Khi tham gia Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP), những cam kết về lao động trong hiệp định đặt ra thách thức rất lớn đối với tổ chức và hoạt động công đoàn...
Khi tham gia Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP), những cam kết về lao động trong hiệp định đặt ra thách thức rất lớn đối với tổ chức và hoạt động công đoàn (CĐ). Phóng viên Báo Khánh Hòa đã trao đổi với ông Nguyễn Hòa - Chủ tịch Liên đoàn Lao động tỉnh xung quanh vấn đề này.
- Xin ông cho biết, khi tham gia TPP, CĐ tỉnh sẽ có được những cơ hội gì?
 |
- Tham gia TPP đòi hỏi hệ thống pháp luật nước ta phải hoàn thiện, phù hợp với thông lệ và pháp luật quốc tế. Trong đó, những quy định về quyền và nghĩa vụ của người lao động (NLĐ) và doanh nghiệp (DN) phải minh bạch, bảo đảm thực hiện nghiêm túc, hiệu quả sẽ giúp cho CĐ hoạt động được thuận lợi hơn. Cùng với đó, sự phát triển mạnh mẽ các quan hệ thương mại sẽ gia tăng việc hợp tác quốc tế trong lĩnh vực lao động và CĐ. Điều này tạo cơ hội thuận lợi để CĐ tỉnh thể hiện vai trò, chức năng bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của NLĐ. Đồng thời, thực hiện việc kiểm tra, giám sát và yêu cầu các chủ DN chấp hành đúng pháp luật lao động, kiến nghị các cơ quan quản lý nhà nước nâng cao trách nhiệm trong việc theo dõi, nắm bắt tình hình lao động, xử lý các vi phạm pháp luật lao động, giải quyết tranh chấp lao động… Mặt khác, CĐ tỉnh có điều kiện hợp tác, trao đổi kinh nghiệm hoạt động và tranh thủ sự hỗ trợ mọi mặt từ các tổ chức CĐ các nước khác…
- Những thách thức nào CĐ tỉnh sẽ phải đối mặt thưa ông?
- Tham gia TPP cũng tạo ra nhiều thách thức cho CĐ Việt Nam nói chung, CĐ tỉnh nói riêng. Đó là, NLĐ làm việc trong một DN có quyền thành lập tổ chức của NLĐ ở cấp cơ sở theo sự lựa chọn của họ. Nếu CĐ hiện tại hoạt động hời hợt, không đấu tranh cho quyền lợi của NLĐ, hoặc đấu tranh không hiệu quả, các tổ chức của NLĐ mới ra đời sẽ không gia nhập CĐ Việt Nam. Họ sẽ tự liên kết để bảo vệ quyền lợi của NLĐ có hiệu quả hơn và đoàn viên từ CĐ tỉnh có thể sẽ sang tổ chức mới. Khi đó, chắc chắn tổ chức CĐ hiện tại chỉ là hình thức, không có sức mạnh thật sự. Lộ trình không quá 5 năm, kể từ khi TPP có hiệu lực (dự kiến ngày 1-1-2018) các tổ chức này có thể gia nhập hoặc cùng nhau thành lập tổ chức của NLĐ ở cấp cao hơn như cấp ngành, cấp vùng theo trình tự đăng ký được pháp luật quy định.
 |
| Sản xuất tại Nhà máy Nước khoáng Đảnh Thạnh |
Bên cạnh đó, CĐ tỉnh sẽ đứng trước thách thức có giữ vững và phát triển đoàn viên, bảo vệ có hiệu quả quyền lợi của NLĐ, trong khi điều kiện về tổ chức bộ máy, năng lực cán bộ chưa được chuẩn bị một cách chu đáo. Đồng thời, với những thách thức tự do hóa thương mại và cạnh tranh có khả năng khiến nhiều DN phải thu hẹp sản xuất, giải thể, phá sản dẫn đến một bộ phận NLĐ bị mất hoặc thiếu việc làm, ảnh hưởng tiêu cực tới hoạt động CĐ cơ sở. Những vấn đề liên quan đến lao động và CĐ (quyền tự do lập hội, quyền thương lượng tập thể), cũng như những chính sách, quy định pháp luật nói chung, những chính sách, quy định pháp luật lao động và CĐ nói riêng sẽ có sự thay đổi phù hợp với những công ước quốc tế mà Việt Nam tham gia cũng có tác động tới môi trường lao động và tổ chức CĐ tỉnh.
- Theo ông, CĐ tỉnh sẽ có những giải pháp nào để ngày càng phát triển, trở thành điểm tựa vững chắc cho NLĐ?
- Trong khi CĐ còn nhiều khó khăn, bất cập về đội ngũ cán bộ, kinh phí, tổ chức bộ máy, hệ thống quản lý, chính sách đãi ngộ…, để hoàn thành sứ mệnh của mình, các cấp CĐ tỉnh sẽ tập trung đẩy mạnh tuyên truyền phát triển và giữ vững đoàn viên. Đồng thời, xây dựng CĐ cơ sở vững mạnh; chú trọng đào tạo và bố trí những cán bộ CĐ giỏi, có kinh nghiệm, giàu nhiệt tình đảm nhiệm công tác CĐ. Phát triển đoàn viên, không chỉ chú trọng các đơn vị DN khu vực kinh tế nhà nước, kinh tế tư nhân, khu vực có vốn đầu tư nước ngoài mà còn quan tâm phát triển đoàn viên trong khu vực phi kết cấu. Bởi khu vực này, lực lượng lao động vẫn chịu nhiều thiệt thòi về điều kiện làm việc, tiền công không đủ trang trải cuộc sống. Để làm tốt công tác tuyên truyền phát triển đoàn viên, CĐ trực tiếp tiếp cận NLĐ để tuyên truyền, vận động; có thể tiếp cận với từng cá nhân, từng nhóm nhỏ hoặc tổ chức các buổi tọa đàm, trao đổi tại khu nhà trọ, khu dân cư có đông NLĐ ở để qua đó tuyên truyền.
Bên cạnh đó, chú trọng nâng cao chất lượng hoạt động CĐ cơ sở, thường xuyên chăm lo đến đời sống, việc làm, tâm tư, nguyện vọng, những bức xúc của NLĐ. CĐ cơ sở phải thể hiện được vai trò đại diện cho NLĐ như: hướng dẫn, giúp đỡ họ ký kết hợp đồng lao động, thỏa ước lao động tập thể; giám sát, kiểm tra và thúc đẩy việc thực hiện những điều khoản đã được ký kết; động viên NLĐ thực hiện tốt nghĩa vụ của mình và những quy định trong hợp đồng lao động. CĐ bảo vệ NLĐ ngay từ lúc họ bắt đầu tham gia quan hệ lao động, sản xuất và tranh chấp. Bảo vệ không chỉ cho riêng họ mà còn thể hiện sự chăm lo cho họ, khi họ bị mất việc hoặc gia đình gặp khó khăn. Từ đó, để NLĐ thấy được vai trò quan trọng của tổ chức CĐ trong việc bảo vệ quyền và lợi ích của họ, để họ tin tưởng và sẵn sàng gia nhập tổ chức CĐ. Ngoài ra, tập trung đào tạo đội ngũ cán bộ CĐ có đủ năng lực, kỹ năng, phương pháp hoạt động CĐ, hiểu biết về chuyên môn kỹ thuật…
- Có ý kiến lo ngại về sự cạnh tranh của tổ chức CĐ với tổ chức đại diện NLĐ sau khi TPP có hiệu lực. Xin ông cho biết, Liên đoàn Lao động tỉnh có những lợi thế nào trong cuộc cạnh tranh này?
- Với sự xuất hiện của 2 tổ chức đại diện trong một DN, dĩ nhiên tổ chức nào làm tốt hơn vai trò đại diện sẽ thu hút NLĐ về phía mình. Tôi không ngại sự “đối đầu” giữa tổ chức đại diện cho NLĐ tại DN và tổ chức CĐ. Bởi vì, trong những năm qua, CĐ tỉnh đã luôn thực hiện tốt vai trò, trách nhiệm là tổ chức đại diện, bảo vệ hiệu quả quyền và lợi ích hợp pháp của NLĐ. Hoạt động CĐ luôn hướng đến mục đích bảo vệ việc làm của NLĐ, để NLĐ được trả công xứng đáng, được lao động trong môi trường tốt, được chăm lo đời sống văn hóa tinh thần...
- Xin cảm ơn ông!
VĂN GIANG (Thực hiện)
