Được mùa lúa hè thu 

Giữa không khí rộn ràng của cao điểm thu hoạch lúa hè thu, đâu đâu trên những cánh đồng ngát hương lúa chín là niềm phấn khởi của người nông dân. Lúa đạt năng suất ổn định, giá bán cao đang mang về lợi nhuận cao cho người trồng lúa.

Vụ lúa hiệu quả

Trên cánh đồng ngày mùa, ông Lê Văn Hùng - Giám đốc Hợp tác xã (HTX) Nông nghiệp Diên Lộc (xã Bình Lộc, huyện Diên Khánh) tỉ mẩn quan sát từng ô ruộng lúa trĩu cành những hạt chắc mẩy, vàng ươm. Ông Hùng cho biết, lúa năm nay đẹp, đạt năng suất cao. Với 287ha lúa, các thành viên trong HTX thu hoạch được hơn 10ha, năng suất ước đạt gần 80 tạ/ha, nhỉnh hơn so với năm trước. Điều đáng mừng là giá thu mua lúa đã nhảy hơn 10 bậc so với vụ hè thu năm ngoái. 1kg lúa tươi được đơn vị thu mua ngay tại ruộng thời điểm này là gần 7.900 đồng/kg, lúa khô 8.500 đồng/kg, cao nhất từ trước tới nay.  Việc lập đỉnh về giá bán, cùng với năng suất ổn định, 1ha lúa hè thu nông dân thu về hơn 63 triệu đồng, lãi khoảng 35 triệu đồng sau khi trừ các chi phí. Ngoài ra, hầu hết diện tích của HTX đều đang sản xuất theo đơn đặt hàng của các doanh nghiệp lúa gạo, lúa gặt tới đâu được mua ngay tại ruộng tới đó theo thời giá thị trường nên nông dân yên tâm. HTX cũng đã cung cấp gần như toàn bộ các khâu dịch vụ về phân bón, làm đất, chăm sóc, thu hoạch… nên các thành viên không còn phải một nắng hai sương như trước kia. Đây cũng là xu thế chung của nông dân làm lúa trong tỉnh hiện nay.

Nông dân Nguyễn Hữu Hân ở Diên Hòa, Diên Khánh vui mừng khi lúa hè thu đạt hiệu quả cao.

So với Diên Khánh, nông dân huyện Vạn Ninh và thị xã Ninh Hòa thu hoạch lúa sớm hơn. Tại vựa lúa Ninh Hòa, nơi có gần 8.800ha lúa hè thu đang vào thời điểm thu hoạch đại trà nhất, nông dân đã thu hoạch xong gần 5.000ha, năng suất bình quân ước đạt 58 - 60 tạ/ha, chủ yếu là giống ML48, ML202, Đài thơm 8. Còn ở Vạn Ninh, theo ông Nguyễn Ngọc Ý - Trưởng phòng Kinh tế huyện, trong số 3.247ha lúa, nông dân đã thu hoạch xong khoảng 2.600ha, năng suất trà đầu ổn định, trà giữa tương đối thấp, trà cuối lại rất cao, ước năng suất bình quân toàn huyện khoảng 62 tạ/ha. Ông Lê Lễ - Giám đốc HTX Nông nghiệp xã Vạn Bình, huyện Vạn Ninh chia sẻ, năm nay, nhờ giá lúa tăng mạnh, cao hơn khoảng 1.000 đồng/kg so với năm trước nên trong số 788 thành viên của HTX, hầu hết đều có lãi, phổ biến trên 25 triệu đồng/ha. Không chỉ đạt hiệu quả cao nhờ giá bán tăng mạnh, nhiều hộ thành viên thậm chí không cần phải ra đồng mà khoán luôn cho HTX thu hoạch, cân đếm và bán cho các đơn vị thu mua ngay tại ruộng, chủ ruộng nhận tiền thông qua chuyển khoản.

Cẩn trọng với vụ mùa

Khi lúa hè thu đạt hiệu quả cao, nhiều người lo ngại nông dân sẽ ồ ạt sản xuất lúa vụ mùa để tối đa hóa hiệu quả trồng lúa, điều này tiềm ẩn nhiều nguy cơ lợi bất cập hại. Theo cơ quan chuyên môn, trong khi 2 vụ lúa chính trong năm (đông xuân và hè thu) có diện tích khoảng 18.000ha mỗi vụ, thì vụ mùa ít được nông dân sản xuất, thông thường chỉ khoảng 6.000ha, do vụ này thường xuyên phải đối diện với tình hình thời tiết mưa bão, năng suất kém. Ông Lê Lễ cho biết, HTX Nông nghiệp xã Vạn Bình không sản xuất vụ mùa mà tổ chức cày ải và cho đất nghỉ ngơi, đến khoảng cuối năm sẽ xuống giống lúa đông xuân. Tương tự, các HTX ở Diên Khánh cũng cho rằng, việc sản xuất vụ mùa thường xuyên bị mưa ngập úng, gây mất giống, nên hầu như không ai sản xuất.

Thu hoạch lúa hè thu trên cánh đồng Quang Thạnh, Đội 4, xã Diên Hòa, huyện Diên Khánh.

Tuy nhiên, khi giá lúa tăng cao như hiện nay và chưa có dấu hiệu hạ nhiệt, không loại trừ khả năng diện tích lúa mùa sẽ tăng lên. Tại Ninh Hòa, thông thường lúa mùa có diện tích hơn 3.000ha, nhưng năm nay chính quyền địa phương đang lo ngại con số này sẽ tăng lên hơn 4.000ha. Ở Vạn Ninh, mặc dù một số diện tích bị ảnh hưởng bởi dự án cao tốc Bắc - Nam nhưng dự kiến vẫn sẽ có từ 1.200ha đến 1.500ha lúa mùa được nông dân xuống giống, tương tự các năm trước.

Theo bà Lương Kim Ngân - Chi cục phó Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh, nông dân sản xuất lúa mùa luôn phải đứng trước nguy cơ rủi ro cao do sản xuất trong mùa mưa bão, năng suất thấp nên không khuyến cáo mở rộng diện tích. Ở những diện tích có thể sản xuất được theo kế hoạch, cơ quan chuyên môn cũng đã hướng dẫn nông dân lịch thời vụ, giống lúa phù hợp. Trong đó, các giống lúa chủ lực là ML 202, ML 48, TH 41 có đặc tính ngắn ngày (dưới 100 ngày), tập trung gieo sạ vào đầu tháng 10 và thu hoạch vào đầu năm sau.

Lãnh đạo Công ty TNHH Một thành viên Khai thác công trình thủy lợi Khánh Hòa cho biết, hàng năm, công ty đảm nhận tưới, tiêu cho 2 vụ lúa hè thu và đông xuân, không cung cấp nước cho vụ mùa. Thực hiện các giải pháp chủ động ứng phó với mưa lũ cuối năm, theo kế hoạch đến ngày 15-9, toàn bộ ván phai ở các đập dâng sẽ được tháo ra để nước được chảy tự do, điều này có nghĩa là nước trong hệ thống kênh sẽ giảm đến mức thấp nhất. Do vậy, việc nông dân sản xuất lúa mùa hầu hết dựa vào nước trời hoặc các con sông.

Với nguồn nước không chủ động, trong điều kiện cuối năm bước vào mùa mưa bão, nông dân cần cẩn trọng tính toán hợp lý khi sản xuất vụ mùa, hạn chế được thiệt hại có thể xảy ra.

 Theo lãnh đạo Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh, vụ hè thu năm nay toàn tỉnh gieo sạ được 18.138ha. Đến nay, nông dân đã thu hoạch được 9.515ha, năng suất ước đạt 60 tạ/ha, sản lượng ước đạt 108.828 tấn. Dự kiến đầu tháng 9, nông dân toàn tỉnh sẽ thu hoạch xong. Nhờ giá lúa tăng mạnh, hiện tại 8.500 - 9.000 đồng/kg, hầu hết nông dân đều phấn khởi khi lúa được mùa. Theo kế hoạch, vụ mùa năm 2023 dự kiến gieo sạ 6.800ha.

HỒNG ĐĂNG