Từ tháng 5-2012, hàng trăm tàu câu cá ngừ đại dương trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa chuyển từ nghề câu vàng truyền thống (sử dụng dây câu có hơn 1.000 lưỡi câu giăng ở độ sâu hơn 150m nước) sang sử dụng đèn cao áp để câu tay (xin gọi tắt là câu đèn - dẫn dụ cá bằng đèn).
Từ tháng 5-2012, hàng trăm tàu câu cá ngừ đại dương (CNĐD) trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa chuyển từ nghề câu vàng truyền thống (sử dụng dây câu có hơn 1.000 lưỡi câu giăng ở độ sâu hơn 150m nước) sang sử dụng đèn cao áp để câu tay (xin gọi tắt là câu đèn - dẫn dụ cá bằng đèn). Tuy cách làm này giúp sản lượng cá ngừ khai thác tăng gấp 2 - 3 lần nhưng hiệu quả lại không cao do giá cá giảm.
Giá giảm, tồn đọng hàng
Những ngày này, giá CNĐD tại chợ cá Nam Trung bộ (cảng cá Hòn Rớ, TP. Nha Trang) giảm mạnh. Ông Lê Văn Dũng - chủ tàu câu CNĐD ở Hòn Rớ chia sẻ: “Hành nghề hơn 15 năm nay, chưa bao giờ tôi thấy giá cá lại giảm mạnh như vậy, hiện nay chỉ còn 38.000 đồng/kg”. Còn ngư dân Huỳnh Phi Long - chủ tàu câu CNĐD tỉnh Bình Định cho biết: “Tàu tôi cập cảng Hòn Rớ đã mấy ngày nay, phải năn nỉ mãi các chủ vựa mới chịu mua CNĐD câu đèn, nhưng giá rất rẻ. Trong khi đó, tàu thuyền của tôi chỉ ướp cá bằng đá chứ không có hệ thống cấp đông, bán chậm một ngày là chất lượng cá càng giảm”.
 |
| Giá cá ngừ đại dương câu đèn đang giảm từng ngày. |
Ông Đỗ Trung Hiệp - Trưởng Ban quản lý cảng Hòn Rớ cho biết: “Giá CNĐD câu đèn giảm từng ngày và giảm rất sâu kể từ sau Tết Quý Tỵ đến nay. Khi nghề câu đèn mới xuất hiện, cá bán cũng được 100.000 - 115.000 đồng/kg. Đầu tháng 3-2012, giá cá còn ở mức 65.000 đồng/kg, đến nay chỉ được 38.000 - 40.000 đồng/kg. Giá cá ngừ câu đèn giảm mạnh kéo theo giá cá ngừ câu vàng cũng giảm theo, từ 180.000 đồng/kg cuối năm 2012 xuống còn 110.000 - 120.000 đồng/kg hiện nay”.
Hiện nay, sản lượng CNĐD đánh bắt được đã vượt quá nhu cầu mua và dự trữ của các doanh nghiệp. Ông Bùi Văn Vũ - quản lý vựa cá Tám Đuộng ở cảng Hòn Rớ cho rằng: “CNĐD câu đèn chất lượng quá kém, không thể xuất khẩu sang các thị trường Nhật Bản, Hoa Kỳ, EU để làm món ăn tươi sống, mà chủ yếu xuất sang thị trường Trung Quốc và một phần nhỏ ở Đông Nam Á làm các sản phẩm nấu chín. Phẩm cấp cá thấp nên giá mua giảm hơn nhiều so với cá ngừ câu vàng. Hiện nay, thị trường Trung Quốc bắt đầu kén chọn nên việc xuất khẩu cá ngừ của doanh nghiệp Việt Nam gặp khó khăn, khiến lượng cá tồn rất lớn”. Lý giải về giá CNĐD liên tục giảm, nhiều chủ vựa thu mua hải sản cho biết, chất lượng cá câu bằng đèn cao áp thấp, thịt cá có vị chua; thịt cá không săn chắc, màu đỏ bầm hoặc nhợt nhạt, không đỏ tươi như cá câu vàng. Bên cạnh đó, hàng xuất khẩu sang các thị trường truyền thống như: Mỹ, Nhật Bản… đang bị ứ đọng, hàng tồn kho nhiều nên giá cá giảm là điều tất yếu.
Khuyến cáo về nghề câu đèn
 |
Theo ông Võ Khắc Én - Trưởng Phòng Quản lý khai thác, nguồn lợi và môi trường thủy sản (Chi cục Khai thác và bảo vệ nguồn lợi thủy sản tỉnh), đến cuối tháng 3-2012, toàn bộ 332 tàu đánh bắt
| Ông Võ Thiên Lăng - Phó Chủ tịch Hội Nghề cá Việt Nam, Chủ tịch Hội Nghề cá tỉnh: “Từ khi nghề câu CNĐD bằng tay kết hợp với đèn cao áp manh nha (giữa năm 2012), chúng tôi đã cảnh báo đây là nghề câu tiềm ẩn nhiều rủi ro. Thế nhưng, vì ham sản lượng, hàng ngàn tàu, thuyền, thậm chí nhiều tàu công suất nhỏ, không rành kỹ thuật bảo quản CNĐD cũng ra biển để đánh bắt bằng đèn. Tôi cho rằng, trước mắt, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn nên hạn chế tối đa hoặc cấm hẳn đánh bắt bằng phương pháp này; đồng thời tổ chức ngay một hội nghị để tìm giải pháp cho việc đánh bắt, tiêu thụ cá ngừ trong tình hình hiện nay”. |
CNĐD của tỉnh đều chuyển từ câu vàng sang câu đèn. Hiện nay, chưa có bất cứ đánh giá nào về chất lượng CNĐD câu đèn cao áp so với câu vàng truyền thống. Nhưng trước tình trạng giá cá liên tục giảm như hiện nay, Chi cục khuyến cáo người dân nên có sự lựa chọn nghề khai thác hợp lý để mang lại hiệu quả cao nhất.
Còn nhớ, tại hội nghị toàn quốc về khai thác, quản lý, thu mua, chế biến và tiêu thụ CNĐD tổ chức tại TP. Nha Trang vào tháng 8-2012, Bộ Nông nghệp và Phát triển nông thôn đã cảnh báo về những nguy cơ tiềm ẩn của phương pháp câu đèn. Hiện nay, Bộ đang chỉ đạo các cơ quan trực thuộc đẩy nhanh việc nghiên cứu để sớm có kết luận về chất lượng cá ngừ câu đèn. Trước mắt, Bộ khuyến cáo ngư dân không nên phát triển thêm phương pháp câu đèn, đồng thời làm tốt hơn nữa khâu bảo quản để cá đánh bắt được không bị giảm chất lượng. Sắp tới, Bộ sẽ phối hợp với Bộ Công Thương để giải quyết vấn đề giá CNĐD.
Trong khi các cơ quan chức năng chưa có đánh giá nào về chất lượng CNĐD câu đèn thì tại các cảng cá, giá CNĐD vẫn tiếp tục sụt giảm khiến ngư dân thêm lo lắng. Còn điều khiến các nhà chuyên môn lo lắng là thương hiệu CNĐD của Việt Nam trên thị trường xuất khẩu sẽ ra sao nếu chất lượng cá ngừ câu đèn thực sự giảm sút? Vì vậy, các bộ, ngành liên quan cần sớm có giải pháp cho việc đánh bắt, tiêu thụ CNĐD.
D.K - B.L
