Triển khai Nghị định 67: Mừng và lo

Từ ngày 25-8, Nghị định 67 của Chính phủ về một số chính sách phát triển thủy sản có hiệu lực. Nghị định này có ý nghĩa quan trọng đối với sự phát triển của ngành thủy sản, đặc biệt là tháo gỡ kịp thời những khó khăn của nghề đánh bắt xa bờ. Bên cạnh sự vui mừng vẫn còn không ít ý kiến băn khoăn, lo lắng...

Từ ngày 25-8, Nghị định 67 của Chính phủ về một số chính sách phát triển thủy sản có hiệu lực. Nghị định này có ý nghĩa quan trọng đối với sự phát triển của ngành thủy sản, đặc biệt là tháo gỡ kịp thời những khó khăn của nghề đánh bắt xa bờ. Bên cạnh sự vui mừng vẫn còn không ít ý kiến băn khoăn, lo lắng...

Lo lắng

Sau khi Nghị định 67 được ban hành, ngư dân rất phấn khởi trước thông tin sẽ được Nhà nước hỗ trợ vốn vay với lãi suất ưu đãi từ 1 - 3% để đóng tàu đánh bắt xa bờ công suất trên 400CV. Bao đời nay ngư dân đã gắn bó với con tàu gỗ, vừa mất an toàn khi ra khơi, mỗi khi gặp mẻ cá lớn lại chở không hết. Có được con tàu công suất lớn, an toàn khi ra khơi là niềm mơ ước lớn của nhiều ngư dân. Thế nhưng khi được hỏi, nhiều ngư dân không khỏi lo lắng. Ông Nguyễn Văn Huy, chủ tàu ở Hòn Rớ, xã Phước Đồng, TP. Nha Trang cho biết, chi phí đóng mỗi chiếc tàu vỏ thép phần vỏ đã lên đến 4 - 5 tỷ đồng, cao hơn tàu gỗ nhiều lần. Trong khi đó, bản thân ông cũng như nhiều ngư dân lại chưa có kinh nghiệm về những loại tàu này. Còn ông Trần Văn Đạt, chủ tàu ở Hòn Rớ vừa đăng ký vay 8 tỷ đồng theo Nghị định 67 để đóng tàu bằng vật liệu composite, cho biết: “Bây giờ, bạn chài bỏ biển rất nhiều, đóng đồng loạt tàu như vậy lấy đâu ra người để đi. Thiếu bạn đi biển, cả chủ tàu cũ và mới đều gặp khó”.

Tàu vỏ thép Sang Fish 01 tại cảng Nhà máy Đóng tàu Nha Trang

Trong khi đó, trên địa bàn tỉnh đã có gần 40 tàu đăng ký đóng mới với vốn vay dự kiến 405 tỷ đồng, số tàu đăng ký cải hoán 174 chiếc, với vốn vay dự kiến 272 tỷ đồng. Ông Nguyễn Văn Đẩu, Chi cục trưởng Chi cục Khai thác và bảo vệ nguồn lợi thủy sản tỉnh cho biết, các chủ tàu sẽ được vay trong 11 năm, nếu như vay 10 tỷ đồng đóng một con tàu thì mỗi năm bình quân sẽ phải trả gốc và lãi khoảng 1 tỷ đồng. “Đây là số tiền rất lớn, ngư dân nên tính toán kỹ phương án sản xuất” ông Đẩu nói.

Theo Tiến sĩ Nguyễn Quang Vĩnh, Chủ tịch Hội đồng tư vấn thẩm định mẫu tàu cá theo Nghị định 67 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN-PTNT), sẽ có những mẫu tàu phù hợp cho ngư dân nhưng vấn đề đáng lo nhất chính là làm sao ngư dân sản xuất có hiệu quả với những con tàu này. Thực tế, với cách tổ chức sản xuất như hiện nay thì ngư dân cứ “è cổ” ra đánh bắt, còn lợi nhuận, thành quả lại nằm ở tay người khác, trong khi ngư dân vẫn không trả được số tiền đã vay. “Con tàu có tốt đến đâu, nhưng không quản lý chặt chẽ thì ngư dân muôn đời vẫn khổ. Thậm chí, vay rồi nhưng không trả được như chương trình đóng tàu đánh bắt xa bờ trước đây. Cá ngừ có thể bán được 400.000 đồng/kg nhưng có lúc chỉ bán được 50.000 đồng/kg, bấp bênh như thế thì lấy đâu ra tiền để trả nợ ngân hàng” - ông Vĩnh cho biết.

Cần tổ chức sản xuất theo chuỗi

Toàn tỉnh hiện có hơn 1 vạn tàu cá nhưng chỉ có khoảng 1.000 chiếc đánh bắt xa bờ. Thế nhưng, phần lớn đội tàu này là tàu vỏ gỗ, có công suất dưới 400CV, lạc hậu, hiệu quả chuyến biển hạn chế. Hiện nay, tiềm năng cá ngừ tại ngư trường huyện đảo Trường Sa còn khá dồi dào, trong khi đó hơn 50 nhà máy chế biến thủy sản trong tỉnh lại đang phải nhập khẩu nguyên liệu từ nước ngoài để sản xuất.

Tàu Hoàng Anh 01 tại cảng Nhà máy Đóng tàu Nha Trang.

Vì thế, việc tỉnh Khánh Hòa xác định đóng tàu theo Nghị định 67 để khai thác cá ngừ đại dương là một hướng đi hợp lý, vừa phát triển kinh tế vừa góp phần bảo vệ chủ quyền. Ông Lê Tấn Bản, Giám đốc Sở NN-PTNT cho biết, các địa phương đang tiếp tục cập nhật những trường hợp ngư dân đăng ký vay vốn để hỗ trợ về mặt thủ tục hồ sơ, giúp họ sớm tiếp cận được nguồn vốn vay. Để tránh những hạn chế như chương trình vay vốn đóng tàu đánh bắt xa bờ trước đây, tỉnh sẽ xem xét, thẩm định kỹ phương án sản xuất để chọn những ngư dân có năng lực, tâm huyết. “Căn cứ các tiêu chí quy định, trên cơ sở thống nhất của chính quyền địa phương cơ sở, cơ quan quản lý nhà nước chuyên ngành, UBND tỉnh sẽ phê duyệt danh sách, ngay cả các ngân hàng cũng sẽ thẩm định lại. Đối tượng vay phải xác định cho rõ ràng, có năng lực sản xuất, có điều kiện tài chính. Phải chặt chẽ hơn để tránh trường hợp đóng tàu xong nhưng làm ăn không có hiệu quả, không trả được vốn vay” - ông Bản cho biết.

Ông Nguyễn Quang Vĩnh cũng cho rằng, để sản xuất có hiệu quả thì cần phải có sự kết nối giữa nhà máy, chủ tàu, thương lái để tổ chức sản xuất theo chuỗi. Hiện nay, Bộ NN-PTNT đang thí điểm tổ chức sản xuất cá ngừ theo chuỗi tại các tỉnh Nam Trung bộ. “Tham gia chuỗi sản xuất, con tàu sẽ thành cổ phần, ngư dân thành cổ đông nên ngư dân sẽ được biết giá trị cuối cùng của sản phẩm là bao nhiêu và được phân phối giá trị lợi nhuận như thế nào trong chuỗi giá trị này. Như vậy, ngư dân mới sản xuất bền vững có hiệu quả” - ông Vĩnh chia sẻ.

Bước đầu triển khai Nghị định 67 của Chính phủ tuy còn gặp nhiều khó khăn, lúng túng, nhưng với phương châm vừa triển khai vừa khắc phục, điều chỉnh những khó khăn bất cập, sẽ mở ra hướng phát triển mới cho ngành thủy sản Việt Nam.

Đức Bình