát hiện nhiều loại ô mai, xí muội chứa chì và chất tạo ngọt vượt mức cho phép nhiều lần, khiến NTD dè chừng thực phẩm chế biến sẵn có sử dụng phụ gia. Bà Trần Thị Trâm - tiểu thương tại chợ Đầm cho biết, trước đây, mặt hàng ô mai, xí muội bán rất chạy, nhưng khoảng 2 tuần nay, rất ít người hỏi mua vì lo ngại người sản xuất sử dụng phụ gia không an toàn. Một số khách hàng cũng xem xét bao bì, nhãn mác cẩn thận trước khi mua các loại bánh, mứt, thịt bò khô…, nếu thấy không có cơ sở sản xuất, thành phần rõ ràng thì họ không mua. Bà Nguyễn Thị Hải (phường Lộc Thọ, Nha Trang) cho biết: “Không phải đến khi thông tin nhiều loại ô mai, xí muội trên địa bàn tỉnh bị phát hiện chứa phụ gia độc hại NTD mới lo sợ về chất lượng thực phẩm, mà trước đây các vụ vi phạm an toàn vệ sinh thực phẩm (ATVSTP) bị phát hiện liên quan đến xúc xích nhiễm độc, nước tương chứa 3-MCPD, sữa chứa melamine... cũng làm NTD lo không kém. Lâu nay, tôi thường chọn mua những sản phẩm của các công ty uy tín, tuy giá cao hơn một chút nhưng phần nào yên tâm hơn về chất lượng so với hàng không rõ nguồn gốc”.
Tuy có nguy cơ cao gây hại cho sức khỏe, nhưng nhiều loại thực phẩm chế biến sẵn không rõ nguồn gốc tại các điểm ăn uống, chợ lẻ… vẫn chưa thể kiểm soát hết. Ông Nguyễn Minh Sô - Chi cục trưởng Chi cục Quản lý thị trường cho biết: “Hàng năm, lực lượng quản lý thị trường và Chi cục ATVSTP vẫn tổ chức các đợt kiểm tra chuyên đề và kiểm tra đột xuất trong lĩnh vực buôn lậu hàng hóa, sản xuất, buôn bán hàng kém chất lượng, không đảm bảo ATVSTP. Tuy nhiên, với địa bàn rộng, nhiều chợ, cửa hàng kinh doanh hàng hóa, dịch vụ ăn uống như hiện nay, việc kiểm soát gặp rất nhiều khó khăn. Vì vậy, trước hết, NTD cần có ý thức tự bảo vệ mình, nên mua hàng hóa có xuất xứ, thành phần rõ ràng của các cơ sở sản xuất có uy tín, đã được công bố tiêu chuẩn chất lượng…”.
V.ANH
Ông Lê Đình Đờn - Chi cục trưởng Chi cục ATVSTP cho biết, nếu các cơ sở sản xuất sử dụng chất phụ gia không được phép hoặc quá liều lượng cho phép sẽ có nguy cơ gây hại cho sức khỏe của người dùng. Việc nguy hại có thể không gây biểu hiện tức thì, song về lâu dài sẽ tích tụ trong cơ thể, gây những bệnh nghiêm trọng như: ung thư, dị tật thai nhi…
