Nỗ lực chống khai thác IUU

Mặc dù đã đạt được nhiều kết quả tích cực trong chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (khai thác IUU), song từ đầu năm đến nay, vẫn có 1 tàu cá của Khánh Hòa bị nước ngoài bắt giữ. Do đó, các cơ quan chức năng của tỉnh tiếp tục nỗ lực để thực hiện tốt hơn các nhiệm vụ, biện pháp chống khai thác IUU, nhằm góp phần gỡ cảnh báo “Thẻ vàng” của Ủy ban Châu Âu (EC) đối với thủy sản xuất khẩu của Việt Nam.

1 tàu cá bị nước ngoài bắt giữ

Trong công điện mới đây về tập trung tháo gỡ khó khăn, vướng mắc thúc đẩy sản xuất, tiêu thụ nông sản; thực hiện 3 chương trình mục tiêu quốc gia; chống khai thác IUU, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các bộ, ngành, địa phương kiên quyết thực hiện các biện pháp mạnh để ngăn chặn, chấm dứt tình trạng tàu cá, ngư dân Việt Nam vi phạm khai thác IUU ở vùng biển nước ngoài. Ngoài ra, Khánh Hòa và 3 địa phương khác đã bị phê bình vì từ đầu năm đến nay tiếp tục để xảy ra tình trạng tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài.

Tàu cá neo đậu tại Cảng cá Hòn Rớ.

 Theo báo cáo của Chi cục Thủy sản, từ đầu năm đến nay, có 1 tàu cá của Khánh Hòa bị lực lượng tuần tra của Malaysia bắt giữ là tàu KH 00386 TS do bà Phan Thị Diệu (xã Phước Đồng, TP. Nha Trang) làm chủ tàu, ông Nguyễn Đen (chồng bà Diệu) làm thuyền trưởng. Qua xác minh của các cơ quan chức năng, tàu cá này hoạt động nghề câu; có chiều dài 13,9m; công suất máy 39CV; là tàu cá không thuộc diện phải lắp đặt thiết bị giám sát hành trình. Tàu cá này xuất bến tại Trạm Kiểm soát Biên phòng Hòn Rớ (TP. Nha Trang) từ cuối năm 2021, đi vào vùng biển Bà Rịa - Vũng tàu để hoạt động khai thác thủy sản cho đến chuyến biển ngày 8-1-2023, xuất bến tại Trạm Kiểm soát Bến Đá (tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu); khi đó trên tàu có 6 thuyền viên.

Ông Nguyễn Như Đào - Phó Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản cho biết: “Theo kết quả xác minh của Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh, 14 giờ 20 ngày 12-1-2023, khi tàu cá KH 00386 TS đang khai thác thì bị tàu tuần tra của Malaysia truy đuổi, cập mạn bắt giữ tàu cá cùng 6 thuyền viên. Trong quá trình bị truy đuổi, thuyền trưởng đã liên lạc và đề nghị tàu cảnh sát biển hỗ trợ. Đến thời điểm này, tàu cá KH 00386 TS không còn liên lạc được. Chi cục Thủy sản đã báo cáo vụ việc đến Cục Kiểm ngư, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Sở Ngoại vụ. Hiện nay, chi cục tiếp tục chờ kết quả làm rõ vụ việc tàu cá Khánh Hòa bị nước ngoài bắt giữ để báo cáo cấp trên”.  

Cần sớm tháo gỡ khó khăn, bất cập

Hiện nay, công tác chống khai thác IUU trên địa bàn tỉnh vẫn còn một số khó khăn, vướng mắc, như: Trên địa bàn tỉnh chỉ có Cảng cá Hòn Rớ đủ điều kiện thực hiện xác nhận nguồn gốc thủy sản khai thác; cơ sở hạ tầng các cảng cá còn hạn chế, đặc biệt là điều kiện đảm bảo an toàn thực phẩm nên cần được đầu tư. Toàn tỉnh còn 5 tàu cá có chiều dài từ 15m trở lên chưa lắp đặt thiết bị giám sát hành trình, nhiều tàu cá mất tín hiệu kết nối khi hoạt động khai thác trên biển, nhiều tàu cá ngừng kết nối dịch vụ giám sát hành trình tàu cá nên công tác quản lý đội tàu rất khó khăn. Nguyên nhân là do thiết bị giám sát hành trình lắp đặt trên các tàu cá chưa ổn định, dẫn tới việc nhiều tàu cá bị mất kết nối khi khai thác trên biển; nhiều chủ tàu cá chưa đóng cước phí thuê bao hàng tháng nên đơn vị cung cấp đã ngắt kết nối thiết bị giám sát hành trình; hệ thống giám sát tàu cá chưa cập nhật đồng bộ lại dữ liệu kịp thời khi có sự thay đổi về tàu cá hoặc thay đổi thiết bị giám sát tàu cá nên khó khăn trong công tác giám sát, theo dõi và quản lý dữ liệu giám sát tàu cá ở địa phương. Ngoài ra, vùng giáp ranh, chồng lấn trên biển giữa Việt Nam và các nước trong khu vực chưa được phân định dẫn tới khó khăn trong công tác quản lý tàu cá khi hoạt động trên biển…

Ngư dân cập Cảng cá Hòn Rớ để cân bán thủy sản khai thác.

Theo ông Lê Tấn Bản - Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, để chuẩn bị tiếp đón Đoàn Thanh tra của EC lần 4 vào cuối tháng 5-2023, tỉnh sẽ tiếp tục chú trọng các nhiệm vụ, giải pháp chống khai thác IUU, nhất là tổ chức các đợt tuyên truyền, phổ biến quy định của pháp luật về chống khai thác IUU tới các chủ tàu, thuyền trưởng và doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản trên địa bàn tỉnh; nâng cao năng lực cán bộ thực thi nhiệm vụ chống khai thác IUU tại các văn phòng đại diện thanh tra, kiểm soát nghề cá, ban quản lý cảng cá và cán bộ thực hiện công tác xác nhận, chứng nhận nguồn gốc thủy sản khai thác. Bên cạnh đó, chú trọng việc phối hợp giữa các lực lượng thực hiện nhiệm vụ chống khai thác IUU, nhất là phối hợp xử lý các trường hợp có hành vi vi phạm khai thác IUU, như: Vượt ranh giới vùng biển; ngắt hoặc mất kết nối thiết bị giám sát hành trình tàu cá trên biển…

Để thực hiện tốt công tác chống khai thác IUU và chuẩn bị đón Đoàn Thanh tra của EC, địa phương kiến nghị các cơ quan liên quan sớm có phương án hỗ trợ cước phí thuê bao vệ tinh cho chủ tàu cá lắp đặt thiết bị giám sát hành trình. Bên cạnh đó, sớm đàm phán phân định ranh giới biển Việt Nam với các quốc gia liên quan nhằm quản lý hoạt động khai thác thủy sản tốt hơn; tăng cường các lực lượng tuần tra trên các vùng biển nhằm góp phần ngăn ngừa, giảm thiểu tình trạng ngư dân và tàu cá Việt Nam vi phạm vùng biển các nước để đánh bắt thủy sản trái phép và kịp thời hỗ trợ, cứu hộ tàu cá Việt Nam khi gặp nạn trên biển.

Hiện nay, toàn tỉnh có 3.198 tàu cá. Trong đó, 100% tàu cá đã được đăng ký, số liệu tàu cá được cập nhật đầy đủ trên phần mềm Vnfishbase; có 99,8% tàu cá đã được cấp phép khai thác thủy sản. Trong số 678 tàu cá có chiều dài từ 15m trở lên, hoạt động ở vùng biển xa, có 99,2% tàu cá đã lắp đặt thiết bị giám sát hành trình; 97,4% tàu cá đã được cấp giấy chứng nhận an toàn vệ sinh thực phẩm…

HẢI LĂNG