Thanh toán không dùng tiền mặt: Thay đổi từ nhận thức đến thói quen

Sáng 16-8, tại chợ Xóm Mới, UBND TP. Nha Trang tổ chức lễ ra mắt Chợ thanh toán không dùng tiền mặt ở 4 chợ: Xóm Mới, Vĩnh Hải, chợ Đầm, Phương Sơn. Để hoạt động này đạt hiệu quả cao, trước đó, các ngân hàng trên địa bàn đã ra quân phủ sóng QR Code cho các tiểu thương.

Đi chợ cũng "quét" mã

Sau gần 1 tuần được các ngân hàng phủ sóng QR Code, đến chợ Xóm Mới (TP. Nha Trang) những ngày này, người dân bắt gặp nhiều hơn những bảng in mã QR bằng nhiều chất liệu như: Giấy, gỗ, mica, ép nhựa được dán hoặc để trên các quầy hàng, lô sạp. Bà Tạ Thị Ngọc Diệp, tiểu thương ngành hàng bánh kẹo chợ Xóm Mới vừa được ngân hàng cấp mã QR. Bà chia sẻ: “Từ khi có mã QR, việc thanh toán của khách hàng chỉ mất vài phút đưa điện thoại quét mã và cầm hàng đi. Tôi cũng không phải chuẩn bị tiền lẻ trả lại cho khách hàng nữa. Giờ đi chợ cũng quét mã, tiện lợi, nhanh chóng”.

Nhân viên cấp mã QR Code cho tiểu thương.

Theo số liệu của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Chi nhánh Khánh Hòa, sau đợt ra quân phủ sóng QR Code của các ngân hàng tại 4 chợ: Xóm Mới, Vĩnh Hải, chợ Đầm, Phương Sơn, có 258 tài khoản mở mới, trong đó có 232 tài khoản của tiểu thương, còn lại là khách hàng đi chợ. Phần lớn tiểu thương đã có số tài khoản cá nhân trước đó, nay chỉ in mã QR  để thuận tiện hơn trong thanh toán.

Không chỉ có chợ Xóm Mới, hoạt động thanh toán không dùng tiền mặt tại các chợ khác trên địa bàn TP. Nha Trang nói riêng và cả tỉnh nói chung ngày càng phổ biến hơn. Tỷ lệ thanh toán không dùng tiền mặt ở các khu vực chợ truyền thống thời gian qua có sự thay đổi tích cực nhờ sự góp sức của các ngân hàng, tổ chức trung gian thanh toán, ví điện tử. Hiện nay, toàn tỉnh có 127 chợ truyền thống, trong đó TP. Nha Trang có 25 chợ, Ninh Hòa 25 chợ, Diên Khánh 22 chợ, Cam Lâm 20 chợ... Điều đó cho thấy, dư địa phát triển thanh toán không dùng tiền mặt tại các chợ truyền thống trên địa bàn tỉnh còn rất lớn.

Thí điểm Chợ thanh toán không dùng tiền mặt

Dù có nhiều tiện ích và ngày càng phủ rộng song việc đẩy mạnh thanh toán không tiền mặt tại các khu vực chợ truyền thống vẫn còn là chiến dịch lâu dài, khi thói quen dùng tiền mặt vốn đã ăn sâu trong tiềm thức của nhiều người. Mặt khác, ở các chợ truyền thống có nhiều tiểu thương lớn tuổi, ít tiếp xúc với công nghệ, lại có tâm lý sợ bị lừa nên ngại thay đổi. Do đó, các địa phương, tổ chức tín dụng đẩy mạnh tuyên truyền để người dân hiểu được lợi ích của thanh toán không dùng tiền mặt và dần dần thay đổi thói quen. Triển khai Quyết định số 5019 ngày 31-12-2021 của UBND tỉnh về ban hành Chương trình hành động triển khai thực hiện Đề án phát triển thanh toán không dùng tiền mặt tại Việt Nam trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa giai đoạn 2021 - 2025, NHNN Chi nhánh Khánh Hòa ban hành Kế hoạch số 1181 ngày 29-11-2023 về xây dựng và nhân rộng các mô hình thanh toán không dùng tiền mặt trên địa bàn tỉnh và Kế hoạch 859 ngày 2-8-2024 về thí điểm triển khai Chợ thanh toán không dùng tiền mặt. Theo đó, chi nhánh phối hợp với Sở Công Thương, UBND TP. Nha Trang triển khai thí điểm Chợ thanh toán không dùng tiền mặt tại 4 chợ: Xóm Mới, Vĩnh Hải, chợ Đầm, Phương Sơn. UBND TP. Nha Trang chọn chợ Xóm Mới để tổ chức lễ ra mắt Chợ thanh toán không dùng tiền mặt vào ngày 16-8.

Bà Tạ Thị Ngọc Diệp (bên phải) hướng dẫn khách hàng quét mã QR để thanh toán mua hàng.

Ông Đỗ Trọng Thảo - Quyền Giám đốc NHNN Chi nhánh Khánh Hòa cho biết, chi nhánh đã chỉ đạo các ngân hàng thương mại trên địa bàn tổng hợp doanh số thanh toán không dùng tiền mặt của tiểu thương, hộ kinh doanh ở các chợ trong thời gian thí điểm Chợ thanh toán không dùng tiền mặt; đồng thời cung cấp tên hộ kinh doanh, tiểu thương có lượt giao dịch nhiều nhất để tổng kết, trao thưởng nhằm động viên, khuyến khích thanh toán điện tử tại các chợ. NHNN Chi nhánh Khánh Hòa sẽ tổng hợp, công bố khách hàng được tặng thưởng và phối hợp với UBND TP. Nha Trang, Ban quản lý các chợ trao giải thưởng trực tiếp tại chợ. Sau thời gian triển khai thí điểm, NHNN Chi nhánh Khánh Hòa sẽ thực hiện tổng kết, đánh giá, rút kinh nghiệm, báo cáo UBND tỉnh kết quả thực hiện; xây dựng mô hình mẫu tham mưu UBND tỉnh chỉ đạo nhân rộng toàn tỉnh.

Theo báo cáo của NHNN Chi nhánh Khánh Hòa, 6 tháng đầu năm 2024, toàn tỉnh có 3,6 triệu món giao dịch thanh toán nội địa qua Internet với 20.125 tỷ đồng; giao dịch thanh toán bằng điện thoại di động đạt hơn 71 triệu món với tổng số tiền 452.210 tỷ đồng. So với cùng kỳ năm 2023, số lượt thanh toán bằng điện thoại di động tăng gấp 2 lần.

MAI HOÀNG